We spraken de man die een jaar lang alleen maar poedershakes drinkt

Na alle doodswaarschuwingen over worst, brood en patat van de laatste tijd, vinden veel mensen het nu tijd om de waarheid boven tafel te krijgen. Voedselfabels ontkrachten, noemen de voedselwetenschappers het. De KRO doet het in Broodje Gezond, en de Volkskrant heeft al een tijdje een rubriek waarin ze beweringen over eten voorleggen aan experts.

Wat moeten we in vredesnaam nog eten? Dat vroeg Lee Primeau, een dertigjarige Amerikaan die in Eindhoven woont, zich een paar maanden geleden af. Als voedingsdeskundige in opleiding werd hij krankjorum van alle studies naar eten. "De ene dag wordt iets de hemel in geprezen, de andere dag ga je er dood aan. Je hoort steeds verschillende dingen."

In de naam van wetenschap besloot hij terug te gaan naar de basis. Maar dan niet met knollen en kippen in zijn eigen achtertuin, hij besloot een jaar lang te leven op maaltijdvervangende shakes als Soylent, Joylent en Pulve – en niets anders dan dat. MUNCHIES sprak met Lee toen hij precies drie maanden bezig was en net allerlei medische keuringen achter de rug had.

MUNCHIES: Ha Lee, hoe voel je je? Lee Primeau: Ik voel me echt heel goed en gezond, dankjewel. Volgens de bloedtests bij de dokter ben ik het ook: mijn cholesterol is lager, mijn lever is gezonder, mij BMI is precies goed. Bijna alle waarden die zijn gemeten zijn nu beter dan toen ik begon, ik heb alleen wat tekort aan vitamine D. Volgens de huisarts moet ik meer naar buiten, meer de zon in.

Maar je mist wel een lekker bordje eten denk ik? De eerste maand was het ergst. Eten is ook iets psychologisch, met maaltijdshakes mis je al het leuke rondom eten. Het is als je auto volgooien met benzine: het geeft energie, maar is geen leuke gebeurtenis of zo. Een lekkere uitsmijter of geroosterd brood met pindakaas en jam, dat mis ik het meest. Maar na die eerste maand ben ik gewend geraakt aan de routine. Ik heb nooit fysieke honger, soms wel psychische honger. Maar ik ben bereid om dat op te offeren voor dit experiment.

Wat wil je eigenlijk bewijzen of onderzoeken? Ik wil vooral onderzoeken wat suiker met ons lichaam doet. In de jaren zeventig was er in Amerika een strijd tussen twee dokters: de een zei dat vet de schuld was van hart- en vaatziekten, diabetes en overgewicht, de ander verdacht juist suiker en high fructose corn syrup, wat in Amerika overal inzit. Iedereen ging low fat eten, maar later bleek dat de man die vet als schuldige aanwees, niet helemaal zuiver was geweest in zijn onderzoeken. Inmiddels zijn light-producten niet meer heilig, maar wat nou echt het effect van suiker is, dat weten we niet. Ik geloof in elk geval dat het niet goed is. Suiker weglaten kan niet omdat het in alles zit, en met dit dieet eet ik elke dag een hele stabiele hoeveelheid suiker. Zo kan er precies gemeten worden wat voor effect dat op het lichaam heeft.

Waarom eet je dan niet gewoon zo min mogelijk suiker? Het is bijna onmogelijk om suiker te vermijden. Het zou veel te veel tijd kosten als ik alles zelf zou moeten gaan maken, en die tijd heb ik niet. Zo kwam ik bij de shakes uit. Daar zit wel suiker in, maar je weet tot op de gram hoeveel. Volgens de American Heart Association mag je als man 37,5 gram toegevoegde suiker per dag, en als vrouw 25 gram. Ik krijg via Joylent nu per dag in totaal 37,6 gram suiker binnen.

Kun je al wat vertellen over je onderzoeksresultaten? Een van de opmerkelijkste dingen is dat de gezondheid van mijn lever sterk is verbeterd. Ik drink dan ook geen alcohol tijdens dit experiment, maar mijn ALAT-waarde, de bloedwaarde die verband houdt met de lever, is veel lager, en dat is in dit geval beter dan voor ik begon. Ik wil niet beweren dat het honderd procent te wijten is aan het minderen met suiker, maar een bekende endocrinoloog in Californië heeft wel een verband gevonden tussen de gezondheid van de lever en suiker.

Toch kan ik me niet voorstellen dat je dit zo lang alleen maar kunt eten. Je lichaam moet toch ook vezels afbreken, kauwen, wat variatie hebben? Ik was net zo sceptisch als jij in het begin, maar nu mijn doktersonderzoeken zo goed zijn is dat weg. Er zitten vezels in, dus als het goed is komt het lichaam niks tekort. Het klopt wel dat mijn kaken in het begin heel schraal gingen voelen omdat ik niets te kauwen had. Ik ben toen gaan experimenteren met pannekoeken van Joylent maar dat werkte niet door het gebrek aan olie of boter. Wat wel werkt is het spul in een muffinvorm in de magnetron doen, dan krijg je een soort cakeje – dat eet ik nu één keer per dag.

Wat is het moeilijkste aan het leven van de shakes? De smaak. Ze zijn er in de smaken chocolade, mango, vanille, dat soort dingen. Je hebt dus zoet in de ochtend, zoet in de middag en zoet in de avond, dat is echt een minpunt. Ik mis iets hartigs als tomatensoep, of pumpkin spice. Ik ben voor zover ik weet de enige die zo lang achter elkaar op dit spul heeft geleefd tot nu toe; de bedenker van Soylent deed het drie maanden, en Joey van Koningsbruggen van Joylent gebruikt het zelf veel maar combineert het met pizza. Ik hoop dat door mijn experiment de bedrijven die dit soort producten maken hun smaken wat meer gaan variëren en ook hartige shakes op de markt brengen.

Gekke vraag misschien, maar als je altijd hetzelfde eet en dat ook nog vloeibaar is, hoe ziet je poep er dan uit? Geen gekke vraag hoor, heel veel mensen vragen zich dat af. De eerste week was mijn ontlasting normaal, maar had het dezelfde lichte kleur als de shakes. De week erna poepte ik vier dagen niet en daarna kwam het er in dikke klonten uit. Er is een heel interessante tabel die de verschillende soorten ontlasting duidt, de Bristol Stool Chart. Nu wordt het misschien wat te grafisch, maar mijn poep is nu type vier en een normale kleur, dus dat is goed. Ook is mijn ontlasting veel schoner, want ik gebruik veel minder wc-papier.

Heeft je vriendin er problemen mee dat ze niet gezellig met je kan eten? In het begin was dat misschien zo, maar inmiddels is ze zelf ook begonnen met het dieet. Ze zag dat ik kilo's afviel en had daar ook wel oren naar. Zij zit nu in de fase dat ze eten mist en psychische honger heeft – je kan het vergelijken met stoppen met roken. Ook zij vindt het 't waard. Ik ben van 82 naar 73 kilo gegaan en blijf daar heel stabiel op hangen.

Je houdt vast heel veel tijd over voor andere dingen. Ja enorm. Het duurt iets van vijf à tien minuten om een shake te bereiden, en ik maak ze alle drie 's avonds en zet ze dan in de koelkast. Dat het snel is, is de reden dat ze het in Silicon Valley zoveel gebruiken.

Je hebt nog meer dan acht maanden te gaan – wat verwacht je daarvan? Als ik precies op de helft ben ga ik een maandje normaal eten om mijn bloedlevels weer te normaliseren. Daarna stap ik over op Pulve, een ander Nederlands merk; die pauze moet ik nemen omdat ik niet direct op een ander merk kan overstappen. Ik test ook een ander merk om erachter te komen of mijn hypothese klopt. Verder laat ik op de zes, negen en twaalf maanden weer een uitgebreide lichaamscheck doen, dus ik zal je op de hoogte houden. Ik schrijf trouwens ook over mijn experiment op mijn eigen blog Eat.Health Lee.

Wat vinden die shakebedrijven er eigenlijk van dat jij in principe hun proefkonijn bent? Ze zijn wel blij geloof ik, want ze wilden de shakes sponsoren. Ik heb Joey van Joylent een paar keer ontmoet, we hebben samen een filmpje opgenomen voor het forum van Joylent en ook de mensen van Pulve spreek ik regelmatig. Weet je, als het moet wil ik dit best tien jaar doen met allerlei verschillende maaltijdvervangers. Ik wil gewoon weten wat gezond is en het motiveert me dat ik mensen hiermee waarschijnlijk een dienst bewijs. Want als het werkt, kunnen ze van grote betekenis zijn voor mensen met weinig geld en weinig toegang tot gezond eten.

Dankjewel Lee, en veel succes de komende maanden.