Ik bezocht het Eierbalfestival om me een echte Groninger te voelen

Groningers staan bekend om hun nuchterheid. Nergens maken Groningers een big deal van, is het idee. Maar er zijn er twee uitzonderingen: aardbevingsschade – terecht – en de o zo bekende eierbal, een gekookt ei met daaromheen ragout, vaak met kerrie, en een gepaneerde laag uit de frituur. Van deze twee dingen maken Groningers wél een big deal.

Afgelopen zondag werd een heus eierbalfestival gevierd op het oude Suiker Unie-terrein in de stad. Een heel festival rondom één snack – als dat geen ultieme uiting van snackliefde is, dan weet ik niet wat snackliefde is.

En om eerlijk te zijn begrijp ik die liefde ook niet zo goed. Al heel mijn leven woon ik in Groningen, maar ik ben nooit gegrepen door het eierbalvirus. Iets minder dan een jaar geleden at ik mijn eerste – na 24 jaar werd het tijd. Ik was niet enthousiast, vond het ding maar droog en veel te vullend. Ik snapte het idee ook niet goed. Een ei paneren, frituren en opeten, waarom? Misschien had ik eerst meer bier moeten drinken of een bal van een andere snackbar moeten proeven. Nu at ik hem ‘s middags en bleef ik teleurgesteld achter. Ik weet het: dit maakt mij een mislukte Groninger. Vergeef me, ik vind kroketten gewoon lekkerder.

Als schrijvende noorderling met weinig liefde voor eierballen moest ik van mezelf naar dit festival. Ik wilde mijn provinciegenoten beter leren begrijpen en erachter komen waarom ze een hele dag feesten om een snack te eren, inclusief optredens, een mini-talkshow en workshops.

Ik begin mijn zoektocht naar antwoorden bij de eierbalkramen. De organisatie heeft een kleine verzameling cafetaria’s en restaurants overgehaald om op het festival eierballen te bakken en te verkopen, waardoor er minstens tien soorten zijn om uit te proberen. Ik ga de uitdaging aan.

De eerste die ik eet is meteen de beste: de Spaanse eierbal met chorizo en rode peper van de Paardenschuur. Van deze bal word ik blij en ik stel mijn mening over de snack een heel stuk bij. Het scherpe van de peper en de chorizo maakt het voor mijn smaakpapillen echt een stuk feestelijker.

Al sinds de uitvinding van de eierbal is er discussie of er wel zo veel poespas aan een eierbal toegevoegd moet worden. Waarom een mooie lokale traditie vermengen met een kruidige Spaanse worstsoort? Om dichter bij mijn roots te blijven probeer ik ook een paar klassieke eierballen. Die van Kwalitaria Jolie worden geserveerd met echte Groningse Brander-mayonaise. Ook dat is volgens fanatieke eierballers als vloeken in de kerk, maar die mayo is echt te lekker (net wat zoeter dan normale mayo) om negatief over te zijn.

Ze zijn goed hoor, die eierballen, maar ik vraag me nog steeds af waarom hier een festival over moet bestaan en niet over bijvoorbeeld poffert, een soort Groningse broodcake.

Ik vraag Michel en Lucienne (beiden 55) wat ze hier komen doen. Ze vertellen me dat ze, net als ik, nog niet vaak eierballen hebben gegeten. Lucienne heeft net haar eerste ooit gegeten. Ze waren vooral nieuwsgierig wat de organisatie allemaal rond de eierbal heeft bedacht. Je hoeft dus niet per se een enorme eierbalvreter te zijn om naar dit festival te komen. Wat gezonde nieuwsgierigheid is al genoeg.

Als ik Marcel (33) vertel over mijn zoektocht, begint hij hardop met me mee te denken. “Groningers schreeuwen niet echt van de daken als ze ergens trots op zijn,” zegt hij, “dus eigenlijk is het best on-Gronings om zo overdreven een heel festival te organiseren over de eierbal.” Maar toch: “Als ik ergens anders ben vertel ik altijd heel trots over Groningen en probeer ik de eierbal wel te promoten.” Marcel is een echte eierbalfan en vertelt me dat hij er toch wel elke week één eet. Hij vindt dat de eierbal net zo gepromoot mag worden onder toeristen als de Martinitoren.

Er loopt ook een heuse Limburgse eierbalambassadeur op het festival rond. Waarom iemand eierbalambassadeur wordt? “Ik kom hier oorspronkelijk vandaan en ik ben gewoon zo trots op Groningen en op de eierbal,” zegt Foppe (65).

Trots, dat is toch wel het toverwoord hier. Ondertussen heb ik wel weer zin in nog een eierbal. Ik haal er eentje met garnalen. Niet omdat ik van garnalen hou, maar omdat ik zoveel mogelijk verschillende eierballen wil proberen. De “genoat aaierbal” is goed romig en hoewel de garnalensmaak niet uitgesproken is, vind ik de bal niet zo lekker. Ik probeer heel vaak vis en schaaldieren te eten en sta er heel erg voor open, maar ik hou er gewoon niet van. Ik heb het geprobeerd, aan de eierbal lag het niet.

Ik probeer mijn antwoorden over het waarom van dit festival hogerop te zoeken, bij iemand die weet waar ze het over heeft. Saskia is de mede-organisator van dit festival. “Het trotse gevoel voor de eierbal is naar mijn idee iets van de laatste paar jaar,” zegt ze, “vooral sinds de eierbal is uitgeroepen tot erfgoed. In Groningen zijn er veel dingen waar we minder blij mee zijn: aardbevingen, krimp, armoede. Ik denk dat de eierbal daarentegen juist een positief verbindend element is. Mensen vinden het ook leuk om te discussiëren over wat nou de juiste eierbal is. Moet er wel kerrie in, eet je er saus bij of niet? Mensen hebben er een mening over. Het is dan ook boven verwachting druk vandaag.”

Ik kom ook collega’s tegen. Een cameraman van RTV Noord filmt me terwijl ik een eierbal verorber en ik zie Willem van stadsblog Sikkom bij bezoekers langsgaan met vragen. Het zou me niks verbazen als hij me met zijn uitgesproken meningen kan helpen met mijn zoektocht. Dat klopt.

“De Groninger ontleent best veel aan de eierbal,” zegt hij. “Het is een stukje trots en het verbindt ons. De nachten hier zijn nogal lang, die gaan door in het ochtendgloren en dan is de eierbal de perfecte tussensnack. Het geeft een goede bodem, maar je krijgt er geen afterdinnerdip van. Zaterdagnacht rond een uurtje of vier is een goed tijdstip voor een eierbal van Hoek. Die komen wel uit een muurtje dus je moet goed kijken of ze niet te bruin zijn, want dan liggen ze er al te lang.” Willem is duidelijk een kenner.

“Wat eierballen ook bijzonder maakt is dat het een vers product is,” gaat hij verder. “Daarom kun je ze in de rest van Nederland niet krijgen. Hij wordt hier gemaakt, maar een gekookt ei kun je niet invriezen. Eigenlijk moet het binnen een dag verkocht worden. Dan is verplaatsen moeilijk.”

Ik heb een paar uur rondgelopen op het festivalterrein, gezien dat het publiek bestaat uit alle leeftijden, van kleine kinderen tot bejaarde mensen, en ik heb een heleboel eierballen gegeten. Gelukkig was ik op tijd, want rond vier uur blijkt dat de eierballen van drie van de zeven kraampjes al uitverkocht zijn. En het festival duurt nog tot tien. Blijkbaar is de eierbal nóg populairder dan voor het festival al werd gedacht.

Natuurlijk vinden Groningers eierballen ook gewoon heel lekker, maar wat me duidelijk is geworden is hoe trots ze op hun eierballen zijn. Samen zijn ze trots, samen vinden ze de ballen lekker en samen hebben ze er een mening over. De bal verbindt, het is iets van Groningers voor Groningers. Wat ook fijn is: de kans dat bijvoorbeeld minister Wiebes ineens met een eierbal over het Binnenhof loopt is minuscuul, want in Den Haag zijn geen eierballen te koop.

“Het zou kunnen dat de eierbal Groningers die in een ingestort huis zitten troost biedt,” zegt Willem met een zweem van cynisme in zijn stem. “Onze muren storten in, de NAM maakt ons leven onveilig, maar we hebben tenminste de eierbal nog.”

In Groningen is genoeg leed, maar zowel de stad als het ommeland heeft ook dingen om trots op te zijn, zoals de eierbal. Soms vergeten we dat, doordat er geen banen zouden zijn, iedereen wegtrekt (meer eierballen voor ons!), de grond regelmatig schudt en de politiek dat jaren heeft genegeerd. Om ervoor te zorgen dat we niet vergeten waar we wonen en hoe tof dat is vieren we onze Groninger snack. En nu het eierbalfestival bestaat schreeuwen we eindelijk wél van de daken hoe trots we zijn. Nee, zo nuchter is het volk hier toch niet.

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.