Dit 1000 jaar oude recept helpt tegen een kater

Daar lig je dan, terwijl je wakker wordt door de zon die heet op je netvliezen brandt en de bloedvaten die in je hoofd dreunen op de maat van een satanische drum beat. Je mond lijkt wel een woestijn, er zit een soort kleverig laagje op je tanden en je ingewanden voelen compleet verrot.

Je bent in de tiende eeuw in Bagdad, je moet voor de rechtbank van het kalifaat verschijnen – en je hebt een vreselijke kater.

Het enige wat je kan doen is je rare plofbroek aantrekken, je geïmporteerde Perzische tulband op zetten en jezelf er doorheen ploeteren, zonder er tussendoor een poëtische voordracht uit te kotsen. Tenzij je natuurlijk bevriend bent met een gozer die Ibn Sayyar al-Warraq heet.

Historici claimen dat al-Warraq's kookboek uit de tiende eeuw, Kitab al-Tabikh, oftewel 'Het Kookboek', het oudste kookboek van de Arabische wereld is. (Voor alle liefhebbers van Middeleeuwse kalifaat-kookkunsten: verwar dit boek niet met Muhammad bin Hasan al-Baghdadi's Kitab al-Tabikh uit 1226.) Al-Warraq's boek, dat zeer behulpzaam en briljant vertaald is naar het Engels door de geleerde Nawal Nasrallah, is een enorme verzameling van meer dan 600 recepten uit de Abbasidische periode. De meeste van die recepten zijn trouwens tegenwoordig totaal niet te herkennen als Midden-Oosterse gerechten.

Zoals veel kookboekauteurs uit die tijd schreef al-Warraq ook medisch advies voor de bereiding van medicijnen en tonica, omdat voeding in die tijd meer was dan een middel om honger te stillen. Wat ons brengt bij katers, omdat iedereen, in welk tijdperk dan ook, wel houdt van een feestje.

Net als tegenwoordig, was het drinken van alcohol in het Middeleeuwse Bagdad illegaal voor moslims. Verboden door de koran althans. Volgens Nasrallah noemde kalief Rashidun Umar Ibn al-Khattab alcohol "de wijn van India": een product voor ongelovigen.

Maar dat weerhield diegenen die van een beetje lol hielden niet om met elkaar te drinken. En wat de 'ongelovigen' dronken was sterk. Eén van al-Warraq's recepten was een wijn die bekend stond als 'dadhi'. De wijn werd gemaakt door 23 kg dadelsiroop te mixen met 2,5 kg honing en 2,5 kg hopbellen. Dit werd gemengd met water en in met modder afgesloten containers twee maanden bewaard. Na die tijd, zegt al-Warraq, "zal de wijn prachtig zijn."

Maar voor wie hoppige wijn niet sterk genoeg was, is er ook bewijs dat de hopbellen soms werden vervangen door een bedwelmende plant waarvan Nasrallah zegt dat het "ongetwijfeld marijuana" was. Die wijn werd 'sharab al-fusaq' genoemd: de wijn van boosdoeners.

Al-Warraq probeerde niet per se de levers van het Abbasidische kalifaat te vernietigen, hij was simpelweg grondig in het documenteren van het voedsel en de dranken van zijn tijd. Hij schreef ook recepten voor alcoholvrijbier gemaakt van gerst en wijnen die gebruikt werden als medicijn. Zo schreef hij bijvoorbeeld dit recept op: 9 kilo honing, een handvol nootmuskaat, kruidnagel, zwarte kardemom, venkel, gember en zedoary (witte kurkuma), plus wat saffraan en muskus voor wat verfijning op het laatste moment. "Met gods toestemming," schrijft al-Warraq, "is het een goed geneesmiddel tegen koude nieren, pijn in de nieren en een koude maag.

Dat klinkt niet als een drankje dat je op vrijdagavond in Bagdad dronk. Je zette het natuurlijk op een moeilijk hard zuipen met dadel- en wietwijn, met in de ene hand je beker en in de andere een in azijn gestoofde gazelle.

Als je een kater wil voorkomen, schrijft al-Warraq, moet je tegelijkertijd met je alcoholische drank limonade drinken. Elke limonade werkt, maar vooral met het sap van kweepeer of munt is lekker, net als myrtlethee. Maar wat doe je met het post-party trauma van de volgende ochtend?

Ten eerste, zegt al-Warraq, ''drink water''. Neem niet in één keer een gigantische slok, maar neem liever "meerdere kleine slokjes en haal diep adem tussen de slokjes." Vervolgens raadt al-Warraq een gerecht genaamd 'kishkiyya' aan. Het gerecht maak je met een kilo vlees, een kwart kilo gesneden uien, kruiden, een paar kikkererwten, laos, olijfolie en seizoensgroente. Al deze ingrediënten gaan samen in een stoofpot met wat water. Daaraan voeg je 'kishk' (een gedroogde pasta van tarwe en yoghurt die nog steeds in delen van het Midden-Oosten wordt gebruikt), komijn, kruidnagel, kassia en een aromatische plant die narduskruid wordt genoemd toe en je bent al snel weer helemaal de oude. Een Middeleeuwse poëet schreef over kishkiyya: "Nadat je het hebt gegeten, verdwijnt de kater en voel je je als nieuw''.

Recepten en citaten via Annals of the Caliph's Kitchens van Nawal Nasrallah.