Tijdens de opening van het kreeftenseizoen leefde ik het leven dat ik verdien

Een Oosterscheldekreeft: “Gatverdamme, ik wou dat ik nooit uit mijn winterslaap gekomen was. Er zit zand tussen mijn scharen, het water is koud, en ik zag net alweer zo’n fuik. Je steekt één pootje uit je hol en meteen staan ze klaar om je te vangen. De Rolls Royce onder de kreeften, noemen ze ons. Leuk en aardig, maar ik word liever gewoon met rust gelaten. Of meteen in de pan gegooid. Zolang ik maar niet de eerste ben die ze te pakken krijgen. Want de eerste kreeft van het jaar wordt ongewild een ster. De tragische clown in een gigantisch mediacircus.”

Tot voor kort fantaseerde ik weleens over het moment dat ik me de luxueuze levensstijl kon veroorloven uit rapnummers en modetijdschriften. Ik zou keuvelen met celebs als Ronald Koeman, rondgevlogen worden in een helikopter, en natuurlijk kreeft eten op een boot. Afgelopen donderdag was het dan zover. Iets eerder dan ik had verwacht.

Helaas voor mij ben ik niet opeens binnengelopen. Van stukjes schrijven word je niet bepaald rijk. Maar een van de voordelen van het journalistenbestaan is dat je af en toe wordt gefêteerd op exorbitante reisjes. Vanwege mijn eerder getoonde interesse in schaal- en schelpdieren van een zekere statuur werd ik uitgenodigd op een persreis om de start van het Oosterscheldekreeftseizoen te vieren. Ik ging, uiteraard.

Niet alleen om mezelf te laten verwennen en eindelijk eens kreeft te eten terwijl ik dat eigenlijk niet kan betalen. Ik wilde er vooral achter komen waarom Oosterscheldekreeft het luxepaard onder de zeedieren is, waarom kosten noch moeite gespaard worden om de eerste vangst te vieren, en of kreeft eten helpt om jezelf succesvol te voelen.

De opening van de opening van het kreeftenseizoen vindt plaats in een gigantische partytent op een parkeerplaats bij de haven van Zierikzee. De tent zit vol met hotshots, zo lees ik in een persbericht dat ik aangereikt krijg als ik naar binnen loop. Naast vijfennegentig journalisten, bloggers en vloggers zijn er een boel ambassadeurs: van Oostenrijk, Israël en Duitsland, bijvoorbeeld. Eregast en BN’er Kees Jansma geeft een speech en zal straks de eerste kreeft overhandigen aan bondscoach Ronald Koeman. Die zal hem veilen voor naar verwachting twintig- tot dertigduizend euro. De opbrengst blijkt naar alvleesklierkankeronderzoek te gaan, waarop ik besluit de Duitse ambassadeur maar niet te interviewen. De vraag “Magst du krebs?” zou alleen maar misverstanden opleveren.

De eerste kreeft van het seizoen mag zich dus met recht de Rolls Royce onder de kreeften noemen, want hij is duur. Maar ook de andere Oosterscheldekreeften zijn flink aan de prijs. Tijdens de extatische redevoeringen die op het podium worden afgestoken blader ik nog een beetje in het persbericht, en kom erachter dat er ook een reden is voor die prijs: de Oosterscheldekreeft heeft “een afwijkende DNA-structuur”, waardoor hij een extra “fijne en zachte smaak” heeft.

De Oosterschelde is vanwege de “sterke schommelingen in het zoutgehalte en de temperatuur” eigenlijk geen fijne plek voor een kreeft. Vroeger werd kreeft dan ook geïmporteerd uit Noorwegen. Totdat mensen er aan het begin van de twintigste eeuw achter kwamen dat de kreeft zich ook in de Oosterschelde had gevestigd, waarschijnlijk doordat een schip een lading had verloren. De zwakkere exemplaren creperen (omdat de Oosterschelde dus eigenlijk geen geschikte plek voor ze is) en de kreeften die wel overleven, behoren tot een soort superras. Een Überkreeft, zogezegd.

Als het ceremoniële gedeelte voorbij is verlaat iedereen de partytent om nu dan écht te gaan feesten en te zien hoe de eerste kreeft van het seizoen gevangen wordt. De meeste mensen stappen daarvoor aan boord van een boot. Ik pak de helikopter, die door de organisatie voor een selecte groep van drie journalisten is geregeld zodat we luchtopnames van onszelf en van de vissers kunnen maken. Verschil moet er wezen. Kun je de kreeftenvangst beter zien vanuit de heli? Nee. Is dit hét transportmiddel voor de zichzelf respecterende Oosterscheldekreefteneter? Uiteraard!

“Ik blijf ergens aan haken. O jee, een fuik. Help! Niemand gaat me horen natuurlijk. Ik schiet door de waterspiegel. De felle zon steekt in mijn oogjes. Het zal toch niet? Ik zal toch niet de eerste zijn? Grote vissershanden grijpen me vast. Mijn scharen worden met een elastiekje vastgezet. Ja hoor. Ik ben de lul.”

Als we weer terugkomen aan de kade, blijkt dat het soms vervelend is om een voorkeursbehandeling te krijgen. De kreeft is nog niet gearriveerd. We moeten wachten op het gewone volk. Na wat een eeuwigheid lijkt, vaart de vloot de haven binnen, met Koeman op het allerlaatste schip. Hij ontvangt de kreeft uit handen van Kees Jansma. Daarna zie ik kans om even met hem te hangen.

Dat wil ik graag, want Ronald Koeman begrijpt aardig wat van voetbal, maar hij heeft minstens zoveel culinair inzicht. Zo vindt hij wijn beter dan cola, en zei hij ooit: “Chips without mayonnaise is no chips.” In Engeland nota bene, dwars tegen alle lokale gebruiken in. Aan dit receptenorakel ga ik vragen of hij voor kreeft ook een mooie serveersuggestie heeft.

"Het liefst wil ik dat de kreeft alvast is schoongemaakt. En ik eet graag een beetje salade erbij." zegt Koeman. Geen mayo? "Nee, dat niet." De bondscoach leerde naar eigen zeggen kreeft eten tijdens zijn tijd in Barcelona. "Het was even wennen, maar nu vind ik het lekker. Niet dat ik het elke dag eet hoor.”

Oké. Nu weet ik hoe je Oosterscheldekreeft moet eten. Na een fijne helikoptervlucht, alvast schoongemaakt en met een salade erbij. Maar voordat ik aan tafel ga heb ik nog één vraag: is de Oosterscheldekreeft écht zo’n bijzondere kreeft, of is het eigenlijk een hoop opgeklopte onzin? Precies op dat moment zie ik tv-kok Herman den Blijker. Hij weet het me uit te leggen: “Overschat? Die kweekdingen, die zijn overschat. Dat zijn gewoon dure garnalen. Deze komt zo uit het water, dit is de enige echte smaak, onthoud dat.”

Ook Luit Ezinga, de voorzitter van het kreeftenpromoteam, benadrukt dat het lokale karakter een van de grote krachten van de Oosterscheldekreeft is. “Je moet hem echt hier in Zeeland komen eten. De Zeeuwse vissers leven van de vangst. Daardoor is hij ook duurzaam: de kreeft hoeft niet te worden ingevlogen en wordt ook bijna niet geëxporteerd.” Als alle kreeftliefhebbers vervolgens met een helikopter hierheen komen, gaat dat argument natuurlijk niet écht op. Ik vraag Ezinga dan ook of al dat spektakel voor de opening van het seizoen niet een beetje overdreven is. “Er komen elk jaar honderden mensen die het heel leuk vinden. Wie zijn wij dan om ze dat pleziertje te ontzeggen?” Goed punt. Het is in elk geval weer eens wat anders dan gedachteloos een kiloknaller in je winkelmandje pleuren.

Duurzaam of niet, ik heb honger. Omdat ik laat ben door al dat gehang met de celebs, krijg ik de kreeft direct uit de pan: niet schoongemaakt en zonder salade. Er zit wel een soort bruine jus op, waarvan ik, nadat ik het heb opgegeten, hoor dat het ingewanden zijn die je niet op moet eten. Gelukkig komt iemand me helpen om het vlees uit de scharen te krijgen, en weet ik nog wat sla te hosselen. Krijg ik toch nog een beetje de Koeman-experience. Ik weet niet of mijn smaak is beïnvloed door alle gesponsorde wijn en de vele promopraatjes, maar wat maakt het uit. Het is heerlijk. Ik verdien dit.

Als ik moe maar voldaan wil vertrekken, hoor ik van andere journalisten dat ik helemaal geen Rolls Royce-kreeft heb gegeten, maar doodgewone kreeft. Ik vond het al raar dat ze die krengen zo snel na de eerste vangst op mijn bord hadden gekregen. Ik bel de organisator van de kreeftenreis, kreeft-PR-man Balthasar Roessingh, om verhaal te halen. Er is wel degelijk Oosterscheldekreeft gegeten tijdens het festijn, benadrukt hij. Alleen: meteen na de vangst, op de boot. Er mochten van het ministerie van Visserij op deze eerste dag niet genoeg exemplaren van het exclusieve beest worden gevangen om iedereen een uitgebreide Oosterscheldekreeftenlunch te geven. Als ik niet zo nodig in die helikopter had gehoeven, had ik de Überkreeft als amuse gekregen.

Ach ja, helaas. Een goede reden om volgend jaar nog een keer mee te gaan op de persreis, want ik ben zeer benieuwd of de unieke smaak van de Oosterscheldekreeft me net zo’n luxe gevoel kan geven als een helikoptervlucht.

“Vijftigduizend piek hebben ze uiteindelijk voor me neergeteld, een recordbedrag. Nou gefeliciteerd, applausje voor mijzelf. Dat er maar een heleboel kankerontdekkingen gedaan mogen worden van dat geld. Mag ik dan nu de pan in? Ik kom hier voor mijn rust. Dank u!”

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.