Laten we onszelf niet langer voor de gek houden: onze telefoons maken ons depressief

Het spijt me om te zeggen dat het, gezamenlijk, niet zo goed met ons gaat. Dat had je misschien al gemerkt aan je eigen algemene malaise, maar hier is in ieder geval wat data om om je gevoel te bevestigen, of je er nog slechter over te laten voelen. Uit een 50-jarig onderzoek naar onze tevredenheid bleek dat het percentage van Amerikanen die blij zijn met hun leven een laagterecord heeft bereikt. Met tieners lijkt het nog wel het slechtst te gaan: volgens een recent onderzoek van het CDC zeiden drie op de vijf tienermeisjes en anderhalf op de vijf tienerjongens in 2021 dat ze zich voortdurend treurig voelden. Zulke opvallende data heeft tot een hoop speculatie geleid, en een veelvoorkomende theorie is dat jonge mensen depressief zijn omdat ze teveel op hun telefoon zitten. 

Er is natuurlijk niet één strakke, samenhangende verklaring voor onze gedeelde depressie. Economische onzekerheid, ongelijkheid, zorgen over klimaatverandering, seksueel geweld, en de pandemie – kies letterlijk wat dan ook uit de nieuwsberichten van de afgelopen drie jaar – hebben allemaal een duit in het zakje gedaan, en het varieert per persoon. Er zijn tientallen goede redenen om een flinke pessimist te zijn die niks met telefoons te maken hebben, en we mogen er ook zeker overstuur door zijn. Maar het is ook helemaal prima om je boos te maken over het feit dat het nu de norm is om je vrije tijd bijna helemaal aan een scherm van 14 bij 7 centimeter besteedt dat je dopamine volledig heeft omgeleid alsof je een labratje bent dat heeft geleerd om een knopje in te drukken om eten te ontvangen. 

Je telefoon maakt je echt depressief. Het is niet jouw schuld, dus je hoeft niet de verdediging in te schieten. Maar dat het niet de enige reden voor je depressie is wil niet zeggen dat het niet echt is. Het boeit me niet als ik net zo klink als je oom die met een bijbaantje z’n opleiding betaalde en met een starterssalaris een huis kocht en je altijd vertelt dat je je eigen problemen maar moet oplossen. Je wordt niet blij van je telefoon. 

We brengen steeds meer tijd alleen door, iets wat ook in verband staat met toenemende mates van eenzaamheid en de grotere alomtegenwoordigheid van smartphones. Het zou naïef zijn om je niet af te vragen of er een causaal verband is tussen alleen zijn, je eenzaam voelen, en steeds meer op je telefoon zitten. We houden onszelf voor de gek als we doen alsof daar niks mee aan de hand is. We weten allemaal dat we teveel uren aan onze telefoons besteden en we voelen ons er niet goed over. In Amerika zitten volwassenen gemiddeld 4,8 uur per dag op hun telefoon, en tieners ruim 8 uur. In Nederland doen we het iets rustiger aan, met respectievelijk gemiddeld 2,5 uur en 5 uur per dag. Onderzoeken bij mensen tussen de 13 en 39 tonen aan dat een te grote afhankelijkheid van/verslaving aan technologie als tweede grootste probleem in die bevolkingsgroep wordt beschouwd. 

Elk oud punt van kritiek – dat mensen online hun slechtste zelf zijn, dat het internet narcisme voortbrengt, dat Instagram oppervlakkig is, dat onze telefoons een nutteloos zwart gat voor tijd zijn – is niet alleen altijd wel een beetje waar geweest maar wordt nu ook steeds meer gerechtvaardigd. Social media ziet er tegenwoordig erg anders uit dan tien jaar geleden, toen de voornaamste kritieken op Kim Kardashians selfies of de wildgroei van etensfoto’s op Instagram waren gericht. Het is ook gewoon een eindeloze bron van goedkope, onbevredigende entertainment die strategisch is ontworpen om je zo lang mogelijk te laten blijven kijken. Het kan een oneindige bron van jaloezie, vergelijking en onmogelijke standaarden zijn, die ons blootstelt aan exorbitante welvaart en vervormde schoonheid met de verwachting dat we ons aan diezelfde standaard moeten houden. Onze perceptie van de buitengewoon akelige situatie waar we ons in bevinden (die, nogmaals, vaak best nauwkeurig is) wordt op veel manieren helemaal bepaald door de attitudes die we online gedeeld zien worden. Het internet is mogelijk de lelijkste lens om mee naar de wereld te kijken. Zelfs als telefoons niet de directe oorzaak van onze ongelukkigheid zijn is het absurd om naar de realiteit van ons telefoongebruik te kijken en te denken dat het helpt. 

Maar wat moeten we dan doen, naar buiten gaan? Zoals anderen met recht hebben opgemerkt zijn openbare ruimtes – plekken buiten ons huis en school/werk waar men vrijelijk kan bestaan – er ook niet beter op geworden. Er zijn minder mogelijkheden om in de echte wereld te socializen, zeker nadat COVID-19 in 2020 iedereen binnenhuis forceerde. Door alleen maar via onze telefoons te socializen gaan we ook niet sneller nieuwe ruimtes en gemeenschappen bouwen om een sociaal leven te onderhouden. 

Laten we het beestje – oftewel ons instinct om voet bij stuk te houden wat betreft ons chronische telefoongebruik – bij de naam noemen: ontkenning. We doen alsof telefoons geen onderdeel van het probleem zijn omdat we ons niet kunnen voorstellen dat onze dagen er ook maar een beetje anders uitzien, of dat onze hobby’s en interacties via een ander medium moeten gebeuren. Het feit dat het niet onze schuld is dat er een miljoen dingen zijn om ons depressief over te voelen en onze levens steeds meer door onze telefoons bemiddeld worden, wil niet zeggen dat we bij de pakken neer moeten zitten en de helft van ons wakende leven door moeten blijven scrollen. Laten we ons leven in godsnaam iets meer in de hand hebben. We kiezen er bijna voor om onszelf te straffen. Ja, het gaat wat discipline kosten, maar dingen als tijdslimieten voor bepaalde apps instellen, je telefoon alleen tussen bepaalde tijdstippen gebruiken, en notificaties uitzetten zijn concrete manieren om onze relatie tot technologie aan te passen waarmee we tenminste kunnen proberen om ons een beetje minder ellendig te voelen. Laten we er in ieder geval eerlijk genoeg over zijn om erover te zeiken. En ja, misschien moeten we ook gewoon maar eens naar buiten gaan. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.