Silvana Imam wil je met haar muziek bevrijden uit de matrix

Zweden associeerde ik tot voor kort met uitgestrekte dennenbossen, helderblauwe meren en pizza met rendiervlees. Maar onlangs leerde ik een andere kant kennen van het land, namelijk die van de keiharde, politiek geladen hiphop. Ik ontdekte de wereld van Silvana Imam, een artiest die haar Zweedse bars met een immense woede uitspuwt. Ik versta er niets van, maar haar boodschap komt toch over.

Ze werd in 2014 bekend met haar EP När du ser mig. Haar heerlijke rollende Zweedse taaltje klinkt poëtisch en vooral ongelooflijk krachtig. Ze is boos op de wereld en iedereen mag het weten. Ze rapt over haar verleden en hoe het is om homoseksueel te zijn in een land waar extreemrechtse partijen veel aanzien winnen. Toch maakt ze niet alleen maar boze muziek. Ze zingt namelijk ook over liefde, in het bijzonder over haar verliefdheid op Beatrice Eli, een andere zangeres uit Zweden.

Sinds 2014 gaat het snel voor Silvana Imam. Ze bracht verschillende platen uit, is het icoon van de lgbtq-beweging in Zweden en sinds kort is er ook een documentaire over haar leven uit. Die presenteerde ze in Amsterdam en dat is dus het ideale moment om haar te interviewen. Ik moet toegeven dat ik een beetje bang ben. In haar documentaire spreekt ze meerdere keren haar afschuw voor journalisten uit. Ze heeft haar teen gebroken, maar ziet er nog steeds uit alsof ze me kan lynchen met een karateschop. Spoiler alert: ik kwam heelhuids uit een boeiend gesprek over liefde, de matrix en hoe muziek de ideale remedie is tegen je boosheid op de wereld.

Noisey: In je documentaire zeg je dat je interviews en journalisten haat. Moet ik bang zijn?
Silvana Imam: Haha, nee hoor. Ik had het even gehad met interviews, omdat ik heel erg vaak dezelfde vragen krijg. Ik vond het vervelend dat journalisten me altijd die stempel gaven van ‘de feministische rapper uit Zweden’.

Je vindt het vervelend om een feministische rapper genoemd te worden?
Nu niet meer. Natuurlijk mogen mensen me een feminist noemen. Wie is dat niet? Maar ik wil wel dat mensen weten dat ik meer ben dan dat. Ik won bijvoorbeeld een Zweedse Grammy voor beste artiest van het jaar, geen rapper heeft dat al gedaan. Ik ben niet de beste vrouwelijke rapper, ik ben de beste rapper. Maar als mensen me willen zien als een strijder voor vrouwenrechten, dan heb ik daar geen probleem mee.

Je speelde ooit op Eurosonic en de dag erna in Amsterdam. Hoe is het om te spelen voor mensen die Nederlands spreken, terwijl jij rapt in Zweeds of Arabisch?
Heel erg leuk eigenlijk. De Nederlanders voelden echt de vibe. Ik ben erg energiek op het podium en ik steek veel emotie in mijn optredens, dus ik hoop dat dat overkomt op het podium. Mijn teksten zijn heel erg heftig en dat voel je in de energie op het podium.

In Imam, het nummer dat je op de kaart heeft gezet, hoor ik veel woede. Voor zover ik je nummer versta natuurlijk.
Absoluut. Het was 2014 en er waren twee verkiezingen in Zweden. Voor het Europese Parlement en onze overheid. Het resultaat was walgelijk: racistische partijen wonnen veel kracht. Ik moest ventileren en ik maakte dat nummer. Ik had die statements nog niet gehoord in Zweedse muziek en ik moest ook hierover zingen zodat ik zelf niet gek ging worden. Ik wil met mijn muziek kracht uitstralen, niet per se afbreken. Maar fuck ja, ik ben boos. Mijn mensen worden gedood. Fuck al de mensen die niet boos zijn. Hoe kan je niet woest zijn op de situatie waar onze wereld in zit. We zijn nu drie jaar later en alles wordt zoveel extremer. Er worden veel meer onderwerpen bespreekbaar gemaakt, maar anderzijds krijg je meer tegenreacties van extreemrechts.

Hoe hou je dat vol om drie jaar later met zoveel vuur te blijven strijden?
Ik ga niet toegeven aan die druk van buitenaf. Ik doe wat moet gebeuren en daar ben ik blij om. Gelukkig kan ik mijn woede counteren met liefde. Ik schrijf ook liefdesmuziek, hè. Ik wil wel constant de beste zijn in mijn muziek, dat is mijn doel. Ik schrijf nog steeds voor mezelf, ik maak geen muziek om beroemd te worden en daardoor kan ik blijven putten uit mezelf. Maar er is zo veel gebeurd in de tussentijd. Het was altijd al mijn droom om muziek te maken en ermee op te treden. Alles wat ik nu doe, waren mijn dromen.

En nu zijn die allemaal al vervuld.
Ja, dat is zo vreemd. Ik mag daar eigenlijk echt niet aan denken, het is te vreemd. Ook het feit dat er nu een documentaire gemaakt wordt over me, kan ik helemaal niet vatten.

Je documentaire gaat deels ook over de bloeiende liefde tussen jou en Beatrice. Hoe is het om dat plots enkele jaren later op een groot scherm te zien?
Het is erg intiem. In het begin vertel ik dat ik verliefd ben en de vrouwen van de documentaire filmen hoe die relatie ontstaat. Het is een mooie saga en mijn eigen liefdesverhaal, dus ik ben er erg blij mee. Ik vind het trouwens belangrijk dat mensen een liefdesverhaal zien op het grote scherm van twee vrouwen.

Denk je dat de relatie tussen jou en Beatrice veel veranderd heeft in Zweden?
Ja, absoluut. Ik krijg veel brieven en dm’s van mensen die me bedanken omdat ik hun leven gered heb omdat ik homoseksualiteit bespreekbaar heb gemaakt. Ik zing in een nummer bijvoorbeeld “thank god I’m homo” en dat heeft iets veranderd in de Zweedse cultuur. Ik stel met mijn muziek de hele tijd vragen, zodat de volgende generatie die vragen niet eens meer moet stellen. Ik wil hen bevrijden.

Dat is mooi. Je zei trouwens iets prachtig over Beatrice, namelijk: “Ze is mijn scheur in de matrix.”
Ja, ze is de echte wereld. Sinds de dag dat we geboren zijn, zijn we gevormd door stereotypen. We krijgen het gevoel dat we een bepaald persoon moeten zijn en zijn uiteindelijk slaven van het kapitalisme. We kopen juwelen om het gevoel te krijgen dat we iets waard zijn. Dat is allemaal zo oppervlakkig. Dat is de matrix, die fake wereld waar we in moeten leven. En Beatrice is een van de meest pure, echte dingen die me overkomen is.

Je haat het kapitalisme, maar je muziek draait wel mee in dat wereldje. Hoe ga je daarmee om?
Dat is inderdaad erg frustrerend. Het is iets waar veel muzikanten mee sukkelen. Je wil dat zoveel mogelijk mensen je muziek horen en daarom moet ik meedraaien in die wereld om te overleven. Het is een moeilijke balans om mezelf er niet in te verliezen. Ik heb gelukkig een manier gevonden om te leven in die kapitalistische wereld door mezelf en anderen te helpen met mijn muziek. Ik hoop mensen met mijn muziek te bevrijden van die matrix. Ik maak misbruik van het kapitalisme door geld te verdienen aan de rijke stinkerds. Maar nee, ik ben niet vrij. En ik kan dat nooit zijn. Dat betekent niet dat ik elke dag triestig ben. Dat ben ik niet, want mijn feministische actie is geld verdienen uit het kapitalisme.

Daar zullen sommige feministen je waarschijnlijk in tegenspreken.
Ja, maar dat is absurd. Wie zegt wat feminisme is? Soms hoor je vrouwen klagen over andere vrouwen dat ze geen feminist zijn als ze zich sexy kleden. Wie heeft het recht om te zeggen tegen een andere vrouw wat ze mag doen met haar lichaam? Dat is zo sneu. Steek nooit de schuld op een vrouw, nooit. Als je dat zegt, versta je het concept feminisme niet. En tegen iedereen die me hierin tegenspreekt, steek ik mijn middelvinger op.

Op vrijdag 24 en zaterdag 25 november kan je de documentaire 'Silvana' zien op IDFA.