De zwarte markt van bedorven vlees bloeit in Oekraïne

Het gaat niet best in Oekraïne de laatste tijd. Afgelopen maart werd het Krim-schiereiland illegaal geannexeerd door Rusland, kort daarna werd Malaysia Airlines-vlucht MH 17 neergeschoten boven pro-Russisch grondgebied en tijdens hevige gevechten aan de grens met Rusland werden sinds april 2014 al meer dan 6000 mensen vermoord. De resultaten van een recent onderzoek naar de Oekraïense zwarte vleesmarkt doet nog een schepje bovenop de problemen: besmet rundvlees, varkensvlees en kip worden het land in gesmokkeld en komen op de borden van scholieren en ziekenhuispatiënten terecht.

Het OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project) in Washington DC voerde het onderzoek uit en ontdekte een complex en corrupt netwerk dat de import van onveilige vleesproducten mogelijk maakt. Dit schreef de Kyiv Post. De vleeswaren komen vanaf verschillende plekken, maar een van de ergste boosdoeners is een fabriek in het noordwesten van Duitsland vlakbij de grens met Nederland. Voormalige fabrieksarbeiders vertelden aan de Duitse televisieomroep ARD dat ze bedorven kipgehakt – vaak afvalproducten van andere vleesbedrijven – moesten mengen met verse kip. Het onsmakelijke resultaat werd verkocht aan landen in Oost-Europa, waaronder Oekraïne. De arbeiders zeiden dat ze werden ontslagen als ze kritiek uitten op de werkwijze. "Een ton slecht vlees wordt hier gemengd met drie ton normaal vlees," vertelden ze achteraf.

Volgens het artikel in de Kyiv Post heeft Trinity Gmbh, het bedrijf dat eigenaar is van de Duitse fabriek, ook een Russischtalige website. Hiermee proberen ze regionale kopers te bereiken, en dat heeft blijkbaar gewerkt. Onderzoekers van OCCRP ontdekten tientallen vergunningen voor vleesexport van Trinity naar Oekraïne.

Een Oekraïense vleesverwerkingsfabriek in Kharkiv kocht tussen 2010 en 2013 kip van Trinity. Deze fabriek, die nu failliet is, is een mooi voorbeeld van hoe politiek en illegale zakendeals in Oekraïne vaak hand in hand gaan: gemeenteraadslid Volodymyr Skorobahach was mede-eigenaar van de fabriek in Kharkiv. Volgens de krant werd die fabriek onder zijn leiding een van de grootste vleesimporteurs van Oekraïne.

Friedrich Titgemeyer, professor microbiologie aan de Münster University of Applied Sciences, heeft het vlees van Trinity (de Duitse fabriek die naar Kharkiv exporteert) getest en ontdekte een groot aantal problemen.

"We vonden veel microben, voornamelijk darmbacteriën," vertelde Titgemeyer aan de Post. "Er zaten veel ziekmakers in het vlees, en ook afgebroken vetten die erop duidden dat het vlees bedorven was.

Hoewel de fabriek in Kharkiv nu gesloten is, gaan andere, blijkbaar even corrupte Oekraïense vleesbedrijven gewoon met deze vleesschandalen door. OCCRP ontdekte dat VEK Kharkiv Ltd. – een andere fabriek die in 2007 opgericht werd – geld in het laatje brengt door varkensvlees uit Brazilië te importeren. Volgens douanegegevens zou VEK tussen januari 2013 en juni 2014 zo'n 7200 vleesproducten (ter waarde van 13,4 miljoen euro) geïmporteerd hebben. In maart 2013 werd import van Braziliaans varkensvlees verboden in Oekraïne nadat de Oekrainse Voedsel- en Warenautoriteit ontdekte dat het vlees hoge gehaltes bacteriën en micro-organismen bevatte. Het weerhield de VEK-fabriek er niet van om het illegaal te importeren, en veel van dat vlees belandde uiteindelijk in de kantines van scholen en ziekenhuizen.

In de stad Ovrich verenigden een groep ouders zich in een comité om te onderzoeken waar het vlees dat in de schoolkantines geserveerd werd vandaan kwam. Het resultaat: varkensvlees uit Brazilië. En in Kerch, op de Krim, troffen werknemers van het Tuberculose-ziekenhuis ook verdacht Braziliaans vlees aan. Anatoly Bilyi, hoofd van de ziekenhuiskantine, vertelde aan de Post dat hij halverwege 2013 een inventarisatie maakte in het magazijn van de kantine. Hij vertelt dat hij toen "150 kilo Braziliaans vlees en twee pakken (ongeveer 25 kilo) rundvlees van onduidelijke afkomst heeft gevonden. Het samengeperste vlees zat net als bevroren vis verpakt in plastic zonder duidelijke labeling." Volgens de Post kon uit de gegevens op het etiket van het varkensvlees niet afgeleid worden of het door een keuring of hygiënecontrole was gegaan.

"Het is moeilijk om te zien wat het is – puur vlees, of vleesafval," vertelde Artur Loza, voorzitter van de Vereniging van Varkensproducenten van Oekraïne aan de Post. "Vaak krijg je samengeperste stukken huid, kraakbeen, vlees en pezen. Dus, dit is eigenlijk productie-afval," zei hij.

In het voorjaar wordt in het oosten van Oekraïne een bierfestival gehouden. Er zijn talloze redenen waarom het geen goed idee is om daarnaartoe te gaan, maar als je dat toch doet, bestel geen kovbasa.