Een kijkje in het toprestaurant van een overvolle Colombiaanse gevangenis

In een vervallen gebouw in de buurt van de bruisende toeristenwijk Cartagena, op de noordkust van Colombia, plaatsen serveersters met roze strikjes in hun haar mooi opgemaakte servetten op tafels. Op de achtergrond schelt Heartbreak Hotel van Elvis door de speakers. In de keuken achter een metalen deur hakken koks groente fijn en fileren ze de vis voor die avond.

Restaurante Inferno is een van de populairste restaurants van de stad – en dat terwijl de zaak gevestigd is in de San Diego District-gevangenis en bijna de hele staf bestaat uit gevangenen.

Keukenassistent Silvia Rosa Rebolledo is net klaar met de salade die zal worden geserveerd bij de posta cartagenera, een lokaal vleesgerecht. “Als ik vrijkom wil ik een fantastische chef-kok zijn. Ik vind het geweldig,” zegt ze glimlachend, terwijl ze rondkijkt naar het zichtbare metselwerk en de bloemen die op de muren geschilderd zijn.

Aan de andere kant van die muren bevinden zich de cellen waar Rebolledo een gevangenisstraf van zes jaar voor afpersing uitzit.

“In het begin had ik het heel zwaar, maar ik ben hier heel gelukkig,” vertelt ze. “Ik word anders behandeld.”

Rebolledo is een van de 180 gedetineerden die momenteel in de San Diego District-gevangenis. Het is een overvolle instelling met raamloze cellen en weinig mogelijkheden om aan de drukkende luchtvochtigheid van noordelijk Colombia te ontsnappen.

Maar Restaurant Interno is voor veel vrouwen een plek waar ze wat troost kunnen vinden. Het restaurant werd eind 2016 opgezet door stichting Acción Interna om de kwaliteit van leven van gedetineerde vrouwen te verbeteren en ze vaardigheden bij te leren waar ze als ze vrijkomen een baan mee kunnen vinden.

“Sommige mensen hier hebben het heel moeilijk gehad in het verleden en willen dat graag achter zich laten. We willen vrij zijn om onze eigen levens te leiden,” zegt Rebolledo.

Het restaurant vervult ook een belangrijke rol als rehabilitatieprogramma, dat de kloof probeert te dichten tussen de wereld binnen en buiten de muren. Het is het eerste project in z’n soort in heel Zuid-Amerika.

“Gedetineerden worden in grote delen van de wereld gewoonweg vergeten,” vertelt Luz Adriana Díaz, de coördinator van het restaurant. “Maar de gewone maatschappij kan hier leren te begrijpen hoe het er in de Colombiaanse gevangenissen aan toegaat. En dat zal dit stigmatisering tegengaan en dan kunnen we de vrouwen hier een gevoel van vrijheid bieden.”

In het restaurant lachen en kletsen de serveersters met de gasten terwijl ze garnalen op een bedje van groenten uit de gevangenistuin, verse ceviche en posta cartagenera serveren. Ieder gerecht ziet er prachtig uit en smaakt minstens even goed – alle gedetineerden zijn getraind door beroemde chef-koks, waaronder de Spaanse Koldo Miranda en Harry Sasson, één van Colombia’s bekendste tv-persoonlijkheden. Zij hebben ook allebei geholpen bij het samenstellen van het driegangenmenu. De keuken wordt geleid door een professionele chef-kok die er fulltime werkt en het team bestaande uit acht man keukenpersoneel en vier serveersters begeleidt. Om veiligheidsredenen, en om te helpen met de reïntegratie in de samenleving, bestaat het team uitsluitend uit vrouwen die het einde van hun straf naderen.

San Diego is een gevangenis met het laagste beveiligingsniveau, waar mensen hun straf uitzitten voor afpersing en diefstal tot drugshandel en zelfs moord. Het moeilijkste is echter niet het samenwerken met de gevangenen, maar “mensen op andere gedachten brengen over de gedetineerden,” vertelt Johana Bahamón, de oprichter van Acción Interna.

“Er is veel discriminatie. Ik wist al wel iets over hoe het eraan toeging in de gevangenissen in mijn land, maar de verhalen van de gevangenen kende ik niet. Dat het ook gewoon mensen zijn besefte ik niet zo. Nadat ik voor het eerst een gevangenis had, bezocht kon ik niet langer onverschillig zijn over de situatie daar.”

De gevangenissen in Colombia zijn berucht vanwege de erbarmelijke omstandigheden, het wijdverspreide drugsgebruik en chronische overbevolking. Volgens het National Penitentiary and Prison Institute was in 2016 maar liefst 52 procent van de de gevangenissen overbevolkt. Deze gevangeniscrisis is door het Internationale Comité van het Rode Kruis zelfs bestempeld als een van de belangrijkste humanitaire problemen van het jaar, omdat Colombiaanse gevangenissen de menselijke waardigheid en de rechten van gedetineerden zouden schenden.

Rosa Vergara Pineda (rechts) werkt in het restaurant als een serveerster

Binnen de muren is pas echt te zien hoe overvol en vervallen de San Diego-gevangenis is. Het is er benauwd, overal op de vloer ligt overal troep en de binnenplaats biedt nauwelijks beschutting tegen de felle zon. Maar voordat de stichting met hun werk in San Diego begon, sliepen de vrouwen nog op de vloer. Nu hebben ze matrassen en bedden, versierd met gepersonaliseerde dekentjes, foto’s en aandenkens. Met de winst van het restaurant heeft de stichting ook een bakkerij, een tuin en een kleine studieruimte met computers gerealiseerd.

“Er heerst overbevolking in al onze gevangenissen – dat is in heel Zuid-Amerika een probleem,” vertelt Bahamón. “De gevangenissen zijn slecht en gevangenen worden onmenselijk behandeld. Ik weet dat ze fouten hebben gemaakt, maar iedereen verdient een tweede kans en de waardigheid om als een mens behandeld te worden.”

Crystal Morissa Stephens is 23 jaar oud en komt uit de VS en is de enige buitenlandse gevangene hier. Ze is afgelopen december betrapt met een koffer vol cocaïne en zit sindsdien vast zonder dat ze veroordeeld is. Ze zegt dat ze de koffer van iemand anders had gekregen en niet wist dat er drugs in zaten. “Het voelde alsof mijn hele lichaam heet werd en ik hoorde een piep in m’n oren. Ik was getraumatiseerd,” vertelt ze. “Toen ik hier voor het eerst kwam was dat emotioneel erg zwaar.”

Maar ze vertelt dat het helpt om in Restaurant Interno te werken. Stephens is hiphopartiest en treedt soms op voor gasten in het restaurant.

“Het is hier niet hoe je het verwacht. Gasten komen hier, we kunnen koken, er is muziek, er hang een bepaalde sfeer. Mensen zijn heel positief, ze willen doneren en vragen hoe ze kunnen helpen. Ik heb echt het gevoel dat deze plek bijdraagt aan onze reïntegratie.”

“Veel mensen hier hebben uiteenlopende verhalen,” gaat Stephens verder. “En velen zijn hier vanwege fouten of ongelukken. Het zijn normale mensen, maar wel normale mensen die het beste eten maken.”

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.