Dit bord is voor iedereen die geen idee heeft hoeveel tweehonderd gram groente eigenlijk is

Je zou maar honger krijgen tijdens het halen van verhuisdozen bij de Praxis. Godzijdank zijn daar zakken Haribosnoep, ijsjes en chocoladerepen bij de kassa. Koffie bestellen op het station gaat niet zonder dat de verkoper je vraagt of je ook een gevulde koek, die toevallig vandaag maar één euro kost, wil 'meenemen'.

En zo zijn er nog wel duizend onwaarschijnlijke plekken te bedenken waar snacks en chips worden verkocht. Tussen het wakker worden en weer naar bed gaan moeten we ongeveer tweehonderd keer beslissen of we iets wel of niet gaan eten. Gevolg: de helft van alle Nederlanders van negentien jaar of ouder is te dik. Wereldwijd hebben volgens de WHO nu evenveel mensen overgewicht als honger, en in 2011 gingen er voor het eerst meer mensen dood aan overgewicht dan aan honger.

Ontwerper Annet Bruil nam die tegenstelling als uitgangspunt voor een bord dat precies aangeeft hoeveel eiwitten, groente en zetmeel je zou moeten eten om niet te veel, maar ook zeker niet te weinig te eten. Eind vorig jaar werden de eerste 150 'ETE Plates' verkocht, en afgelopen week begon Annet een crowdfundingcampagne om een grotere hoeveelheid controleborden op de markt te kunnen brengen. Ik skypete met haar in Singapore – waar ze woont – om te vragen hoe ETE Plate precies werkt.

MUNCHIES: Hi Annet, hoe is het eigenlijk met de porties in Singapore gesteld? Annet Bruil: In Singapore vind je overal lekker eten, maar krijg je wel standaard te weinig groente. In heel Azië wordt het probleem met overgewicht trouwens steeds groter, voornamelijk in de steden.

Voor wie is het bord dat je hebt ontworpen bedoeld? Voor iedereen die gezonder wil eten maar eigenlijk geen idee heeft hoeveel tweehonderd gram groente eigenlijk is. Het voedingscentrum zegt dat wel, maar wie gaat zijn eten nou wegen? Ook restaurants besteden meestal geen aandacht aan de juiste verhoudingen, dus die geven vaak het verkeerde voorbeeld.

Hoe werkt het bord precies? Ik heb de Europese en Amerikaanse richtlijnen voor proteïnen, groenten en zetmeel naast elkaar gelegd en ben allerlei ingrediënten en maaltijden gaan koken en wegen. Hetzelfde gewicht aan gekookte broccoli en spinazie nemen natuurlijk niet evenveel ruimte in. Door heel veel verschillende dingen te koken en te wegen heb ik zo uitgevogeld wat de ideale groente-oppervlakte op een bord is. En dat heb ik ook met pasta, rijst, aardappelen en vlees en vis gedaan. De maten op het bord komen overeen met 200 gram groente, 150 tot 200 gram zetmeel en 100 tot 125 gram vlees of eiwitten. Het verschil met andere 'portion control plates' is dat je op die borden alles moet scheiden en er vaak alleen eiwit, zetmeel en groente op staat – dat zegt mensen te weinig. Op mijn bord kun je rijst met groente mixen, maar dan moet je wel extra groente of sla toevoegen. En als je vlees en groente mengt in bijvoorbeeld een pastasaus hou je ruimte over voor meer groen.

Zo'n portiebord ziet er niet per se gezellig uit. Vind je? Ik krijg best wel veel complimenten over het ontwerp. De eerste 150 borden heb ik laten maken in een sociale werkplaats in Gorinchem, die waren van gezeefdrukt keramiek. Voor de nieuwe borden ben ik samen met productontwikkelaar Chenting Zou op zoek gegaan naar een duurzaam materiaal en dat werd bamboe uit China. Bamboe is beter voor het milieu en het bamboebord is niet breekbaar – wel zo handig omdat we ze de hele wereld rondsturen.

Wie hebben de eerste 150 borden eigenlijk gekocht? De eerste 50 zijn naar Yulius gegaan, een geestelijke gezondheidsinstelling in de omgeving van Rotterdam. Hier hebben ze het bord getest. Yulius heeft een speciaal programma voor jongeren met ADHD en overgewicht dat Thin Bizzy heet. In gezinnen waarin dit voorkomt wordt het bord drie maanden gebruikt, en daar leren ze echt van. Na die drie maanden zeggen sommige jongeren dat ze het snappen en hun bord vanaf nu goed kunnen indelen, en sommige willen er echt mee doorgaan. De rest van de borden zijn naar individuele kopers in Nederland gegaan, en 25 naar de Verenigde Staten. Ik had er maar 25 met Engelse teksten, terwijl de vraag veel groter was. De nieuwe borden zijn dus Engelstalig.

Zijn overheidsrichtlijnen zoals onze Schijf van Vijf nog wel betrouwbaar? Ik heb me daar wel aan gehouden. Ik vind dat we te veel doorschieten met superfoods, we moeten gewoon de juiste proporties eten. Als zetmeel kun je ook volkoren pasta en rijst nemen in plaats van vlees of tofu. Mijn bord adviseert puur over hoeveelheden, ook niet over of je je vlees in boter of olie moet bakken. En als we straks allemaal insecten gaan eten, zou ik opnieuw moeten gaan rekenen en meten.

Waar is het lege vakje voor? Je kunt het gebruiken om te schuiven met je eten. Maar het is ook symbolisch: het lege vakje staat voor het feit dat niet iedereen een vol bord heeft.

Wanneer zijn de nieuwe borden klaar? Nou dat hangt er vanaf. We zijn net gestart met crowdfunding: als er 500 borden verkocht zijn gaan we er 3000 produceren. Van elke 10 borden die we nu verkopen doneren we er 1 aan een school of andere sociale instelling die we samen met de donateurs zullen kiezen.

Eet je zelf ook van het bord? Zo veel mogelijk, maar ik eet in Singapore heel veel buiten de deur omdat je hier veel foodcourts hebt waar je fantastisch kunt eten. Ik heb mijn bord ook een keer meegenomen naar een restaurant waar je zelf mocht opscheppen, en dat vond niemand gek.