In deze Poolse slijterij in Oss vind je meer verschillende wodka’s dan je in je hele leven kunt drinken

Er wonen sinds afgelopen zomer ruim 150.000 mensen van Poolse afkomst in Nederland: dat betekent dat er hier meer Polen wonen dan Belgen of Antilianen. De invloed van de Poolse gemeenschap zal groter worden op het leven in ons land. Dat is niet erg, want Poolse cultuur betekent (onder andere): wodka.

Dat drank een grote rol speelt in de Poolse cultuur, kan iedereen die ooit in Polen is geweest beamen. Je loopt er om de haverklap tegen een alkohole aan, een slijterij. Op elke straathoek vind je er een, ze zijn bijna allemaal 24/7 geopend en zijn als een blik sardientjes gevuld met flessen wodka. De prijs van een aardige fles wodka in een Poolse slijterij? Vergelijkbaar met die van een speciaalbiertje op een Amsterdams terras.

Jakub Jarosz werkte in de Poolse supermarkt van zijn moeder Ewa in het Brabantse Oss en zag dat er voor Poolse klanten bij Nederlandse slijterijen maar weinig keus was. "Omdat er een andere Poolse winkel in Oss opende, wilden we iets extra's doen voor onze klanten," vertelt Jarosz. "De vraag naar Poolse wodka in mijn moeders winkel was erg groot, dus openden we ongeveer een jaar geleden iets verderop in het centrum van Oss een Poolse slijterij, Jacko Polo Polish Drinks."

Op Turkse mensen na zijn Polen de grootste in het buitenland geboren bevolkingsgroep in Oss. Dit komt waarschijnlijk door het feit dat Oss een typisch arbeidersstadje is, en er dus gemakkelijk werk te vinden is. Klanten genoeg voor een Poolse slijterij, zou je zeggen.

"De drukte viel in het begin tegen. Je merkt heel goed dat vooral de jongere generatie Polen naar Nederland komt om een paar maanden te werken en daarna weer vertrekt. Daar komen wel weer nieuwe mensen voor in de plaats, maar die weten de winkel niet direct te vinden, waardoor het heel moeilijk is om een vaste klantenkring op te bouwen," legt Jarosz uit. "De wat oudere Poolse mensen, die hier hun huisje, boompje en beestje hebben, zijn wel vaste klanten, net als veel Nederlanders."

Het is volgens Jarosz de enige slijterij gespecialiseerd in Poolse drank in de wijde omgeving. Door het immense wodka-assortiment komen klanten vanuit heel Nederland naar zijn winkel om een paar mooie flesjes uit zoeken. Maar Jarosz is nog steeds niet tevreden met zijn aanbod. Momenteel heeft hij ongeveer zeventig verschillende soorten wodka, waarvan ruim driekwart uit Polen komt. Jarosz' doel is meer dan driehonderd soorten wodka in zijn schappen te hebben liggen, waarvan het grootste deel regionale Poolse wodka moet zijn. Die wodka's importeert Jarosz vanuit groothandels in Duitsland en Polen.

"Het grootste verschil tussen wodka's is de nasmaak," legt Jarosz uit. "Wil je dat hij brand in je keel, of wil je hem juist wat zachter? Dat hangt af van waar de wodka van gemaakt wordt: graan of aardappelen. Je drinkt Poolse wodka altijd koud en je slurpt het langzaam uit je glaasje. Dan proef je alle smaken beter." Er is ook wodka van druivenschillen, maar dat is meer een Zuid- en West-Europees dingetje. Volgens de meeste Polen mag je dat geen echte wodka noemen.

Zijn best verkopende wodka's zijn Zubrówka, gekruid met bizongras, Wyborowa, Zytna, Sobieski en Krupnik, allemaal Poolse wodka's. Sobieski en Wyborowa zijn de bekendste Poolse wodka's. Sobieski, vernoemd naar de zeventiende eeuwse koning Jan III Sobieski, wordt gemaakt van Dankowski-rogge en mineraalwater uit oeroude Poolse waterbronnen. Het Beverage Tasting Institute gaf Sobieski de eerste plek uit 108 verschillende wodka's in een blinde proeftest. Wyborowa, wat 'uitmuntend' betekent, wordt ook van rogge gemaakt en was vroeger ontzettend populair. De destilleerderij in Poznań ging in de jaren tachtig bijna failliet, maar het Franse bedrijf Pernod Ricard kocht het populaire wodkamerk op. In 1930 won Wyborowa zijn eerste prijs en de laatste gouden medaille ontving het wodkamerk in 2015, op de International Spirits Challenge.

Behalve wodka heeft Jarosz ook Poolse gin (die is wat goedkoper en wat minder sterk dan Nederlandse), Poolse absint, en drinkspiritus. Drinkspiritus kun je puur drinken, maar Jarosz raadt het onervaren drinkers af. Door het alcoholpercentage van 95 procent is het geen drankje voor beginners. De meeste Poolse mensen gebruiken het om zelf likeur te maken. Ze gieten het in een glazen pot met fruit, en laten het fermenteren.

"Poolse likeuren op basis van wodka zijn ook populair," vertelt Jarosz. "Maar het is eigenlijk meer iets voor vrouwen. Mannen drinken hun wodka puur en drinken nooit wodka met minder dan 40 procent alcohol, vrouwen mixen het of drinken een likeur." Soplica is zo'n likeur. Er zijn veel verschillende smaakjes: walnoot, hazelnoot, framboos, kers, kweepeer en honing. Als je liever iets minders sterks hebt kun je voor Nalewka Babuni gaan, dat is een likeur met 18 procent alcohol. "Die doet het vooral goed bij Nederlandse vrouwen. Vooral kweepeer vinden ze lekker," zegt Jarosz.

In de slijterij is weinig bier en geen enkele fles wijn te vinden. Jarosz legt uit dat hij het bierassortiment binnenkort gaat uitbreiden. Er komt een grote koeling vol met regionale Poolse biertjes. Hij verkoopt geen wijn, simpelweg omdat hij daar geen verstand van heeft. "Ik kan mensen niet adviseren bij het kopen van een wijntje, dus stuur ik ze liever naar een andere slijter hier in de buurt die dat wel goed kan."

Wat opvalt is dat veel van de dranken in Jarosz 'winkel in decoratieve flessen zit. Flessen in de vorm van kogels, voetballen, vuurwapens. Op de toonbank staat een grote houten kist met een glazen Kalasjnikov gevuld met wodka: Red Army Vodka. Naast de fles zitten er zes shotglaasjes in de kist en een glazen handgranaat, gevuld met honingwodka. Volgens Jarosz zijn de decoratieve flessen typisch Pools. "Veel mensen weten niet wat ze iemand cadeau moeten doen en omdat Polen wel van een borrel houden is een fles drank vaak een veilige keus. De vorm van een vuurwapen maakt het dan nog iets stoerder."

Wodka is een groot onderdeel van de Poolse cultuur. Bij verjaardagen en bruiloften staat er standaard een fles wodka op tafel. Maar ook in restaurants staat vaak gekoelde wodka op tafel. Wij drinken een biertje of een glaasje wijn bij het eten, in Polen drinken ze wodka. Altijd uit shotglaasjes, vertelt Jarosz me. "Polen drinken shotjes, Russen drinken glazen."

Polen en Russen ruziën al decennia over de herkomst van wodka. In verschillende boeken is beschreven dat het drankje Russisch is, maar daar nemen de Polen geen genoegen mee. Het woord wodka stamt namelijk af van het Gorzalka, oud-Pools voor brandend water. Door deze wodkavete zal volgens Jarosz een Pool niet snel een Russische wodka kopen, en vice versa. Het zal nooit helemaal duidelijk worden waar het drankje vandaan komt. Maar wat maakt het ook uit: zowel Russen en Polen zijn erg goed in het drinken ervan, daar kunnen ze het over eens zijn.