Kap met beweren dat ik over mijn depressie heen kan komen door gezond te eten
Foto's via Flickr-gebruikers StratmanChris Geatch, NormanackIlkka Jukarainen, Brett Jordan, and El Hormiguero. Bewerking door redactie MUNCHIES. 

FYI.

This story is over 5 years old.

Eten

Kap met beweren dat ik over mijn depressie heen kan komen door gezond te eten

Nee, een dieet vol trossen fruit, kilo's selderij of bergen biefstukken gaat geen wonderen verrichten.

Als je het nieuws op dit gebied de afgelopen weken een beetje hebt gevolgd, geloof je nu waarschijnlijk dat er eindelijk een geneesmiddel voor depressie is gevonden. Vorige week beweerde een onderzoek dat werd gepubliceerd in Molecular Psychiatry namelijk dat een mediterraan dieet – vol vette vis, granen en groente – je zou kunnen “beschermen” tegen depressies. Zoals je wellicht al verwachtte, werd dit artikel snel opgevolgd door talloze ongelofelijke nieuwsberichten en een aantal dubieuze verhalen waarin ervaringsdeskundigen vol enthousiasme vertellen hoe wat scheutjes olijfolie en een reisje naar Puglia je psychische problemen kunnen genezen. Het mediterrane dieet wordt neergezet als een voedingswonder, maar kan je een ernstige psychische problemen nou echt genezen met niet meer dan je voedselkeuze?

Advertentie

Maar niet alleen olijfolie en volkoren granen kunnen je depressie zogenaamd laten verdwijnen. Tik op Google News eens depressie in en je vindt een eindeloze lijst aan ‘geneesmiddelen’: Probeer een ketogeen dieet! Wat dacht je van een vegetarisch dieet of een leven als fruitariër? Of misschien een carnivoor dieet? Volgens de controversiële psycholoog Jordan Peterson is het immers een geweldig idee om de rest van je leven alleen nog maar vlees te eten. Zo makkelijk is het blijkbaar om van die depressie af te komen.

Veel ‘wellness’-chefs en foodbloggers koppelen hun dieet ook aan een betere geestelijke gezondheid. Zoals Ruby Tandoh opmerkt in een artikel in The Guardian, promoten wellness-influencers Jasmine en Melissa Hemsley het werk van dr. Natasha Campbell-McBridge, die met haar dieetboek beweert autisme, add, dyslexie, dyspraxie, depressie en schizofrenie te kunnen “behandelen”. Gwyneth Paltrow, de oprichter van Goop, zegt dat selderij “helend eten” is. SELDERIJ.

Allemaal leuk en aardig, maar het ware verhaal over voedsel en psychische gezondheid ligt toch echt iets complexer dan dat.

“Het dieet en een gezonde levensstijl – waaronder iemands slaappatroon, hoe actief iemand is en of ze genoeg frisse lucht en natuurlijk licht krijgen – kunnen een grote impact hebben op de geestelijke gezondheid,” zegt Priya Tew van Dietitian UK. “Als iemand overleeft op chips en chocolade, en maar één maaltijd per dag eet, dan kan het zeker een groot verschil maken om over te stappen op een ander dieet, waarbij je regelmatig eet, en volkoren granen en vette vis binnenkrijgt.”

Advertentie

“Maar dat zal niet alle problemen oplossen,” voegt ze eraan toe.

Het is vooral belangrijk om de omvang van het probleem in te zien, vertelt Andy Bell, vicepresident van het Centre for Mental Health in Londen. Bell helpt op dit moment Equally Well te lanceren in het Verenigd Koninkrijk, een nieuwe campagne ter ondersteuning van de lichamelijke gezondheid van mensen met een psychische aandoening.

“Mensen met een ernstige psychische aandoening – zoals schizofrenie, een bipolaire stoornis of een persoonlijkheidsstoornis – hebben gemiddeld een 15 tot 20 jaar kortere levensverwachting dan anderen,” legt Bell uit. “Deze mensen kampen vaak ook met een, twee of drie fysieke gezondheidsproblemen. Dat is dus een enorm probleem.”

Het feit dat mensen met een psychische aandoening vaak een kortere levensverwachting hebben, is volgens Bell te wijten aan de zogeheten ‘levensstijlziektes’, hoewel hij hierbij benadrukt dat hij deze term liever niet gebruikt. “Het is een combinatie van verschillende dingen. Soms heeft het te maken met het tragische verlies van naasten door zelfmoord, maar soms ook doordat de medicijnen die mensen gebruiken een negatieve invloed hebben op hun lichamelijke gezondheid. Daarnaast kan het komen doordat mensen alcohol en eten als een soort van zelfmedicatie tegen hun problemen.”

De huidige kijk op zulke levensstijlziektes is volgens Bell problematisch. “Bij veel ziektes gaat het eigenlijk over de sociale en economische omstandigheden waarin mensen leven. Ik denk dat we alleen snel de neiging hebben om dat over het hoofd te zien en mensen de schuld te geven voor de dingen die ze in hun leven ervaren, zonder echt te begrijpen wat erachter zit.”

Advertentie

“Bij veel ziektes gaat het eigenlijk over de sociale en economische omstandigheden waarin mensen leven. Ik denk dat we alleen snel de neiging hebben om dat over het hoofd te zien"

Zoals ook de Britse Nationale Gezondheidsdienst opmerkt, zijn voedsel en geestesziekten op nog een aantal andere manieren met elkaar verbonden – iets wat de uitkomst van het onderzoek van Molecular Psychiatry over voeding en depressie mogelijk heeft beïnvloed. Zo moet bijvoorbeeld ook rekening worden gehouden met iemands onvermogen om een gezonde maaltijd te bereiden. Tew moedigt haar cliënten aan om maaltijden voor te bereiden, gezonde kant-en-klaarproducten te kopen of om hulp bij het koken te vragen van vrienden en familie. Helaas is dit voor mensen met psychische problemen niet altijd mogelijk.

“Het is heel belangrijk om voor jezelf te zorgen als je je niet goed voelt, of dat nu met je geestelijke of lichamelijke gezondheid te maken heeft. Maar tegelijkertijd zijn dit vaak de moeilijkste momenten om dat te doen,” zegt ze. Mensen die zich depressief voelen, zullen minder snel een maaltijd bereiden of überhaupt iets eten. Als je worstelt met duistere gedachten, is een gigantische pan chili maken voor het weekend waarschijnlijk wel het laatste waar je aan denkt.

Eten is – net als geestelijke gezondheid – ook een politiek probleem, merkt Bell op. “Een grote meerderheid van de mensen met een psychische aandoening leeft van een zeer laag inkomen. Als je een laag inkomen hebt, kan het moeilijker zijn om gezond te eten.”

Advertentie

“Daarnaast weten we ook dat berichten over gezond leven vaak alleen worden ontvangen door mensen met een hoger inkomen. Praten over gezondheid en voeding kan de ongelijkheden dus juist verergeren. Als je wat gezondheidsberichten de wereld in stuurt, bereiken deze meestal alleen de mensen die het al beter hebben, meer tijd hebben en meer mogelijkheden om gezonde keuzes te maken. Zo zie je de kloof groter worden.”

Als we de vele mythes over eten en geestelijke gezondheid de kop willen indrukken, is het bovendien belangrijk om mensen niet te veroordelen om hun relatie met eten. “We moeten ons bewust zijn van de emotionele rol die voedsel in ons leven speelt,” zegt Bell. “Wat zorgt ervoor dat mensen ongezond beginnen te eten en zich een gebrekkig voedingspatroon aanmeten? Soms komt dit doordat dat mensen niet in staat zijn om gezond eten te kopen of doordat iemand in armoede leeft. Zo zijn er nog veel meer factoren die hier een rol in kunnen spelen.”

“Maar in sommige gevallen komt het ook voort uit een slechte emotionele gezondheid en een gebrek aan algeheel welzijn,” gaat Bell verder. “We moeten ons voedingspatroon gaan zien als een kwestie van geestelijke én lichamelijke gezondheid. Het heeft met allebei te maken. Tenzij we inzien uit welke psychologische problemen een ongezond dieet voortkomt, denk ik niet dat we ooit zullen begrijpen wat mensen nu echt ongezond maakt.”

Natuurlijk is gezond eten goed voor zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid. De British Dietary Association moedigt mensen bijvoorbeeld aan om nooit je ontbijt over te slaan, en veel volkoren granen, fruit, groente en eiwitten te eten. Maar geen enkel voedingsmiddel of -plan is een wondermiddel. Het eten van olijfolie, bruin brood of selderij is geen magische remedie tegen depressies en andere geestesziektes, die vaak enkel te behandelen zijn met een combinatie van medicijnen, therapie en levensstijlkeuzes.

Psychische aandoeningen zijn veelomvattend, en komen voort uit een complexe wirwar van sociale, economische, biologische, psychologische en politieke factoren. Wanneer de media, influencers of beroemdheden beweren dat de sleutel tot een perfecte geestelijke gezondheid niet meer is dan de juiste combinatie van voedsel, is het aan ons om een einde te maken aan die onzin.

Dit artikel verscheen eerder op Munchies UK.

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.