Ik dronk bier dat werd gebrouwen in een bunker in het Vondelpark

Onder de enige brug die over het Vondelpark gaat, de Vondelbrug, ligt een groene stalen deur verscholen in een hoekje. Achter die deur ligt een bunker, de Vondelbunker. De bunker is ingericht op een nucleaire oorlog, maar is inmiddels open voor publiek. Dat gebeurde in 1968 ook al een keer, maar werd toen na twee jaar weer gesloten, onder andere door geldgebrek en gewelddadige incidenten.

Tegenwoordig is de bunker voornamelijk het honk van Schijnheilig, een politiek activistisch krakerscollectief. Maar binnen in de bunker is het allemaal niet zo radicaal. Er is vooral plek voor kunst, debat en muziek. En voor bier.

Bij binnenkomst daal je een klein trapje af en komt het lage plafond gelijk op je af. Rechts zijn de toiletten, niet gescheiden voor mannen of vrouwen, en daarnaast is het brouwhok van Bunkerbier – een klinische kamer die in schril contrast staat met de rest van de bunker, waar alles nogal donker, muf en een beetje benauwd is.

"Dat gebeurt nou eenmaal als je bier maakt: je hebt licht en overzicht nodig," legt Guido van Diepen uit. Hij is een van de drie jongens die al ruim drie jaar bezig zijn met bier brouwen. Sinds 2,5 jaar zitten ze in de bunker, maar de naam bestond al langer. "Het was altijd al het plan om hier in de bunker bier te gaan maken, vandaar ook onze naam. We konden hier alleen niet meteen terecht."

Ze brouwen één dag in de week, meestal op vrijdag, dit doen ze naast hun dagelijkse werk. Vandaag zijn Guido en Grimm van den Berg met z'n tweeën, want Niels de Groot zit voor werk in Amerika. In het dagelijks leven doet Grimm aan "dingen bouwen, vooral met hout", dus hij heeft ook alle werkbanken, kasten en plakken voor in de bunker gemaakt. Die planken staan vol met grondstoffen voor het bier, en alles is netjes opgeruimd en geordend.

De mannen doen dit vooral omdat ze het leuk vinden, maar bier brouwen doe je niet zomaar. "Een biertje maken is niet zo moeilijk maar dat ene goed gelukte biertje weer net zo goed maken is een ander verhaal. Hoe meer je je erin verdiept, hoe moeilijker het wordt," vertelt Grimm. "Ik lees er ook veel boeken over, daar leer ik veel van."

In die boeken vindt hij ook uitleg over waarom een biertje kan mislukken, maar daar heeft hij maar weinig aan: "Er staan dan een stuk of vier oorzaken, maar ga dan maar eens uitzoeken waarom iets mislukt is. Daarnaast zou het ook nog een hele andere reden kunnen hebben." Als iets mislukt, betekent het niet dat je gelijk alles hoeft weg te gooien. Grimm pakt een fust uit de koelkast. "Als er iets misgaat wordt het vaak heel zuur, en dan moet je gewoon op zoek naar iets dat daarbij past. Bij deze partij dacht ik aan framboos. Dus dat deed ik erbij en toen kreeg ik dit. Het is wel een grappig biertje." Hij spoelt een paar glazen om en vult deze met het frambozenbier. Het heeft een beetje een rode kleur, ruikt inderdaad naar fruit en smaakt naar een volwassen radler.

De geur en de smaak van dit biertje komen overeen, maar soms is het zo dat een biertje heel zoet ruikt maar niet zo smaakt. Ik vraag Guido hoe dit komt. "Door de hop pas op het einde toe te voegen, zorg je voor een bepaald aroma. Maar doordat die hop niet lang genoeg of helemaal niet mee wordt gekookt, kan het anders ruiken dan het smaakt . Zo kan een biertje bijvoorbeeld naar citrus ruiken, maar smaakt het anders." Ik vraag hem hoe het komt dat sommige bieren een beetje naar banaan smaken. Bij het woord 'banaan' trekt Grimm een vies gezicht en Guido begint te lachen. "Hij houdt niet zo van banaan. Daarom drinkt hij ook geen witbier, daar wordt een gistsoort in gebruikt die een banaanachtige smaak achterlaat."

Dit gebeurde ook bij een donker biertje dat ze wilden maken. Een donker bier moet een lange tijd gisten, maar na een maand of twee vonden ze het wel prima. "Een vriend dronk het en zei dat het naar groene appeltjes smaakte. Ik heb hem toen even vreemd aangekeken, maar toen ik het daarna zelf nog een keer dronk, proefde ik het ook. Het bier was gewoon nog niet rijp genoeg," legt Guido uit. Ondertussen pakt hij van de werkbank een zakje en laat mij eraan ruiken. Het is hop en ruikt inderdaad naar bier. Dan pakt hij een ander zakje dat kruidiger ruikt, een ander soort hop.

Dan begint er in de hoek iets te piepen. "Dat is onze nieuwe ketel die we met behulp van wat donaties hebben kunnen kopen. Nu kunnen we 50 liter in een keer maken, eerst was dat maar 19. Maar we hebben nog altijd te weinig," zegt Grimm. Guido pakt een zakje hop en laat het in de ketel vallen. Hij drukt op wat knopjes. "Bij deze ketel hoeven we alleen maar alles in te stellen, dat is echt heel erg fijn. De temperatuur wordt geregeld, eigenlijk alles. Vroeger stonden we echt te roeren in onze pannen en te meten of het wel warm genoeg was."

Grimm draait ondertussen een sjekkie en loopt vervolgens naar buiten. Guido pakt een boekje om me te laten zien welke soorten bier ze allemaal al hebben gemaakt. Elk bier heeft een naam en de recepten staan er netjes bijgeschreven. "We maken echt wat we zelf lekker vinden op dat moment. De ene keer maken we een IPA, en de andere keer weer een Weizen." Ze brouwen voornamelijk voor familie en vrienden, of als er bijvoorbeeld iemand gaat trouwen.

Speciaal voor de winter zijn ze nu bezig met een donker bier, een porter. Die is nog niet helemaal klaar, maar we kunnen het wel proeven zonder dood te gaan. Grimm spuit er een beetje van in een glas; het is inderdaad erg donker en er drijft van alles in. "Dat is gist," legt Guido uit. Voorzichtig neem ik een slokje en ik ben verbaasd over hoe lekker het nu al smaakt: typische naar een donker bier, met een beetje drop en een beetje koffie.

De ketel begint weer te piepen en Grimm zet van alles klaar. Guido laat me de rest van de bunker zien. Het is precies wat je van een artistieke plek als dit verwacht: overal staan teksten op de muur, er is een barretje, een paar banken en het is er heel donker. Vol trots laat hij de Bunkerbiertap zien. "Deze hebben we zelf gemaakt. Hier kunnen we twee fusten in zetten en dan met de tapjes de biertjes schenken." Boven de twee tapjes zijn twee bordjes bevestigd met de namen van het bier erop. Met een beetje moeite kan ik 'Night Watch' en 'Staalplaat' onderscheiden.

Guido vertelt me dat ze hun bier niet verkopen. "We organiseren gewoon avonden hier in de bunker. Die is vrij toegankelijk, je kunt hier gewoon naar binnen lopen. Dan zetten we onze tap hier in het midden, regelen een bandje en maken er een leuke avond van." Wel wordt het erg op prijs gesteld als de bezoeker een donatie doet. "Dat werkt echt. Mensen waarderen het dat het hier zo toegankelijk is, en ze vinden het leuk wat we doen. Dan geven ze graag geld."

We lopen nog iets verder de bunker in en komen in een nog donkerder kamertje. In het midden staan vijf grote ronde metalen tonnen, aangesloten op een buizensysteem. Daarnaast staat een rij fietsen op een stalen frame. "Hieraan kun je zien dat dit een atoomkelder is geweest. Hier kun je koolstof filteren en dus zuurstof zuiveren. Door te fietsen wek je, denk ik, de energie op om dat te doen." Alles lijkt nog prima te werken, al heeft Guido het zelf nog nooit geprobeerd. "Maar mochten we hier een keer vast komen te zitten, dan hebben we in ieder geval zuurstof en wat bier op voorraad."