Op de Dutch Design Week stond een tijdmachine naar de toekomst van de frikandel

“Al lijkt het komkommer en kwel, er is altijd nog de frikandel.” Met deze wijze woorden eindigde de laatste deelnemer van de frikandelontwerpwedstrijd afgelopen maandag zijn presentatie. Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven werd in Bar Bistro Calypso een frikandellencontest georganiseerd, waar deelnemers hun grootste snackdromen in elkaar konden knutselen. Ze mochten lekker in de weer met stukken frikandel, klodders mayonaise, uitjes en alle andere eetbare dingen die je kunt bedenken.

Het is de derde keer dat de wedstrijd georganiseerd wordt. Als we Louis, een van de organisatoren en eigenaar van Calypso, spreken, wordt duidelijk dat de liefde voor deze gehaktstaaf groot is. “Ik kan drie uur lang over frikandellen praten. Ik lieg niet. Nog wel langer als het moet. Ik vind frikandellen gewoon een van de lekkerste dingen ter wereld. Ik vind het ook een snack die in iedere context kan. Ik vind ‘m gewoon superlekker. Ik vind de textuur briljant. Ik vind de vorm briljant. Bij een kroket of bitterbal moet je maar raden wanneer-ie klaar is. Die kunnen ook nog eens ontploffen als ze te lang in het frituurvet blijven liggen. Zo’n frikandel is superhandig. Die drijft gewoon naar boven. Superslim. Noem mij nog eens een gerecht dat dat kan? Dat is toch gewoon super? Gewoon helemaal te gek.”

Wat Andy Warhol kon met soepblikken, kunnen zij met frikandellen. Althans, zo omschrijven ze het zelf mooi. Louis is enthousiast: “Dit jaar doen er zelfs twee goede koks mee. Zelfs een sterrenkok. Dat vind ik echt supergaaf.” Een vierkoppige jury, bestaande uit de winnares van vorig jaar, ontwerper Aart van Asseldonk, de directeur van het Eindhoven Museum en mede-organisator Jasper van biermerk Beerze, beoordeelden de creaties op smaak, presentatie en interpretatie van het thema: tijd.

Wij spraken de drie prijswinnaars en twee andere ontwerpers over hun opvallende creaties, of ze vaker met frikandellen knutselen en wat de filosofische gedachte achter hun snackbouwsel is.

Dick Middelweerd, chefkok tweesterrenrestaurant Treeswijkhoeve in Waalre

MUNCHIES: Ha Dick, wat is de vegandel precies?
Dick: Een veganistische frikandel gemaakt van het afval van oesterzwammen. Als de paddenstoelen geoogst worden, worden de voetjes waaraan ze groeien normaal weggegooid. Daar hebben we nu deze frikandel van gemaakt.

Hoe kwam je op het idee om die oesterzwammen te gebruiken?
Vorig jaar proefde ik op de Dutch Design Week een ander gerecht dat gemaakt was van oesterzwammenafval. Ik vond het heel erg inspirerend. Binnenkort komt er een nieuw kookboek van mij en Guus Meeuwis uit. Guus wilde graag een frikandel maken, dus dacht ik: hoe leuk is het om dat met het afval van oesterzwammen te maken?

Kook je vaak vegetarisch of veganistisch?
Ik merk in mijn restaurant dat steeds meer mensen vegetariër zijn. En we eten ook elke vrijdag met alle medewerkers vegetarisch. In ons restaurant werken we ook al minder met vis en vlees en meer met groente. En áls we vlees eten, is het gewoon heel mooi en duurzaam.

Je noemde de vegandel tijdens je presentatie de frikandel van de toekomst.
Ja. Ik denk dat een vegan frikandel ook wel echt klaar is voor de toekomst. Grote bedrijven als Unox spelen ook al in op deze vegatrend met hun vegetarische rookworst.

Niels, ontwerper

MUNCHIES: Hey Niels, wat heb je precies gemaakt?
Niels: Ik heb twee dingen gemaakt. De eerste heette Schat, ik ben een frituurke later. Dat was een heel groot horloge met twaalf toefjes mayonaise. De frikandellen dienden als wijzers. Mijn tweede creatie was de Frikalender: een kalender in frikandelvorm. Ik had de hele maanstand, van de kleinste maan tot de volle maan en weer terug, in dertig stappen op een bordje vastgeplakt met mayonaise. Eigenlijk een soort adventskalender, maar dan met frikandellen.

Toen alle deelnemers gepresenteerd hadden, kwam jij plotseling terug het podium op met een nieuwe creatie. Wat gebeurde daar?
Ik had de frikalender als back-up. Ik had verwacht dat nog meer mensen een horloge hadden gemaakt, omdat het zo’n inkoppertje is. Ik dacht: ik presenteer dat horloge als eerste, want dan zijn veel mensen vast teleurgesteld dat hun idee is weggekaapt. Maar ik zag geen teleurgestelde gezichten. Toen heb ik snel de kalender gemaakt en ging ik nog een keer het podium op.

Hoevaak heb je al meegedaan aan deze wedstrijd?
Al drie keer. Ik maakte een keer De Denker van Rodin gemaakt, met satéprikkers, frikandelletjes en mayonaise, en een tapenade van frikandel en zongedroogde tomaten. Vorig jaar maakte ik een catamaran als vluchtelingenboot, naar aanleiding van het vluchtelingenprobleem.

Volgend jaar maar weer mee doen dan?
Ik denk het wel.

Taks Yuen, eigenaar van Chinees restaurant Mei Wah

MUNCHIES: Hoi Taks, wat heb jij gemaakt?
Taks: Ik noem het de AliExpress-frikandel, omdat AliExpress de toekomst is. Hij is gemaakt met pekingeend die bereid is volgens het originele recept, maar dan is het door de blender gehaald is om er een frikandel van te maken.

Wilde je al langer een pekingeend frikandel maken?
Ik vind het leuk om origineel te zijn en om de frikandel een beetje te moderniseren. China is heel hot, en er wonen en werken veel Chinezen in Eindhoven. Ze zijn eigenwijs en eten heel graag hun eigen ding, daarom bedacht ik om een Chinese twist aan dit Nederlandse product te geven.

Denk je dat de frikandel in de smaak zou vallen bij jouw restaurantgasten?
Ik denk het wel. Culinair gezien is het wel een bijzonder gerecht dat precies zo smaakt als de originele pekingeend. Maar het lijkt me wel moeilijk om een frikandel te serveren in mijn restaurant.

Moos, student

MUNCHIES: Moos, hoe kwam je erbij om hieraan mee te doen?
Moos: Ik werk hier bij Calypso. Afgelopen weekend werd er in onze groepsapp gevraagd wie er mee wilde doen. Dus kwam ik samen met een collega met dit idee.

Wat heb je precies gemaakt?
De Frituristische Freaky Frikandel. Het is even wennen, maar in de toekomst is het niet meer nodig om een volledige maaltijd te eten. Dan eten we gewoon een pilletje met alle voedingsstoffen die we nodig hebben. Deze frikandellenpil vult net als een heel avondmaal; we hebben daar in de toekomst geen tijd meer voor, omdat we alleen nog slapen en werken. Ik heb er ook een paar bakjes met saus bijgezet voor de smaak.

Wat zit daar allemaal in?
Curry, mayo, chilisaus met uitjes, citroensap en mexikaner, een Duits shotje met tomatensap en tabasco. En er zit natuurlijk ook superfuturistische eetbare glitter bij.

Knutsel je vaak met frikandellen?
Nee, ik haal ze normaal gewoon bij de friettent.

Zef Stribos, student Communicatie en Multimediadesign

MUNCHIES: Hoe kwam je erbij om mee te doen aan deze wedstrijd?
Zef: Ik ken een van de organisatoren. Ik at vroeger altijd op donderdag mee met zijn familie. Dan aten we friet en frikandellen, en hadden we goede filosofische gesprekken. Af en toe gingen we ook met frikandellen bouwen naar aanleiding van een thema. Dat is uiteindelijk dit evenement geworden.

Wat heb jij gemaakt?
Ik heb een Transkoloniale Tijdsperceptie Frikandel gemaakt. De gedachte daarachter is een Afrikaans gezegde: jullie Europeanen hebben de klok en wij Afrikanen hebben de tijd. Ik heb twee klokken gemaakt. De Westerse klok is een klok met alleen alle onderdelen van een frikandel speciaal. Die klok staat op 5 voor 12.

De Afrikaanse klok heeft meerdere wijzers die steeds kleiner worden en er liggen eetbare goudkorrels op. Dat goud vertraagt de wijzers, zodat de tijd langzamer gaat en je meer kunt genieten van je eten. Om 5 voor 12, zoals op de Westerse klok, moet je heel snel eten en heb je misschien niet eens tijd om alles op te eten. Ik wil hiermee zeggen dat mensen meer de tijd moeten nemen, dat de nadruk minder moet liggen op meer werken om meer geld te verdienen.

Wat waren de smaken van de Afrikaanse klok?
Frikandel natuurlijk. Ik heb streepjes gezet met curry en ik er liggen schijfjes jalapeño tussen de cijfers. Dat moesten de secondes voorstellen. Verder geven pimentkorrels als een soort zwarte parels, om het meer contrast te geven. In het midden van die Afrikaanse klok staat zo’n prikparasolletje. Het is natuurlijk gloeiend heet daar. En ook om een beetje een relaxte vibe te hebben. Die Afrikaanse klok smaakte alleen niet echt lekker. Dat zag ik aan de gezichten van de jury.

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.