Er is nog geen financiële stimulans om nieuwe antibiotica te vinden

Afbeelding: Flickr/Sheep purple

Al jaren weten we dat er een tijd gaat komen dat bacteriën resistent zullen zijn. Maar ondanks dat er meer en meer resistente super-bacteriën komen zoals TB, E. Coli en MRSA, en zelfs nu de nachtmerrie van onbehandelbare gonorroe in onze hoofden dwalen, doen we er nog niet veel aan.

Er zijn wel manieren om deze crisis tegen te gaan, vooral het ontwikkelen van nieuwe antibiotica en huidige antibiotica minder gebruiken zijn daarin belangrijk. Maar een onderzoeksrapport dat vandaag verscheen in the UK’s Royal Pharmaceutical Society (RPS) wijst op een belangrijke barrière waar we doorheen moeten om dit te gaan doen: farmaceutische bedrijven zien nog geen reden om nieuwe antibiotica te gaan ontwikkelen. Misschien om af en toe wat levens te redden? Maar de wereld waarin we leven draait om kosten en baten, en totdat antibiotica zorgen voor keiharde knaken zijn de grote farmaceutische bedrijven niet geïnteresseerd.

Het rapport van de RPS stelt dat we voor het laatst nieuwe antibiotica hebben gemaakt in 1987, en dat de stimulans om nieuwe antibiotica te produceren laag is omdat er weinig investeringen zijn.

Jayne Lawrence, de leider van het onderzoek, vertelde mij dat er verschillende redenen zijn waarom een medicijn dat zo vaak gebruikt wordt en dat zo’n grote potentiële markt heeft niet per se financieel aantrekkelijk hoeft te zijn. Als eerste is het vrij moeilijk te ontwikkelen. “De makkelijk te vinden antibiotica zijn al ontdekt, dus om nieuwe antibiotica te vinden moeten we harder werken,” zei ze.

Alle appels aan de onderkant van de boom zijn al geplukt, dus nu moeten wetenschappers op zoek naar nieuwe geneesmiddelen door onderzoek te doen naar natuurlijk voorkomende antibiotica die ze in de natuur kunnen vinden, deze kunnen dan chemisch aangepast worden. Of ze moeten naar bacteriofagen kijken, virussen die bacteriën doden, maar geen menselijke celen. Of naar immuuntherapieën. Maar al dat soort onderzoek kost veel tijd en geld, zonder dat we weten of het uiteindelijk gaat zorgen voor een winstgevend product. “Als het simpel zou zijn zou ik het allang hebben gedaan en nu een fortuin hebben gehad.”

En dan is er het probleem dat antibiotica in veel gevallen gewoon te goed werkt: het geneest daadwerkelijk dingen. En dat betekent dat het alleen nodig is voor een korte tijd, en dus wordt er minder van verkocht dan van medicijnen die nodig zijn voor chronische ziekten. “Het kostenmodel is gebaseerd op het verkopen van veel medicijnen voordat je daadwerkelijk winst maakt,” zegt Lawrence. “En natuurlijk, wanneer je je patiënten behandelt, is het niet het financieel aantrekkelijkste medicijn.”

Eigenlijk ligt de waarde van sommige antibiotica er niet in dat we ze nu kunnen gebruiken, maar in dat we ze achter de hand kunnen houden voor als er een virus resistent is tegen een soort medicijn, we een ander achter de hand hebben om het virus mee te bestrijden. Maat dat is voor farmaceutische bedrijven geen aantrekkelijk vooruitzicht voor hun verkoop.

Het RPS stelt daarom voor om de huidige manier waarop we medicijnen financiëren om te gooien, zodat bedrijven ook beloond worden in de ontwikkelingsfase, en ook als de verkoop uiteindelijk niet geweldig loopt. Ook moedigen ze mensen aan om samen te werken zodat de winsten, maar ook de risico’s, gedeeld worden. Op die manier raken universiteiten misschien ook betrokken bij het onderzoek naar nieuwe antibiotica.

Ook is het heel belangrijk om de mensen te informeren over het probleem, vooral als het gaat om hoe we op dit moment antibiotica gebruiken. Lawrence zei dat veel mensen nog steeds niet door hebben dat ze hun antibiotica kuur helemaal af moeten maken – want als we dat niet doen worden de bacteriën resistent.

En voor het geval we de de dreiging van antibiotica-resistente bacteriën niet genoeg vinden om ons gedrag te veranderen waarschuwt Lawrence dat anti-virus medicijnen en anti-schimmel medicijnen ook een probleem beginnen te worden.