Zo ga je het moeilijke gesprek aan met een vriend(in) die drugsverslaafd is

Veel mensen zeggen dat ze mooie ervaringen hebben als ze high zijn van drugs. Soms stellen de middelen hen in staat om een klik te voelen met mensen, andere keren met zichzelf. Er zijn zelfs begeleide psychedelische retraites en door MDMA-ondersteunde therapiesessies. Maar high worden kan ook gepaard gaan met extreme dieptepunten.

Het is bekend dat drugsgebruik de lichamelijke en geestelijke gezondheid van mensen in gevaar brengt en relaties met familie en romantische partners vernietigt. Mensen liegen ook, stelen of geven geld uit dat ze niet hebben om de tijdelijke gevoelens van opluchting en euforie die ze van drugsgebruik krijgen na te jagen.

Het is niet altijd gemakkelijk om aan te wijzen wanneer iemands drugsgebruik de grens overschrijdt naar afhankelijkheid of zelfs verslaving, en het kan nog moeilijker zijn voor iemand om dat zelf toe te geven. Maar het is belangrijk om te onthouden dat het kan gebeuren. Drugsgebruik kan problematisch worden.

"Problematisch drugsgebruik kan er voor iedereen anders uitzien," vertelt Melissa Watkins, een alcohol- en drugspsychotherapeut, aan VICE. "Je hoeft niet elke dag te gebruiken om een probleem te hebben. Ik zie veel cliënten die, hoewel ze niet elke dag gebruiken, niet kunnen socialiseren, vertrouwen hebben of alert zijn zonder te gebruiken."

Volgens Chad Taylor, een psychotherapeut die gespecialiseerd is in verslaving, zijn er veel tekenen die erop wijzen dat iemand een verslaving kan hebben. Er zijn gedragsveranderingen, zoals het voortdurend missen van werk, de hele tijd ziek zijn, of het vermijden van sociale situaties. Er zijn ook lichamelijke veranderingen, zoals snelle gewichtstoename of -afname, bloeddoorlopen ogen of een algemeen gevoel van ongezondheid. 

Watkins voegt eraan toe dat problematisch drugsgebruik ook kan blijken uit het feit dat mensen zich afzonderen of momenten kiezen om af te spreken waarop het gemakkelijk is om te gebruiken, een rommelige leefruimte hebben, onbetrouwbaar zijn en grillig gedrag vertonen, en vreemde slaappatronen en stemmingswisselingen hebben. 

Denken dat een vriend drugs misbruikt is één ding. Maar hoe ga je het gesprek aan? 


Begin het gesprek zo snel mogelijk

Misschien vind je dat er een probleem is voordat je vriend dat denkt, of misschien wacht hij op een gelegenheid om erover te praten. In elk geval is het volgens Watkins het beste om eerlijk te zijn tegen een vriend zodra je denkt dat er een probleem is. 

"Dit gesprek is niet alleen voor je vriend, maar ook voor jezelf. Er kan een moment komen dat je grenzen moet stellen, dus eerder bewustzijn creëren biedt de mogelijkheid voor een eerlijk en moeilijk gesprek."

Maar zorg ervoor dat je de juiste tijd en plaats kiest om te praten. Volgens Taylor is het beste moment om iemand te benaderen wanneer hij of zij zich bijzonder kwetsbaar voelt. Hulp willen en nodig hebben verhoogt de kans dat ze openstaan om hulp te ontvangen. Spreek een tijdstip af om elkaar te ontmoeten op een plek die privé is en veilig aanvoelt. 


Heb een basiskennis van afhankelijkheid of verslaving 

Zowel Watkins als Taylor raden aan om meer te leren over drugsverslaving of -afhankelijkheid door middel van boeken, video's of podcasts. Dit helpt je te begrijpen wat je vriend doormaakt voordat je er met hem of haar over praat.

Later kun je ze dezelfde dingen aanraden, zodat ze beter begrijpen wat ze doormaken. Watkins zei dat ze er misschien niet meteen op ingaan, maar dat ze het zich ook op een later moment kunnen herinneren en het daarna opzoeken. 


Spreek met mededogen en zonder oordeel 

Natuurlijk kan het lastig zijn om met een vriend over zijn drugsgebruik te praten. Er is geen garantie dat de vriend het goed zal opvatten, en het ter sprake brengen kan ook problemen veroorzaken in jullie relatie. Daarom is het belangrijk om je intenties op een rijtje te zetten en ervoor te zorgen dat je vanuit liefde communiceert. 

"Wanneer je met iemand spreekt over een mogelijk verslavingsprobleem, is het belangrijk om met mededogen en liefde naar hem toe te komen in plaats van met boosheid en oordeel. We moeten de mentaliteit hebben dat ze lijden aan een ziekte of een aandoening waar wilskracht geen vat op heeft," zei Taylor. 

Om te laten zien dat je het goed bedoelt, raadt Watkins aan het gesprek te beginnen door je vriend eraan te herinneren dat je om hem geeft en hoe belangrijk hij is in je leven. Anders zou je immers geen contact opnemen. 

Je kunt dan dingen zeggen als "Gaat alles goed? Je lijkt jezelf niet de laatste tijd", of "Ik heb gemerkt dat je veel uitgaat. Hoe voel je je?" of "Ik vroeg me af of je ergens over wilt praten." 


Verwacht niet dat je dingen meteen oplost

Onthoud dat je vriend misschien niet eens denkt dat hij een probleem heeft, dus dat je er over begint kan verrassend zijn. Dat betekent dat je er niet aan moet beginnen om een probleem op te lossen of te verwachten dat er meteen iets zal veranderen. Richt je op het uitzoeken of er überhaupt een probleem is. 

Tegen een vriend zeggen dat hij "gewoon moet stoppen" of dat hij "het onder controle moet kunnen houden" zal waarschijnlijk niet helpen. Verslaving verandert de hersenfunctie, dus het gedrag van je vriend is misschien niet helemaal onder controle (als hij inderdaad verslaafd is aan drugs). 

"Je houding moet kalm en niet-oordelend zijn," zei Watkins. "Ga het gesprek niet in met een oplossingsgerichte instelling met de gedachte dat dit het probleem zal oplossen... Afhankelijk van waar je vriend is, kan dit een voortdurend gesprek worden."


Hoop op het beste, maar bereid je voor op het ergste 

Als je vriend goed reageert en openstaat voor het gesprek met jou, zegt Taylor dat de beste manier om hem of haar te steunen is om gewoon te luisteren en niet te oordelen. "Ik zou dan, met hun goedkeuring, op zoek gaan naar plaatsen en personen om hen te helpen," zei Taylor.

Als je vriend niet goed reageert, zegt Taylor dat hij of zij waarschijnlijk nog steeds vastzit in zijn afhankelijkheid of verslaving. Er is niet veel wat je kan doen voor mensen die zelf niet willen veranderen. Maar "je kunt het altijd voor hen open laten door te zeggen dat je weet dat er iets met hen aan de hand is en dat je er klaar voor bent om erover te praten als het zover is," zei Taylor. 


Onthoud dat je kunt helpen, maar dat het uiteindelijk aan je vriend is om te veranderen.

Na dat eerste gesprek is het volgens Watkins slim om alleen met je vriend(in) af te spreken op plaatsen waar hij/zij het moeilijk zou vinden om drugs te gebruiken. Op die manier maak je het gebruik in ieder geval niet mogelijk.

Maar zelfs de allerbeste vriend kan niet veel doen. Je vriend(in) moet zelf wel willen veranderen.  

"Als vriend creëer je op een ondersteunende manier bewustzijn voor het probleem. Maar het is uiteindelijk aan de persoon zelf om te veranderen, en dat kan tijd kosten", aldus Watkins.

Ben jij of is een van je dierbaren verslaafd aan drugs? Lees meer over de mogelijkheden bij Solutions, Jellinek of Brijder.