Tussen orgies met poepseks en experimenteel theater: het dubbelleven van een barman bij Berghain

Foto door John Aigner

Op zondagochtend, als de zon opkomt en clubbers in andere steden naar huis gaan, komt het feest in Berghain pas net op gang. Roman Shamov, een 48-jarige Berlijner in een korte broek, zit aan de bar. Hij werkt al bijna tien jaar in de club en kent veel gasten bij naam.

"Ik ben geen barman," vertelt hij me, terwijl we Thais zitten te eten in de wijk Prenzlauer-Berg. Afgaand op zijn uiterlijk, zou je niet denken dat deze beleefde man met keurig getrimde grijze snor werkzaam is in het nachtleven. "Ik heb ook in cafés gewerkt, maar daar hield ik het niet lang vol," zegt hij. "Ik ben een entertainer."

Berghain staat bekend als geheimzinnig. Hoewel de club per keer vijftienhonderd mensen binnen laat, is er maar een fractie van het brutalistische gebouw open voor publiek. De kamers die alleen tijdens speciale gelegenheden geopend zijn, donkere ruimtes en verborgen passages, zijn een bron van eindeloze speculatie. Hetzelfde kan worden gezegd over de mensen die er werken: veel van hen hebben een succesvolle creatieve carrière buiten de club.

Shamov is ook zo iemand. Hij is acteur, zanger, technicus en tegenwoordig geeft hij ademhalingscursussen in Istanboel en Tokio, zingt in de indierockband Weird Fishes en tourt rond met een absurdistische theatergroep, die klassieke zang combineert met elektronische muziek.

Toch staat de club al zijn hele leven centraal. "Ik ben gek op Berghain," zegt hij. "Het voelt als mijn thuis. Ik ging er al heen voordat het Berghain was. Ik ging met vrienden naar Panorama Bar en vond het geweldig. Dit is de eerste goede club sinds de jaren negentig. Mijn eerste clubervaring was in E-Werk. Ik ging erheen en danste de ballen uit mij broek, en had mijn eerste ervaring met drugs. Dat was in mijn jeugd."

Zijn moeder is Joods en zijn vader islamitisch, en hij werd geboren in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog, in 1967. Shamov had geen gemakkelijke jeugd. Hij groeide op in een kleine flat met zijn moeder, tante en zijn oma met haar vriendin. Het waren woelige tijden. Er waren een hoop geheimen in het gezin: de seksualiteit van zijn grootmoeder was taboe, en van zijn vader zag hij niet veel meer dan een foto.

"Er was niks," zegt hij, als we het hebben over de DDR. "Er was weinig verbinding met de buitenwereld." Hij leefde in een stad die was verwoest, maar zijn moeder en tante – die gevlucht waren voor de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog – waren vooral dankbaar dat ze de oorlog overleefd hadden.

Terwijl zijn moeder hoopte op veiligheid, wilde Shamov daar niets van weten. Hij hield van literatuur, maar had geen interesse in school. "Ik was de grapjas in de klas, maar ik was ook eenzaam en verdrietig. Daarom deed ik mijn best om grappiger te zijn dan de rest." Tegen de zin van zijn moeder, verliet hij op zijn twintigste zijn baan als elektricien om voor een tv-programma over het nachtleven te werken. En na het tientallen jaren te hebben vermeden, begon hij ook de geheimen van zijn familie te ontleden.

"Ik moest op zoek naar mijn vader. Anders was ik nu zwaar ongelukkig geweest," zegt hij. "Vanwege de oorlog, had mijn moeder nooit de kans gekregen om een man te ontmoeten. Toen ze 29 was, ging ze naar Moskou. Voor het eerst in haar leven was ze alleen." De verloren tijd haalde ze in met een jonge academicus uit Dagestan. "Ze hadden twee intieme nachten, waarop ik werd verwekt." Toen ze besefte dat ze zwanger as, schreef ze Shamovs vader een brief, maar ze kreeg nooit een reactie. Later beweerde hij dat de KGB de brieven onderschepte. Zelfs vandaag weet Shamov niet of dat echt waar is.

"Op mijn 35e heb ik hem ontmoet," herinnert hij zich. Ondanks de cultuurverschillen, konden ze elkaar redelijk begrijpen. Shamov vloog naar Dagestan om het graf van zijn grootouders te bezoeken, samen met een grote familie die hij nog nooit had ontmoet. "Mijn vader was overdonderd," zegt hij. "Hij was zo ontzettend blij dat hij een zoon had. Naast mij heeft hij geen andere kinderen."

Na de val van de muur, vertrok hij naar de andere kant van Berlijn, en daarna woonde hij een tijd in Amerika, waar hij uit de kast kwam. In 1998 keerde hij terug naar Berlijn, zag de tv-toren en dacht: "Dit is mijn huis," en hij bleef er voorgoed.

Berlijn was radicaal veranderd, maar Shamov, inmiddels volwassen, had al snel een balans gevonden. In zijn zoektocht naar zichzelf, merkte hij dat hij talent had voor muziek. Het leidde ertoe dat hij ging zingen. Zijn nieuwe interesse bracht hem in contact met een oude bekende: Roger Baptist. De twee hadden elkaar eerder ontmoet in een darkroom. Baptist – een bodybuilder die later bekend werd als zanger Rummelsnuff – en Shamov gingen samen optreden. "Tijdens een concert zag een van de eigenaren van Berghain ons," legt hij uit. "Hij nodigde Roger, die ook als uitsmijter werkte, uit om op te treden op nieuwjaarsdag in 2008, om vijf uur 's ochtends.

Shamov voelde meteen een connectie met de locatie en wilde er deel van uitmaken. Voor zijn optreden benaderde hij de eigenaren om te vragen of ze misschien een vaste baan voor hem hadden.

"Toen ik ging solliciteren bij Berghain, zeiden ze: 'Wat zou je kunnen doen?', waarop ik zei dat ik wel als portier wilde werken. Ze keken me aan en schoten in de lach." Iemand met een vriendelijke persoonlijkheid als Shamov leek hen niet in staat om aan de deur te staan. "Het is niet echt voor mij weggelegd, ik zou iedereen binnen laten."

Hij begon achter de bar bij Lab.Oratory, een ruimte diep in het gebouw die elk weekend open was voor gay fetisjfeesten. "Ze vroegen me of er een feest was waar ik niet wilde werken. Ik zei: geen probleem, ik heb alles wel gezien." Hij pauzeert even om zichzelf te corrigeren. "Ik dácht dat ik alles had gezien. Maar er was één feest waar ik echt niet wilde werken. Ik noemde het de Nutella party.'"

Met chocopasta heeft het feest niet veel te maken, maar wel met een andere bruine substantie. Helaas meldde een collega zich het eerste weekend ziek, en moet hij invallen. "Ik had de nacht ervoor nachtmerries," zegt hij. "Ik ging naar het station en kocht tijgerbalsem. Aan het begin van de avond smeerde ik het onder mijn neus. Dat deed pijn, maar na twintig minuten smeerde ik grote klodders in mijn neusgaten," zegt hij, terwijl hij rilt bij de herinnering. "Meer wil ik er niet over vertellen."

De afgelopen jaren werkt hij minder in Berghain, en houdt hij zich met andere dingen bezig. In 2010 vormde hij samen met Luci van Org, een ex-popster, het muzikale duo Meystersinger, dat inmiddels al twee albums heeft uitgebracht en nu door het hele land reist om op te treden.

"Luci pusht me echt tot het uiterste," zegt hij. "Er is iets grappigs tussen ons. We hebben een haat-liefdeverhouding, wat onze dynamiek erg sterk en productief maakt. Ze zei een keer: 'We lijken erg op elkaar, maar ook weer niet. Ik denk met mijn hoofd en jij met je hart.' Gelukkig zit er bij ons allebei een schroefje los."

Ondanks dat zijn werk erg persoonlijk is, staat Shamov te popelen om het met zijn collega's van Berghain te delen. Hij benadrukt dat veel van zijn collega's artiesten, zangers, schrijvers of performancekunstenaars zijn.

"Tijdens een kerstfeest voor het personeel in Berghain, trad ik op met Meystersinger," zegt hij. "Het was heel ontroerend, omdat er net een paar mensen die er werkten waren overleden. We zongen een lied dat ik had geschreven voor mijn moeder. De mensen waren erg blij. Ze zeiden: 'Bedankt voor je eerbetoon aan de mensen die ons hebben verlaten.' Het was vooral mooi om je kunst te kunnen vertonen op je werkplek. Het is altijd fijn als je die dingen kunt combineren."

Like THUMP Nederland om niets te missen.