Mensen eten elkaar al sinds mensenheugenis

Menselijk hapje. Foto via

Mensen die hun eigen soort eten worden over het algemeen niet als ‘zachtaardig’ beschouwd. Mocht je daaraan twijfelen, dan raad ik je aan eens een middagje op het internet te spenderen en de kannibaal-top-tien-lijsten door te spitten, die bevolkt worden door types als seriemoordenaar Jeffrey Dahmer, de Japanse uitwisselingsstudent Issei Sagawa, en kindermoordenaar Albert Fish. Gezellige mensen. Ook op onze homepages vinden we regelmatig nieuws over de krankzinnigen en psychoten onder ons—bijvoorbeeld laatst in het verhaal over een restaurant in Nigeria dat door de politie werd gesloten nadat het mensenvlees als ‘kostbare delicatesse’ serveerde.

De berichten uit het pre-internet tijdperk zijn eigenlijk niet anders. De allereerste verhalen over kannibalisme kwamen van de Griekse historicus Herodotus in de vijfde eeuw voor Christus, waarna Captain Cook en zijn crew in de Pacific het stokje overnamen. De traditie werd hooggehouden door westerlingen die in het begin van de twintigste eeuw door Afrika reisden. Een groot deel van de Europese geschiedenis is gewijd aan het documenteren van ontmoetingen met de bloeddorstige menseneters uit de verre hoeken van de aarde.

De meeste van deze verslagen hebben een racistisch randje en zijn niet meer dan xenofobische geruchten. Maar een verrassend aantal blijkt wel echt waar te zijn. Blijkbaar is anthropophagie, de technische term voor het eten van uw naasten, een relatief gebruikelijke en sociaal geaccepteerde bezigheid in veel culturen, al vanaf de jongere steentijd tot nu. Een hedendaags voorbeeld is de Fore stam, die zich op de hooglanden van Papoea Nieuw Guinea ophoudt. Deze mensen consumeren de lijken van hun recentelijk overleden familieleden en vrienden op rituele wijze.

Hoewel sommige volkeren zich regelmatig te buiten gaan aan mensenvlees, moeten we daar in het Westen niets van hebben. Kannibalisme is het ultieme culinaire taboe, waarvan we claimen dat alleen criminele gekken, de zogenaamde ‘barbaren’, of de uitgehongerden en wanhopigen zich er schuldig aan maken. Maar net als de vele andere verhalen die we onszelf vertellen om maar te kunnen dealen met het feit dat we niets anders zijn dan een homp vlees, is ook dit verhaal onzin. Er is een vierde groep mensen, die graag mensen eten en  dat kan gewoon je buurman zijn: de zogenaamde ‘nieuwsgierige kannibalen’.

Begin 2013 werd de vinger van David Playpenz, een Britse bondagemeubelmaker, geamputeerd na een motorongeluk. Playpenz liet de vinger niet achter in het ziekenhuis maar nam ‘m mee om thuis op te eten. Op de vraag waarom, antwoordde hij dat hij altijd al wilde weten hoe mensenvlees smaakt.

In 2012 serveerde de Japanse transseksuele chef Mao Sugiyama een groter stukje vlees: zijn operatief verwijderde genitaliën. Vijf gasten waren uitgenodigd om deel te nemen aan het banket waar Sugiyama zijn eigen geslacht bereidde en serveerde als diner. Kosten per persoon: 250 dollar.

In 1988 vond performance artist Rick Gibson het tijd om het eten van mensen naar de straten van Londen te brengen: hij werkte een pot keelamandelen weg die hij van een vriend had gekregen, waarmee hij volgens zichzelf de eerste kannibaal in de Britse historie kon worden genoemd die publiekelijk mensenvlees consumeerde. Pionier of niet, hij was ongetwijfeld de meest exhibitionistische menseneter in heel Engeland, die van zijn amuses genoot terwijl hij een bord droeg waarop eenieder werd uitgenodigd ‘een kannibaal te ontmoeten’.

Dit zijn slechts een paar van de vele voorbeelden van mensen wier culinaire nieuwsgierigheid verder reikt dan die van de gemiddelde persoon in onze hedendaagse maatschappij. Maar een beetje gezonde nieuwsgierigheid hebben de meesten van ons wel als het gaat om de vraag hoe mensenvlees zou smaken. Gelukkig maar dat degenen die hebben deelgenomen aan dergelijke feestmaaltjes meer dan bereid zijn hun ervaringen met ons te delen.

Het bekendste en meest geciteerde bericht in dit morbide gastronomische genre is dat over William Seabrook. Deze onverschrokken verslaggever van de New York Times leefde in de twintigste eeuw en ontving naar verluidt een stukje vlees van een bevriende chirurg uit de Sorbonne. In zijn boek Jungle Ways uit 1930, schrijft Seabrook: “Het smaakte als goed ontwikkeld kalfsvlees, niet te jong, maar ook nog niet volwassen. Het smaakte precies zo, en leek in het niets op andere soorten vlees”. De beruchte Duitse menseneter Armin Meiwes, die beweerde dat zijn online oproep (hij zocht iemand die zich vrijwillig zou laten vermoorden en opeten) voor wel vierhonderd reacties zorgde, had een andere mening over de smaak van mensenvlees. Volgens hem smaakte het naar varkensvlees, alleen iets bitterder en sterker. “Best te pruimen”, zei hij erover. Een wat minder gewelddadige culinaire ervaring leert ons meer over de excellente smaak van mensenvlees. In 2007 liet de Chileense kunstenaar Marco Evaristti zijn eigen vet weghalen door middel van liposuctie, om het vervolgens te vermengen met rundergehakt en er gehaktballen van te maken. De smaak: “Zelfs beter dan grootmoeders gehaktballen”.

Het is natuurlijk niet zo gek dat de meeste mensen nooit mensenvlees hebben gegeten en er nooit aan zullen beginnen, hoe lekker het volgens sommigen ook zou mogen smaken. Het idee is simpelweg te misselijkmakend. Maar wat als kannibalisme plaats zou kunnen vinden zonder gruwelijke moord of het verliezen van een lichaamsdeel? Wat als we konden genieten van de smaak zonder ons er schuldig over te hoeven voelen? Dat is waar we de wetenschap voor hebben, toch?

Vorig jaar haalde een team wetenschappers van de Universiteit van Maastricht alle voorpagina’s met hun hamburger van 325.000 dollar. De hamburger bestond volledig uit laboratoriumgekweekt runderweefsel. Hoewel het project nog in ontwikkeling is, is het de bedoeling dat dit in-vitrovlees echte dieren gaat vervangen. Alleen de gewenste stukjes vlees worden gekweekt. Reageerbuisvlees zou weleens zo’n veelbelovend antwoord op onze huidige veeteeltproductie kunnen zijn, blijkt uit het feit dat zelfs PETA zich achter dit initiatief heeft geschaard en een miljoen dollar biedt aan de eerste die het reageerbuisvlees met succes op de markt weet te brengen.

De volgende overduidelijke stap voor de gastronomisch avontuurlijken onder ons is natuurlijk in-vitro anthropophagie: het consumeren van menselijk vlees dat in een lab is geproduceerd, enkel en alleen voor op de eettafel. Het is al door menig culinair trendwatcher voorspeld als de 21e-eeuwse hipster foodie trend. Stel je voor: de allerhipsten onder ons snoepen van ‘celebrity hapjes’, gemaakt van de cellen van de grootste sterren, of brengen al dinerend een romantische avond door. Op het menu: de favoriete lichaamsdelen van je liefje.

Ook zonder het begaan van een moord of verminking, zou onze kannibalistische nieuwsgierigheid bevredigd kunnen worden. Wanneer die dag aanbreekt en een wetenschapper serveert je een bordje ‘jou’, zou jij dan je eigen lever opsnoepen, samen met wat gestoomde groenten en een fijne Chianti?

Meer over kannibalisme en andere vleeseters:

VICE meets: Issei Sagawa (Japanse kannibaal)

Deze preparateur snoept van de dieren die ze opzet

Deze goede man eet al vijf jaar uitsluitend rauw vlees