De evenementenbranche vreest dat festivals voor altijd verdwijnen

De evenementensector is het beu, maar nu echt. Toen demissionair premier Mark Rutte aankondigde dat er tot 1 september geen grote meerdaagse evenementen en festivals zonder zitplaatsen zouden kunnen plaatsvinden vanwege het coronavirus, werd daar door velen nog morrend mee ingestemd. Zo was er in ieder geval duidelijkheid voor de feesten die tot die tijd gepland stonden. Afgelopen vrijdag werd duidelijk dat ook de festivals die tot 20 september gepland staan in het water zullen vallen. 

Onder het motto Unmute us zal er komende zaterdag een demonstratie plaatsvinden van meer dan duizend bedrijven uit de festivalbranche. Niet alleen festivalorganisatoren maar ook dj’s, de popsterrenvakbond, een betaalsystemenbedrijf en een tentenverhuur. Ze eisen dat ze per 1 september zonder restricties open kunnen gaan. We belden met organisator Jasper Goossen en het ministerie over de haalbaarheid van deze eis, medisch ethische dilemma’s en de kans dat er nooit meer festivals komen. 

Grote festivals als Dekmantel en Pinkpop zijn al niet doorgegaan, en ook Lowlands (dat komende week zou plaatsvinden) is definitief gecanceld. De langverwachte festivalzomer, een belangrijk onderdeel van wat een nieuwe “summer of love” had moeten worden, is al voor de helft voorbij – en daarbij is het niet echt zomers weer.

Maar als de demonstranten gelijk krijgen van het kabinet, is volgens Goossen nog niet alles verloren. “Voor veel festivals is dat nog net op tijd. Er zijn heel veel evenementen in september, omdat organisatoren hun evenementenkalender toch wat naar achter hebben geschoven. Maar als het kabinet pas op 20 september een besluit neemt over wat er daarna misschien kan, dan is dat een wassen neus. Vanaf oktober zou er sowieso al bijna niks op de planning staan.” Door de steunpakketten vanuit de overheid verkeren de mensen achter “Unmute Us'“ niet in directe financiële nood. Het is vooral een protest tegen de ondoorgrondelijkheid van het beleid, en een roep om waardering voor de sector. “Níemand begrijpt het meer,” zegt Goossen. “Het voelt heel onrechtvaardig. Het is willekeur. De argumentatie is flinterdun, het is natuurlijk een doelbewuste keuze. Maar jongeren hebben een uitlaatklep nodig. Er is een stijging van psychische klachten en je ziet steeds meer berichten over geweld in het nieuws.” 

Goossen benadrukt dat met de Fieldlab-experimenten bewezen is dat festivals veilig plaats kunnen vinden, en wijst naar andere evenementen die wél doorgaan, zoals de Formule 1 en voetbalwedstrijden. Daarbij vindt hij dat het sowieso hoog tijd is om keuzes te maken, nu steeds meer mensen gevaccineerd zijn tegen het coronavirus. “We hebben anderhalf jaar lang onze medewerking verleend aan de overheid, omdat we ons ook realiseren dat op plekken waar veel mensen bij elkaar komen besmettingen kunnen plaatsvinden. Zo simpel is dat. Maar op een gegeven moment kom je in een situatie waarin er voldoende vaccins verdeeld zijn onder het Nederlandse volk.” Dat moment is nu, aldus Goossen. 

“In september en oktober denken wij dat de bevolking op de hoogste beschermingsgraad zit. Op een gegeven moment moet je bijprikken omdat de vaccins dan uit beginnen te werken. Maar op deze manier gaan heel veel mensen zich niet meer laten prikken. Je doet het voor de ouderen, of voor het terugkrijgen van je vrijheid. Maar dat laatste krijg je niet. Dus denken mensen: waarom zou ik?” Goossen denkt dat de samenleving een bepaald aantal ziektegevallen moet gaan accepteren. “En misschien ook doden. Hoeveel hebben wij over voor de ouderen en de zwakkeren in de samenleving? Dat zijn lastige vragen en daar heb ik het antwoord niet op.” Maar dat antwoord moet er wel komen, zegt Goossen. Het alternatief is volgens hem: geen festivals. “Als het in september en oktober niet kan, dan denk ik dat het nooit meer kan.” 

Nooit meer festivals, dat klinkt erg dramatisch. Het is tekenend voor de wanhoop en de boosheid van de festivalorganisator, die al anderhalf jaar lang niet weet wanneer hij weer een feestje mag organiseren. Maar als ik ongerust woordvoerder Axel Dees van het ministerie van Volksgezondheid (afdeling “medisch ethische dilemma’s”) opbel, lijkt het allemaal ook weer niet zó erg. Volgens Dees stijgt de vaccinatiegraad wel degelijk nog. “En de vaccinatiebereidheid ook. Wat dat betreft is er nog veel winst te behalen, bij met name een jonge doelgroep om zich te vaccineren.” Hij zegt dat het ministerie extra behoedzaam is vanwege de vorige keer dat de clubs opengingen. Toen stegen de besmettingen erg snel, al lag dat er deels aan dat er door Hugo de Jonge slechte voorlichting was gegeven over de bescherming door het Janssen-vaccin, aan apps waarmee te sjoemelen viel, en aan een matige implementatie van de bevindingen uit de Fieldlab-experimenten.

Ondanks dat alles blijven grote festivals een risico dat de overheid nog niet durft te nemen. Dees benadrukt dat het openen van het hoger onderwijs per 1 september ook erg goed is voor de mentale gesteldheid van jongeren. “Dat heeft absoluut prioriteit.” Toch is hij zich bewust van de benarde positie waarin festivals zich bevinden. “Mogelijk kunnen we begin november van alle maatregelen af. Dat is echt nog heel ver weg en het virus heeft zich al vaak van zijn meest grillige kant laten zien. Dus dat is wel een vergezicht, maar zeker geen garantie. Ik kan het niet mooier maken.”  

Het is goed om te weten dat het geen overheidsbeleid is om festivals voor altijd te verbieden, maar dat maakt de situatie niet minder vervelend. Dit is blijkbaar de onbevredigende wereld waar we in 2021 in leven. Hopelijk vinden de mensen uit de festivalwereld komend weekend steun bij elkaar, want het ziet er niet echt naar uit dat de politiek in beweging gaat komen.