FYI.

This story is over 5 years old.

Eten

Bierbrouwen is juist altijd een vrouwending geweest

Bierbrouwen was tot de middeleeuwen een vrouwenzaak. Tijdens de uitbraak van de pest namen de mannen het over en maakten er een commerciële industrie van, beheerst door hen. In Engeland komt daar verandering in. Steeds meer vrouwen brouwen.

De brouwindustrie lijkt misschien een mannenclub, maar 'brouwsters' - de Middeleeuwse term voor een vrouwelijke bierbrouwer - doen het ook al eeuwen. En hoe.

In het oude Egypte werd bier traditioneel gebrouwen door vrouwen. Het was voor hen een manier om iets extra's te verdienen en meer ruilhandel te kunnen drijven. Bier werd vaak aan de goden geofferd, en dan vooral aan Tenenet, de Griekse god van bier en geboorte. Wijn werd als een echt mannendrankje gezien, terwijl bier vooral door vrouwen gemaakt en gedronken werd.

Advertentie

In Groot-Brittannië brouwde in de Middeleeuwen de vrouw des huizes de hele dag door bier voor haar gezin. Het bier werd gemaakt van graan en water, en moest een dag lang fermenteren met gist in grote ketels. Bier uit die tijd smaakte waarschijnlijk naar modderwater, maar er zaten wel mineralen in, en het was veiliger om te drinken dan gewoon water. Boeren en arbeiders dronken ongeveer een liter bier per dag, en werden vaak uitbetaald in pinten in plaats van muntstukken. Tot de vijftiende eeuw brouwden en verkochten vrouwen het merendeel van al het bier voor zowel particulier als commercieel gebruik.

Na de eerste grote uitbraak van de pest veranderde dit. Door het grote aantal doden ontstond er een tekort aan arbeiders. Tegelijkertijd gingen hierdoor de lonen omhoog en konden de arbeiders meer geld uitgeven, bijvoorbeeld aan bier. Er ontstonden bierhuizen, en de bierproductie verschoof van de keuken naar de brouwerij. Toen het brouwen steeds commerciëler werd, namen de mannen het werk langzaam over. In tegenstelling tot de vrouwelijke brouwers, bezaten mannen de financiële, sociale en juridische middelen om de industrie snel te laten groeien. En zo is de club van (toen nog minder bebaarde) mannen begonnen.

In het begin van de zeventiende eeuw werd bijna al het bier gebrouwen met hop, dankzij de ontdekking van een Duitse non. Vijf eeuwen eerder ontdekte wetenschapper en kruidendokter Hildegarde von Bingen dat door het toevoegen van hop bier stukken langer houdbaar bleef. Bingen werd 81 jaar, wat voor die tijd een eeuwigheid was. Dat moest wel door het bier komen.

Advertentie

Terug naar het nu: de cirkel lijkt weer rond, met steeds meer vrouwen die niet alleen aan het bierbrouwen zijn geslagen, maar ook nog eens in de top meedraaien. In Engeland zijn er al 197 microbrouwerijen geopend, en veel van die brouwerijen worden gerund door vrouwen. Van alle brouwers met een diploma is een kwart vrouw.

Jenn Merrick, de hoofdbrouwer van Beavertown in Londen, is daar één van. Ze staat bekend om haar voorliefde voor wilde smaken. "Op dit moment maken we een bier van zure kersen en rode bessen," vertelt ze me. "We hebben de suikers uit de vrucht gefermenteerd, zodat alleen de krachtige geur en kleur van het fruit overblijft. Het smaakt bijna als zoete wijn."

Beavertown 1

De Beavertown Brewery van binnen. Foto van de brouwerij.

Merricks werd geboren in de Rocky Mountains van Salt Lake City. Haar liefde voor gist begon met het bakken van allerlei soorten cakes en broden. Maar al snel raakte ze verveeld in de bagelshop waar ze werkte, en schakelde ze over op bier. "Ik realiseerde me al snel dat er een vrij ingewikkeld proces aan het brouwen vooraf gaat dat je echt moet leren. Daarom besloot ik naar Engeland te verhuizen."

In Engeland begon Merrick aan een brouwcursus van het Brew Lab College, waar het volgens haar niet heel makkelijk was voor een vrouw om een voet tussen de deur te krijgen. En ook nadat ze was afgestudeerd, merkte ze dat de mannen van de brouwerij waar ze ging werken een beetje aan haar moest wennen. Dat waren voornamelijk rouwdouwers uit Yorkshire die al meer dan 40 jaar in het vak zaten. "Door sommigen werd ik echt welkom geheten, maar door anderen totaal niet. Sommigen keken me met de nek aan en namen mijn mening niet serieus. Ik denk dat ze het gewoon niet gewend waren om vrouwen om zich heen te hebben."

Advertentie

Zoals elke beginneling moest Merrick hard werken om zich te bewijzen. "In het begin was het vooral een kwestie van veel sjouwen en tillen," vertelt ze. "Deze baan is absoluut niet geschikt voor iemand die niet van aanpakken weet, want je kan niet om de fysieke kant van het werk heen."

In 2013 belandde Merrick bij de brouwerij Beavertown. Daar geeft ze niet alleen leiding aan een team van vijftien man, maar houdt ze zich ook bezig met het bedenken van nieuwe smaken, het moderniseren van oude recepten, en zorgt ze ervoor dat elk biertje de juiste smaak heeft. Het is big business. "Op dit moment krijgen we meer verzoeken dan we aankunnen. We slaan zelfs bier op in Scandinavië en Schotland." Van het feit dat ze een vrouw is, heeft Merrick weinig last meer. "Ik merk dat geslacht een minder grote rol speelt bij de jonge generatie. Zij hebben meer zoiets van: als het bier goed smaakt, wat maakt het dan uit wie het gebrouwen heeft?"

Sara Barton

Sara Barton. Foto van haarzelf.

Buiten de kleine wereld van het bierbrouwen, wordt bier wel nog steeds gezien als een mannending. De bierindustrie profileert zich nog steeds met seksistische reclames. Sara Barton, die in 2012 als eerste vrouw de titel 'Brouwer van het Jaar' in de wacht sleepte, zegt dat de helft van de maatschappij genegeerd wordt als adverteerders zich alleen op mannen richten.

"Niet alleen negeert de marketing vrouwen als het om bier gaat, er wordt ons ook constant verteld dat het slecht voor je is; dat er veel calorieën in zitten. Maar in werkelijkheid is bier gezonder dan veel andere alcoholische drankjes," vertelt Barton. Er zitten in bier niet alleen weinig koolhydraten, maar het is ook gemaakt van natuurlijke en verse ingrediënten (hop, gerst en tarwe) en bevat vitamine B, riboflavine, niacine en zink.

Advertentie

Nadat ze voor verschillende brouwerijen had gewerkt, besloot Barton in 1998 voor zichzelf te beginnen. "Ik kon mijn passie niet volledig kwijt onder een baas, dus besloot ik mijn eigen brouwerij op te zetten onder de naam Brewsters." Claire Monk, eigenaar van de brouwerij Wellbeck Abbey, vertelt dat Barton haar inspireerde om ook het brouwersvak in te gaan. "Wellbeck heb ik helemaal alleen opgebouwd. Ik heb alles zelf gedaan: van het brouwen van het bier tot aan de verkoop, bestellingen, het schrijven van een pr-plan en het op zoek gaan naar klanten."

Sinds de oprichting in 2011 is Wellbeck ongelofelijk snel gegroeid. Er worden nu op wekelijkse basis zo'n 18 duizend pintjes gebrouwd, die worden afgeleverd bij 300 onafhankelijke pubs in de buurt van haar brouwerij. Monk belandde in de bierindustrie na een studie microbiologie. "Ik ben altijd al een wetenschapsnerd geweest. Daardoor was ik ook nieuwsgierig naar hoe verschillende bieren aan hun specifieke smaak en kleur komen."

claremonk

Claire Monk. Foto van haarzelf.

Monk is blij dat het beeld van bierbrouwers en -drinkers aan het veranderen is. "Als je mensen nu vertelt dat je een jonge vrouw bent die bier brouwt, zijn ze onder de indruk. De oude, traditionele kijk op bierbrouwen zijn we definitief achter ons aan het laten."

Natuurlijk is er nog een lange weg te gaan voordat vrouwen als volwaardige bierbrouwers en drinkers worden gezien, want in elke branche vind je wel een paar hardnekkige dinosauriërs. Maar zoals ook microbrouwerijen de bierwereld hebben wakker geschud, zullen de nieuwe brouwers ervoor zorgen dat vrouwen kunnen terugkeren naar een industrie waarin zij ooit de dienst uitmaakten.