We vroegen mannelijke chefs waarom er zo weinig vrouwen in de professionele keuken staan

Het is inmiddels 2017. Er staan nog steeds weinig vrouwen in de professionele keuken, het is uit den boze voor vrouwelijke bediening om in hun eentje een horecazaak af te sluiten, en 'vrouwenbier' komt het liefst in rozige flesjes die nog net niet met glitters gedecoreerd zijn. In het kader van internationale vrouwendag schijnen we deze week licht op een heleboel te weinig besproken onderwerpen die vrouwen in het horecalandschap aangaan.

Ik organiseerde ooit een feestje met als thema 'huishoudelijke apparaten'. Ik was als droogtrommel, maar mijn beide broers, en dankzij een verse Whatsappgroep ook de rest van de mannelijke aanwezigen, vonden het hilarisch om zich als huisvrouw te verkleden. Het was de perfecte illustratie van hoe grappen uit de categorie 'het enige recht van de vouw is het aanrecht' ook in mijn generatie nog leven. Een vrouw heeft maar vier hersencellen, een voor elke kookplaat, dat soort grappen.

Het clichébeeld van 'vrouwen in de keuken' is op professioneel vlak wonderlijk genoeg omgekeerd: in horecazaken zwaait de man de pollepel. Slechts een schamele tien procent van alle koks in de Nederlandse professionele keuken is vrouw. Ik ben een van die weinigen. Maar waar komt dat gapend tekort aan vrouwelijke koks vandaan? Vorig jaar vroegen we vrouwen hoe het is om te werken in het testosteronhol dat de keuken heet, maar deze keer besloot MUNCHIES een aantal doorgewinterde mannelijke koks te vragen waarom zij denken dat er anno 2017 zo weinig vrouwen in professionele keukens staan. Als we hen mogen geloven valt de afwezigheid van tieten op de werkvloer terug te leiden naar een bastion aan genderstereotypes: vrouwen kunnen het werk fysiek niet aan, houden niet van de ruwe werkomgeving, en willen liever andere dingen in het leven, zoals kinderen baren en voor hun man koken.

Jason Blanckaert, chef-kok en eigenaar van J.E.F. in Gent
"Ik denk dat vrouwen vaak afhaken door hun sociaal leven. Tenminste, dat is zo in mijn ervaring. Vaak stopt een goeie vrouwelijke kok met haar werk omdat haar vriend het bijvoorbeeld moeilijk vindt om op de tweede plaats te komen, omdat hij zelf voor zijn eten moet zorgen omdat ze vaak niet thuis is. Vrouwen die kinderen willen stoppen er ook vaak mee en zoeken dan tegen hun zin een andere job die nog wel iets te maken heeft met voeding maar hen toch genoeg ruimte geeft om voor hun vriend te kunnen zorgen en kindjes te kunnen krijgen. Ergens misschien begrijpelijk, maar ook ontzettend jammer: alle vrouwen waarmee ik heb samengewerkt waren supersterk in de keuken. Ze brengen een leuke sfeer, zijn meestal organisatorisch sterk, stipt en sociaal ook goed in de keuken. De vrouwen die wel in de horecakeuken blijven werken zijn vaak lesbiennes."

Dennis Trappenburg, chef-kok bij GYS in Rotterdam
"Dit is moeilijk te verklaren. Ik denk dat het voornamelijk komt omdat we lange dagen maken, zo'n tien a twaalf uur per dag, en dat mannen iets langer kunnen doorzetten dan vrouwen. Jezus, ik zeg dit nu wel maar het klinkt heel gek, want ik heb met genoeg vrouwen in de keuken gestaan die prima zulke dagen konden draaien. Echte doordouwers. Maar goed, over het algemeen is het nog steeds meer een mannending om de kracht op te kunnen brengen om die lange dagen te draaien, toch? Waar ik werk hebben we wel iets meer vrouwen in de keuken, omdat ons restaurant biologisch eten serveert en daar komen ze op af. Maar ja, ik gooi het toch op kracht, denk ik."

Daniel Lansbergen, kok bij Kafé België in Utrecht
"Er zijn belachelijk weinig vrouwen in de horecakeuken, zonde. In mijn ervaring hebben vrouwen juist vaak een verfrissende kijk op dingen. Meer met seizoensproducten, gerechten mooi opmaken. Maar het blijft toch fysiek werk: je staat lang en werkt hard. Het is misschien lullig om te zeggen, maar voor mannen is dat makkelijker. Twaalf uur lang staan is lastiger voor een vrouw, want vrouwen zijn gewoon anders gebouwd, mannen zijn wat steviger. En daarbij, echt niet lullig bedoeld, maar het ligt denk ik ook aan de harde cultuur in de keuken. Je gaat niet netjes vragen "Mag ik er langs?", maar je roept "ACHTER". Je vraagt niet om eieren, maar je roept "EIEREN". Koks zijn hartstikke lomp. Vrouwen kunnen daar minder goed mee omgaan. Dan zijn denk ik de twee voornaamste redenen.

Lucas Jeffries, Executive Chef bij Instock Nederland
"Ik wil graag meer vrouwen in de keuken, en niet per se alleen maar knappe, al is dat natuurlijk een bonus. Vrouwen, en eigenlijk in het algemeen diversiteit in de keuken, zijn goed voor de energie van de werkplaats. Een team van alleen maar vrouwen is niet goed, maar alleen mannen al helemaal niet. Vieze grappen de hele dag! Alhoewel vrouwen daar ook wel wat van kunnen. Het is moeilijk om vrouwelijke koks te vinden en ik denk dat dat komt doordat vrouwen graag iets doen wat waardevoller is. En ook omdat vrouwen intelligenter zijn, denk ik. Ze hebben meer nodig om gestimuleerd te worden. Mannen willen graag iets cools maken en vinden repetitief werk minder erg."

Renee Heijnen, chef-kok bij Restaurant - Muziekcafé 't Oude Pothuys in Utrecht
"Er zijn wel een paar bekende vrouwelijke chef-koks hoor, die van 24kitchen bijvoorbeeld. Dat zijn hele goeie. Maar de weg daarnaartoe is fysiek toch best zwaar. Als je er eenmaal bent, dan kun je je met andere dingen bezighouden, zoals meer achter je bureau zitten en dingen delegeren. Maar je begint als afwassertje, dan moet je gewoon alle rotklussen doen en meiden willen dat niet. Van wat ik heb meegemaakt denk ik dat maar één procent van alle koks vrouwelijk is. De meeste gaan in de catering werken. Ik denk dat daar ongeveer zestig procent man en veertig procent vrouw is, omdat het daar minder zwaar is als vrouw zijnde en je kan gemakkelijker een gezinnetje ernaast hebben, omdat er gezette tijden zijn. Dat zien we toch vaak hoor, dat vrouwen ervoor kiezen overdag te werken. Dat is toch dat moederkloekgevoel, denk ik, dat mannetje-vrouwtje-idee. Horecawerk is hard: je moet je mannetje staan en ik denk dat veel vrouwen die wereld toch moeilijk begrijpen. Of ja, nu klink ik wel erg denigrerend en dat is niet mijn bedoeling. Ze willen 's avonds gewoon liever thuis zijn en voor de kindjes zorgen dan in een keuken staan beuken."

Headerfoto door Wubbo Siegers