Bier studeren wordt in Nederland een steeds serieuzere zaak

Nederlanders zijn gek op een pilsje hier en daar. Meestal komt van proeven alleen weinig terecht en verdwijnt het gouden vocht achteloos in je keel op de vrijdagmiddagborrel – en onder de rivieren de komende dagen. Nu Nederlanders steeds meer speciaalbier drinken en het aantal brouwerijen in twee jaar tijd zowat verdubbelde, is het vrij zonde als alle verfijnde smaken waar de brouwer in zijn microbrouwerij zo zijn best op heeft gedaan, verloren gaan.

Maar pas op: als je als speciaalbierdrinker overdreven aandacht besteedt aan de smaak van een brouwsel, verander je al gauw in die lul die zijn neus ophaalt voor huismerkpils en geniet van etikettenporno op Instagram.

In de Verenigde Staten kun je tegenwoordig op wetenschappelijk niveau bierconnaisseur worden door een van de universitaire brouwopleidingen te volgen en een bierdiploma te halen. In Nederland bestaat ook een bieropleiding: StiBON (Stichting Bier Opleidingen Nederland). Steeds meer mensen melden zich hiervoor aan en er komen sinds de oprichting in 2009 elk jaar nieuwe locaties bij; de nieuwste is een bierschool in Eindhoven.

Ik belde oprichter Henri Reuchlin, voorzitter van StiBON en ook voorzitter van de European Beer Consumers Union, om te vragen wat de Nederlandse bieropleiding precies inhoudt en hoe je bierexpert kunt worden (zonder een lul te zijn).

MUNCHIES: Hoi Henri, wat is de reden dat de nieuwe locatie opent in Eindhoven? Henri Reuchlin: In Oost-Brabant gebeurt veel interessants op biergebied en daarnaast merkten we dat er vanuit de horeca in Eindhoven veel vraag naar een opleiding is. Er zijn momenteel negen plaatsen door Nederland, van Groningen tot Gulpen, waar je de opleiding kunt volgen.

Kan iedereen zich inschrijven voor de opleiding? Onze opleidingen zijn geschikt voor mensen uit de horeca, slijters, mensen die een eigen brouwerij willen beginnen, maar ook voor hobbybrouwers. Toch zien we dat vooral veel professionals de opleiding volgen omdat je zeshonderd euro per niveau betaalt.

Kun je uitleggen wat die niveaus inhouden? De bieropleiding bestaat uit drie verschillende niveaus, die elk zes dagen van vier uur in beslag nemen verdeeld over een aantal maanden. Het eerste niveau kun je bij alle locaties van StiBON volgen, voor het tweede niveau moet je in Amsterdam of Breda zijn en voor het derde niveau moet je naar Oostenrijk. Daar word je officieel biersommelier.

Wauw, biersommelier. Wanneer mag je jezelf zo noemen? We werken samen met Doemens, een bieracademie in München. Dat is een instituut dat al ruim honderdvijftig jaar bieropleidingen geeft. Doemens heeft partners over de hele wereld, en wij zijn daar één van. Het derde niveau sluit je af met een examen, als je dit examen haalt ontvang je het International Diploma Beer Sommelier. In Nederland zijn nu vijftig biersommeliers.

Wat leer je eigenlijk tijdens de opleiding? Stel je voor dat je in een café zit en ik vraag je hoe je bier smaakt, dan heb ik aan 'lekker' niet zoveel. Deze opleiding leert je heel precies beschrijven wat je proeft. Je leert de belangrijkste biersoorten onderscheiden, elk onderdeel van het brouwproces en de juiste manier van tappen. Ook leer je dingen over de temperatuur van bier; een biertje moet bijvoorbeeld ongeveer dezelfde temperatuur hebben als het alcoholpercentage.

Studenten die voor het tweede niveau gaan, leren onder meer twintig verschillende biertypen onderscheiden en over de geschiedenis van onze volksdrank. Ook krijgen ze les in het geven van advies over het combineren van bier en eten en het maken van een bierkaart. Een biertje bij het eten is lekker, maar als je door de nasi je biertje niet meer proeft, heb je een verkeerde combinatie gemaakt.

En wat kan een biersommelier allemaal nog extra? Mensen die na deze twee eerste cursussen ook nog niveau drie doen leren in Oostenrijk meer over biertrends, het brouwproces, smaken en combinaties, biercocktails maken en natuurlijk hun eigen bier brouwen.

Wat is jouw specialisatie eigenlijk? Ik geef ik les in bierhistorie en biertrends en schreef samen met een paar andere docenten het lesboek van de opleiding. Toen we in 2009 startten met de opleiding was er in Nederland nog niets op dit gebied. Wist je dat bierbrouwen de eerste jaren alleen door vrouwen gedaan werd? En omdat bier maken als iets goddelijks beschouwd werd waren die vrouwen ook een soort van priesters. Ook is de thermometer uitgevonden dankzij bierbrouwers: om een consistente smaak te krijgen moesten brouwers namelijk precies weten welke temperatuur de drank had.

Wat zijn de grootste veranderingen die je afgelopen jaren hebt gezien? De afgelopen jaren is de India Pale Ale heel populair geworden; brouwers maken hun bier steeds bitterder. Momenteel is het zuurder worden van bieren ook aan de hand. Brouwers gebruiken verschillende soorten gist waardoor het bier een zure, frisse smaak krijgt. Het Wallonische saison bier is in de Verenigde Staten bijvoorbeeld nu enorm populair, ik verwacht dat dat in Nederland ook gaat gebeuren.

Krijg je goeie reacties over de opleiding? Ik hoor vrijwel alleen maar positieve reacties, de kennis van bier wordt enorm verbreed. Ook zijn ze blij met het huiswerk, want we raden studenten aan veel te oefenen, en dus ook veel te proeven.

Blijft de interesse in bier groeien denk je? Er zijn de afgelopen jaren zo ongelofelijk veel brouwerijen bijgekomen dat veel mensen door de bomen het bos niet meer zien. Als je echt wil proeven, zul je ook moeten weten hoe bier gemaakt wordt. Ik verwacht dus dat nog veel meer mensen zelf bier gaan brouwen. En dus ook dat de bieropleiding verder groeit.

Bedankt Henri!