Tekenin
Illustratie door Sander Ettema
Muziek

Hoe je drill uitlegt aan je familie tijdens het kerstdiner

Houd je vast aan deze gids als je familie alle rappers binnen het genre wegzet als crimineel.
Wouter van Dijk
Amsterdam, NL
SE
illustraties door Sander Ettema

Kerst ziet er dit jaar drastisch anders uit dan normaal. Althans, op papier wordt verwacht dat je met maximaal drie personen buiten je eigen huishouden in gourmetpannetjes roert. Dit betekent voor veel mensen dat ze niet met hun hele gezin, laat staan hele familie, de kerstdagen in kunnen gaan, wat uiteraard treurig is, maar ook voor verschillende voordelen zorgt. Zo hoef je jezelf niet in rare bochten te wringen en interesse te veinzen terwijl die ene oom waar je het hele jaar niet aan denkt vertelt over z’n passie voor wadlopen en z’n stacaravan in Schoorl. 

Advertentie

Maar de kans is aanzienlijk dat er nog steeds mensen zijn die interesse in jou tonen en zich afvragen wat je de afgelopen twaalf maanden hebt uitgespookt en wat je bezig heeft gehouden. Als je hierin terloops laat vallen dat je weleens naar muziek hebt geluisterd, of dat je oprecht een beetje van slag was toen je hoorde dat Pop Smoke op gruwelijke wijze van z’n leven is beroofd, dan verplaatst het gesprek zich met een beetje ongeluk richting drill; een veelbesproken onderwerp waar veel angst voor lijkt te zijn, maar wat – surprise surprise – vaak veel genuanceerder ligt dan de krantenkoppen suggereren. Mocht jij door al je tafelgenoten ineens worden gezien als woordvoerder voor iedereen die ooit iets positiefs heeft gezegd over drill, en onderworpen worden aan spervuur aan vragen, klamp je dan vast aan deze gids. 

Wat is die herrie in godsnaam?!
Die herrie, papa, leuk dat je het vraagt, is ontstaan en groot geworden in Chicago, rond het begin van het vorige decennium. Chicago is al jaren een van de steden waar relatief de meeste moorden worden gepleegd in Amerika, dus het zal je niet echt verbazen dat de verhalen die de jeugd daar vertelt af en toe nogal grimmig en gewelddadig zijn. Chief Keef is waarschijnlijk de bekendste en meest invloedrijke artiest uit deze periode. Als je tijd hebt, kun je misschien eens deze docu van Noisey kijken. 

Advertentie

Zoals vrijwel alles wat succesvol is in Amerika, is dit een paar jaar later ook de Atlantische Oceaan overgewaaid naar Europa. Hier heeft het vooral succes gehad in Londen, al hebben de artiesten daar wel net weer een andere sound. Het is eigenlijk een stroming die prima op zichzelf kan staan, maar je hoort wel de versch...

Ja, ja, Chief Keef Schmief Keef; vertel me nou maar gewoon wat het ís.
Het is… eh, de hi-hats gaan van trr-rrrr-tt-trrrr maar dan sneller en vaak scheller dan normaal, en de bas klinkt een beetje opgeblazen, maar ook wel weer verfijnd. En, eh, weet je nog die ene keer dat [naam van je jonge neefje] ineens ‘Man’s Not Hot’ schreeuwde met z’n jas aan? Die track is groot gemaakt door een komiek, maar het origineel is van de groep ‘86’, die wel de real deal zijn. De dingen die je in Nederland hoort, lijken het meeste op wat er in Londen gebeurt. De clips lijken veel op elkaar; het is donker, mensen dragen maskers om onherkenbaar te blijven, en er wordt met wapens gezwaaid.

Sjongejonge, waarom moet het zo gewelddadig zijn allemaal?
Het is deels onderdeel van de cultuur en de stijl, maar de nummers zijn ook zo gewelddadig omdat er nou eenmaal wordt verteld wat er op straat gebeurt. En kom nou, laten we niet doen alsof de muziek waar jullie naar luisteren helemaal vrij is van geweld. Johnny Cash zingt toch ook dat-ie een man doodschoot in Reno, gewoon om te zien hoe het eruit ziet als iemand sterft? En, mam, alsof jij niet stond te gillen bij een concert van Doe Maar terwijl Henny Vrienten staat te geilen op Hélène die ineens geen kind meer lijkt, maar heel mooi is en minstens 17.

Advertentie

Ho, ho, kom nou, laten we nou niet doen alsof er zoveel geweld is in Nederland.
Natuurlijk zijn hier geen steden die doen denken aan Chicago en Londen. Deels is het ook stoerdoenerij, natuurlijk. Nadoen wat werkt in het buitenland, en met wapens zwaaien omdat dit er nou eenmaal – excuse my french –  fucking sick uitziet. Zeker als je veertien bent.


Maar goed, laten we alsjeblieft ook niet doen alsof alles hier koek en ei is. Messengeweld onder jongeren is wel degelijk een probleem hier, en ik denk ook dat je sneller een wapen gaat dragen als je favoriete rapper uit jouw buurt zegt dat dit nodig is omdat het te gevaarlijk is op straat, maar…

Zie je wel! Het zijn allemaal moordenaars. 
Nee, jeez, doe even rustig. Natuurlijk zijn dit niet allemaal moordenaars, maar ik ben het er wel mee eens dat er een serieus probleem is waar we het zeker over moeten blijven hebben. De moord op Jay-Ronne Grootfaam mag niet vergeten worden, en het is ook duidelijk dat de jongen die werd doodgestoken op de Pier in Scheveningen gelinkt kan worden met een beef tussen twee drillgroepen. Dit is echt verschrikkelijk, en we moeten met z’n allen hopen dat hiervan wordt geleerd en dat dit hier nooit meer gebeurt, maar ik denk toch dat het aantal geweldsincidenten waar drill een rol in speelt wordt overdreven.

Oke, eigenlijk denk ik dat niet, maar praat ik gewoon een onderzoek na. Criminoloog Robby Roks en Jeroen van den Broek hebben voor de gemeente Rotterdam uitgebreid onderzoek gedaan naar het geweld in de stad, en van de 56 steekincidenten die zij hebben behandeld houdt er geen een verband met drill. Dat er een gevaarlijke sfeer wordt gecreëerd is deels spel en uiterlijk vertoon; en dat ze rappen over geweld betekent niet meteen dat dit geweld ook wordt toegepast. 

Advertentie

Nou, als we het gewoon verbieden weten we zeker dat er geen doden meer vallen.
Oja, net zoals een drugsverbod ervoor heeft gezorgd dat mijn vrienden en ik mensen geen drugs meer gebruiken, en net zoals een vuurwerkverbod ervoor zorgt dat er geen vuurwerk meer wordt afgestoken. Come on! In geuren en kleuren vertellen dat je iemand dood gaat steken is problematisch, maar niet direct het probleem. Dus het probleem wordt ook niet opgelost als je drillrap streng gaat aanpakken. Ik denk dat messengeweld eerder een lelijk en verwerpelijk gevolg is van een groter probleem; sociaal-economische ongelijkheid, problemen op scholen, criminaliteit in de wijken waar deze gasten opgroeien. 

Oh, jij bent zeker iemand die zegt dat we net zo goed alle gewelddadige films kunnen verbieden als we deze gastjes oppakken?
Nee, dit hoor jij mij niet zeggen omdat deze vergelijking krom is. Een film als Rambo of een serie als Mocro Maffia is onmogelijk te vergelijken met de clips en muziek van drillrappers. Als Achmed Akkabi – ja, mam, die knappe guy met die krullen – iemand doodschiet, zie je ondanks de hoge productiewaarde nog steeds erg goed dat het fictie is. Omdat het er erg gelikt uitziet, maar ook omdat wij hem vroeger allemaal in de serie Het Huis Anubis hebben gezien. Appie zou nooit iemand kwaad doen, in tegenstelling tot die gasten die onherkenbaar met messen staan te zwaaien; dat boezemt simpelweg meer angst of schrik in dan de fictie die we kennen op televisie, en is waarschijnlijk ook een van de redenen waarom dit zoveel in de media is en uiteindelijk waarom we dit gesprek voeren.

Advertentie

Maar wat is dán de oplossing, professor? 
Eh, hoezo moet ik dat weten? Ik heb nog nooit eerder een landelijk probleem opgelost, en zo’n probleem bij mij leggen lijkt me sowieso altijd de slechtste beslissing die je kan maken. Meer investeren in plannen om perspectief te bieden voor jongeren in wijken waar dat nodig is? Meer controle voor buurtcoaches? Nadia Ezzeroili en Hassan Bahara hebben voor de Volkskrant een uitstekende (no pun intended) podcast gemaakt over drillproblematiek, waarin meerdere opties besproken worden. 

Maar om eerlijk te zijn, denk ik eigenlijk dat dit een probleem is dat zichzelf gaat oplossen. Dat heeft alleen wat tijd nodig. Rappers in Nederland verdienen een hoop geld, dat is zeker waar, maar een groot deel van hun inkomsten is afhankelijk van shows en campagnes voor grote merken. De kans is klein dat rappers die in verband worden gebracht met moorden snel geboekt worden voor een serieuze gage in een serieus poppodium of op een serieus festival, en de kans dat een merk als T-Mobile of ASR rappers als Typhoon en Sticks laten vallen om in zee te gaan met gasten die in een bivakmuts met een machete lopen zwaaien is precies 0%. 

Want, even tussen ons, drill is in Nederland helemaal niet zo groot als het lijkt. Het gros van de tracks die online komen bevatten schokkende beelden en teksten, maar worden helemaal niet zoveel bekeken of gestreamd. Bovendien wordt deze muziek vaak gemaakt in groepsverband, wat betekent dat je elke verdiende grijpstuiver ook nog eens door zeven of acht man moet delen voor je iets in je zak kan steken. En iets wat zo weinig oplevert, verveelt vroeg of laat. 

Ongeveer de enige uitzonderingen op deze regel zijn de zeventienjarige rappers Qlas en Blacka, uit Rotterdam. Blacka werd eind deze zomer in verband gebracht met de moord in Scheveningen, maar de twee scoorden wel als jongste muzikanten ooit een #1 album in de top 100. Nu ze dit succes hebben meegemaakt, en genoeg hype hebben gecreëerd, is hun muziek wel degelijk anders geworden. De sound is nog steeds gebaseerd op wat we kennen uit drill, maar het ergste geweld blijft uit. Laatst stonden ze zelfs als bijdrage op Scooter op #1 in de single top 100.

Misschien wordt deze andere richting gezien als verraad naar een genre, maar hopelijk zien jonge jongens ook dat het niet te laat is om wat je eerder zei te verloochenen voor wat succes.

Iemand een toetje?