Zo eet je als een Belgetariër

Vroeger deed ik dat nooit, opscheppen over de Belgische keuken. Als iemand me er vijf jaar geleden naar vroeg, keek ik een beetje loos en beschaamd naar links en rechts en onder. Ik gooide er dan de drie populairste woorden uit onze eetcultuur tegenaan: wafels, bier en friet. Laaiend enthousiaste reacties altijd, gejuich bijna – toch ontbrak bij mij die trots. Het was pas toen ik met mijn rugtas de wereld in trok dat het tot me doordrong: de Belgische keuken is raar, ondergewaardeerd en om bij te likkebaarden.

Carrefour, de tweede grootste supermarktketen in de wereld en tegelijk de grootste in België, denkt er net zo over: het warenhuis roept Belgen op om Belgetariër te worden. Terwijl we exotische mango's verorberen en guacamole maken van geïmporteerde avocado, tuimelen de producten van eigen bodem namelijk stilletjes aan de vergetelheid in. Door Belgetarisme te promoten helpt Carrefour lokale boeren – ongeveer tachtig procent van de melk, negentig procent van het vlees en vijfentachtig procent van seizoensgebonden fruit en groente in de schappen van deze supermarkt komt nu van Belgische producenten, net als een hoop wijnen, bieren, kazen, eieren en vis.

Op de website van Carrefour zijn heel wat recepten en tips te vinden voor mensen die zich willen wijden aan het Belgetarisme. Over typisch Belgische eetgewoontes hebben ze het echter niet, daarom heb ik een handleiding geschreven voor wie echt wil eten als een Belg in België:

EEN ECHTE BELGETARIËR:

… DOOPT ZIJN BOTERHAM IN ZIJN KOFFIE Bij het ontbijt hoort een tas koffie. Ja, een tas. Beelden van Belgen met handtassen, aktetassen en boekentassen vol warme drank zijn overbodig, want het is gewoon een drinkkommetje met een oor eraan. Een Belgetariër die koffie bij zijn ontbijt wil, moet een stapel boterhammen dik beleggen met om het even welk beleg, en dat in de hete koffie dippen. Het is een hele kunst, bijna een sport, om het slappe stuk brood in je mond te mikken voor het eraf valt.

… WAPT EROP LOS Wappennnnn? Een reguliere vraag in België waar niemand van opkijkt, behalve de occasionele Waal dan. Het heeft niets te maken met Whatsapp, internet op je telefoon of seks onder invloed van drugs, maar wel met Worst-Appelmoes-en-Patatten, een gerecht met zo veel oerkracht dat het een werkwoord geworden is. Zin om te wappen? Ik heb gisteren gewapt, en jij? Vrijdag wapdag. Zoiets, maar dan beter. Appelmoes en gebraden worst met jus over een berg aardappelen. De combinatie vlees-aardappelen-groente is sowieso de basis van elk Belgetarisch huishouden.

… LAAT GEEN SCHAAMBROKJE ACHTER Een schaambrokje is het trieste restje eten dat mensen uit beleefdheid op hun bord laten liggen (Hollanders onder u, denk aan die laatste bitterbal). In België wordt het begrip omgedraaid: JIJ moet je schamen als je het laatste beetje NIET opeet. Een Belgetariër prikt zonder weerhou het laatste kaasje van de plank op zijn tandenstoker en laat geen symbolische vierkante centimeter vlees of aardappel liggen. Een schoongelikt bord is een teken van respect – en het wast gemakkelijker af.

… NOEMT DINGEN ZOALS ZE ZIJN, MAAR DAN ANDERS De keuken van een Belgetariër is gewapend met woorden, en onderlinge verdeeldheid op een kleine oppervlakte laat toe dat we eenzelfde gerecht tien verschillende namen kunnen geven. Wentelteefjes zijn op de ene plaats verloren brood, op de andere gewonnen brood en twintig kilometer verder klakkaards, omdat iemand het blijkbaar geweldig vond dat het ei KLAK zegt als je het kapot slaat op de rand van de pan. Een Belgetariër laat zich volledig gaan op vlak van taal, en verandert wel vaker namen van eten in een creatief slagveld. Karnemelkstampers – puree met karnemelk, zurkel, ei, kaas – is keirepap of taatjespap, tutjespap, tootjespap of taartjespap, een oudbakken, luie afkorting van patatjespap. Ragout is ook koninginnehapje en vole-au-vent – Frans voor 'hij vliegt de lucht in', omdat de uitvinder daarvan het gewoon prachtig vond om het pasteitje in de oven te zien stijgen.

… EET BITTERZOET EN BOTERIG De producten van Belgische bodem zijn bitterzoet – denk maar aan witloof, spruitjes (die wij overigens nooit 'Brusselse spruiten' noemen), asperges en de bieren die we voor sauzen gebruiken. De meeste Vlaamse gerechten combineren bitter met zoet: konijn met pruimen en kriekbier, gehaktballen met krieken, ovenschotel van gekarameliseerde witloof in hesp en kaassaus met puree en het alom bekende stoofvlees met frieten. Voor deze en ook andere klassiekers zoals kalfstong, zeetong, waterzooi en paling in 't groen wordt een goeie klont boerenboter gebruikt. Mijn grootmoeder is als de dood voor olijfolie, nee echt, ze zegt dat we daardoor allemaal kanker krijgen.

… VERDRINKT ALLES IN EEN ZWEMBAD VAN SAUS Verdrinken, die frieten! En die aardappelen, en die groentes, en dat vlees, en die vis…

…EET BETER DAN FRANSEN EN MEER DAN DUITSERS Het cliché mag even opgegooid worden. Klaar voor? Het woord bourgondisch is waarschijnlijk uitgevonden omdat het zo mooi allitereert met België. Belgetariërs eten namelijk standaard als een koning in Frankrijk, maar dan beter en meer. Aperitieven met dertigduizend verschillende hapjes, drie verschillende koekjes bij de koffie, barbecues met een koninklijk saladebuffet en urenlang tafelen met vrienden, familie en ontelbare bergen eten. Eten is leven, en naar goeie gewoonte naait de echte Belgetariër een extra knoop aan zijn broek, om die tijdens de maaltijd een maatje groter te kunnen maken.

… ZEGT PROOST ALS EEN RAPPER EN ZUIPT ALS EEN ORGEL Als een Belgetariër proost, komt de rapper in hem naar boven. Het geluid van klinkende glazen wordt overstemd door simultane kreten die lijken op slechte kinderrijmpjes, zoals 'Santé santater, beter bier dan water', of 'Schol, beter in mijn muil dan in mijn hol'. Daarna is het hek van de dam, want de alcohol blijft meestal vloeien tot vroeg in de ochtend.

Wees welkom, Belgetariër.