Zo overleef je Kerstmis als je gourmetten haat

Reeds decennia voordat Sarah Jessica Parker ook maar een voet zette in haar favoriete Blokker-filiaal, had ik een grondige hekel aan gourmetten. In tegenstelling tot de publieke opinie is gourmetten namelijk helemaal geen gezellige groepsaangelegenheid. Niet veel mensen weten dit, maar wanneer ze hun veel te kleine pleurispannetje vol minuscule stukjes restvlees op de overprijsde verwarmde plak metaal leggen, nemen ze actief deel aan een paard van Troje-achtige infiltratiemanoeuvre van een wankelende vleesindustrie.

Ja, ik weet het, het maakt mij ook misselijk. Nu die lucht geklaard is kunnen we de belangrijke dingen bespreken. Namelijk: hoe gedraag je je als je buiten je eigen schuld om in de jaarlijkse gourmetten-met-familie-situatie verzeild geraakt bent? Het zeer inefficiënte groepskoken is namelijk tegen wil en dank een nationale traditie. Dat maakt van gourmetten anno 2016 een gladde ijsbaan, zoals we ondertussen wel gewend zijn van nationale tradities.

Waarover praat je, hoeveel zuip je, hoeveel plek op de grillplaat neem je in beslag? Dat soort spul. Want de manier waarop je je gedraagt aan de gourmettafel, is een spiegel van je persoonlijkheid. Als je het niet goed aanpakt, is dit het moment waarop je familieleden dwars door je zorgvuldig opgebouwde masker van volwassenheid heen gaan prikken. Je wil niet door de mand vallen als gourmethater. Mensen houden niet van een gourmethater. Daarom hier een paar regels waaraan je je moet houden, wil je komend kerstfeest aan de gourmettafel niet overkomen als een totale lul.

Regel één van gourmetten: je praat niet over gourmetten.

Maak het nou niet erger. De sfeer is al erbarmelijk. Opmerkingen over de kleinheid van het vlees, de honger achteraf of de algehele omslachtigheid van het systeem, dienen vermeden te worden als gesprekken over Zwarte Piet. Er zitten misschien ook mensen aan tafel die gourmetten wel leuk vinden. Je kunt ze herkennen aan hun uitgemergelde gezicht en saaie karakter.

Stop vooraf je gezicht vol snoep

Hoe lang je ook gourmet, na afloop zit je hoe dan ook met een ongevuld gat in je maag. Honger verandert mensen in bijzonder onaangename wezens. Een prettige manier om dat te voorkomen is jezelf van tevoren al volladen met de grote verscheidenheid aan snoep die de feestdagen ons bieden. Ik zou zelfs een stap verder durven gaan door te stellen dat die snoep enkel en alleen is geïntroduceerd om precies deze reden.

Goed formuleren is belangrijk

Vraag: "Is het goed als ik het laatste stukje kippendijfilet neem?" En niet: "Wie wil het laatste stukje kippendijfilet?" Het is overduidelijk dat jij het zelf wil en je maakt het onnodig complex door anderen nog een optie te geven. Wat nou als iemand anders het ook wil. Ga je dat teringkleine stukje vlees doormidden snijden? Doe normaal.

Zeg vaak het woord 'gezellig'

Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat als je heel vaak zegt dat het gezellig is, je hersenen en die van de mensen om je heen erin gaan geloven. Pas dit toe, je zult het nodig hebben.

Drankregels

Reken op minstens twee uur schone gourmettijd. Tijd zat om jezelf te bezatten als een zot, ware het niet dat je met je hele familie aan tafel zit. Hier scheiden de fanatieke drinkers zich van de alcoholisten. Uiteraard wil je niet in de laatste groep vallen met je moeder erbij. Daarom is het zaak om het gemiddelde drinktempo van de tafel aan te houden. Net als in het verkeer: zolang je met het verkeer meerijdt is er niets aan de hand. Als je oom Peter met een rotvaart op de rechterbaan voorbij ziet knallen, kijk je even in de achteruitkijkspiegel waar je moeder rijdt en schuif je een baan naar links. You're safe.

Geef je culinaire fantasie de vrije loop

Dit is het moment om alle gerechten waarvan je nooit zin had om ze in het groot te maken in het klein uit te proberen. Of om bijvoorbeeld te kijken wat er gebeurt als je een paprika grilt in kaarsvet. Of te ondervinden of een klein steakje vlam kan vatten. Of te kijken hoe je moeder reageert als je langzaam maar zeker haar territorium inneemt met een legioen cheeseburgertjes.

Die pannetjes zijn voor onderin

Het lijkt voor de hand liggend, maar ik ben er zelf pas recentelijk achter gekomen door plaatjes in de Blokker-folder: die pannetjes zijn voor onderin. Bovenop is het één groot anarchistisch gourmetfeest zonder regels en grenzen. De pannetjesreglementen zijn simpel. Je krijgt er één, tenzij iemand de zijne aan jou schenkt, dan heb je er twee. Pas op: bij drie pannetjes ligt de grens van gulzigheid. Wat je erin bakt is je eigen probleem, wat op zichzelf de sleutel tot gourmetten is: niemand geeft een fuck om je gourmetstijl, dus geniet ervan.

Hang loose

Dat er op de bovenste plaat in principe anarchie heerst betekent natuurlijk dat er een constante dreiging hangt. Voor je het weet pakt tante Els 'per ongeluk' jouw minuscule garnaaltje. Mijn tip zou zijn: doe er niet al te moeilijk over. Let them have it. Je staat erboven, dat piepkleine garnaaltje is een familieruzie niet waard. Gaat het echter om een supermini-haamkaasschnitzeltje is het zaak om per direct sancties te treffen tegen tante Els.

Prop je stukje vol

Gourmetten is oorlog. Alles wat jij niet op het jouw toegewezen stukje van de hete plaat propt, propt oom Piet wel op het zijne. Toon daarom geen genade. Je zult verbaasd zijn hoeveel champignonnetjes er naast acht schnitzels passen.

Stel racletten aan de kaak

Wat is het verschil tussen racletten en gourmetten? Stel deze vraag aan tafel. Als iemand aan tafel het weet, mail dan het antwoord naar onze redactie en win een levenslange voorraad high fives.

Houd altijd een plan B achter de hand

Het leukste van gourmetten is dat er altijd een kans bestaat dat alles mislukt. Een plaat doet het niet, de pannetjes zijn kwijt, nicht Agnes heeft godverdomme vergeten kleine uitjes mee te nemen, de plaat is veel te heet, enzovoorts. Berg in zulke gevallen alle gourmet-ellende op in een grote gietijzeren kluis met intern combinatieslot, doe hem op slot, vergeet de code voor altijd en bestel een berg pizza's. Iedereen houdt van pizza.