Kan eten echt rot worden als het is gemaakt door een menstruerende vrouw?

Vrouw zijn is niet altijd een pretje. We kunnen enkel zittend plassen, moeten soms wel meerdere malen een baby uit onze vagijn persen, verdienen nog altijd minder dan mannen en worden zelfs verantwoordelijk gehouden als we worden verkracht. Gelukkig is er één plek waar we altijd veilig naartoe kunnen vluchten: de keuken.

Bijna altijd.

In veel culturen en geloven worden vrouwen – soms tijdelijk – uit de keuken gehouden om diverse redenen. Zo is er op één tent na in Japan geen enkel sushirestaurant te vinden met vrouwelijke sushichefs. Volgens veel Japanse mannen komt dit omdat de sushi gaat rotten van de hoge lichaamstemperatuur van een vrouw, en een menstruerende vrouw niet meer goed zou kunnen proeven. Ook zouden make-up en parfum de smaak van sushi 'verpesten'.

In het Surinaamse winti geloof en in het joods-orthodoxe geloof is de keuken eveneens verboden terrein voor de menstruerende vrouw. Die zou 'onrein' zijn, waardoor alles wat ze aanraakt besmet wordt door haar bloed. Eten dat wordt gekookt door bloedende vrouwen zou leiden tot ziekten.

Op zich niet vreemd: in veel geloven wordt bloed als onrein gezien, wat een groot deel van de beperkingen van een menstruerende vrouw verklaart. Ook zijn veel religieuze regels oorspronkelijk hygiënische voorzorgsmaatregelen. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat Joden twee keukens hebben en moslims zichzelf op iedere plek van hun lichaam moeten wassen voordat ze bidden. Hierdoor worden gelovigen niet alleen spiritueel maar ook lichamelijk schoongemaakt.

Gelukkig zijn we in Nederland lekker gewoon gebleven en worden vrouwen niet gediscrimineerd om iets waar ze verder niks aan kunnen doen, toch?

Helaas, je hebt het mis. Ik deed wat research, stelde mensen ongemakkelijke vragen over ongesteldheid en doorzocht talloze Nederlandse forums. Ik kwam erachter dat veel mensen nog steeds geloven dat eten gaat rotten zodra een ongestelde vrouw het aanraakt.

Het beschimmelen van eten zou 'in verband' staan met de hormonale wisseling van een vrouw tijdens haar ongesteldheid waardoor er 'een stofje' vrijkomt. Dit zou ervoor zorgen dat eten niet meer lekker smaakt. Ook zijn er mensen die geloven dat cake ontploft, erwtensoep zuur wordt en vlees gaat rotten als ze worden klaargemaakt door een ongestelde vrouw.

Toch vroeg ik me af waar zoveel Nederlanders dit bizarre idee vandaan halen. Waren wij niet een nuchter volk, dat zich niets op de mouw laat spelden? Deze oude fabel (vaak overgenomen van opa en oma) wordt door bijna iedereen 'wetenschappelijk' onderbouwd, maar niemand lijkt precies te weten wat voor chemische reactie er plaatsvindt. Zelf heb ik (helaas) geen ervaring met exploderende cake of zure soep tijdens mijn maandstonden, maar om voor eens en voor altijd een einde te maken aan het mysterie van de menstruatiemagie vroeg ik levensmiddelenmicrobioloog Ralf Hartemink van de Universiteit van Wageningen of er een kern van waarheid zit in deze theorie.

Zijn mogelijke verklaring is de verspreiding van melkzuurbacteriën die de vagina zou verspreiden tijdens de ongesteldheid. "De vagina is een orgaan dat zeer rijk begroeid is met bacteriën. Het zou dus kunnen dat een menstruerende vrouw – met name vroeger, toen hygiëne nog niet echt een dingetje was – melkzuurbacteriën verspreidt in haar omgeving."

Hier is wel een flinke dosis vaginale vloeistof voor nodig, dus je moet als vrouw fel tegen hygiëne zijn wil dit ook echt gebeuren. "Eén milliliter menstruatiebloed bevat tienduizend tot een miljoen melkzuurbacteriën. Om een soep zuur te krijgen zouden er per milliliter soep tien miljoen bacteriën in moeten zitten. Dat betekent dat je soep pas zuur wordt als je gebruikte tampons in de pan laat weken. Dan moet 'ie nog een paar uur op een temperatuur van 30 – 37 graden Celsius staan," vertelt professor Hartemink. Maar dan is 'ie ook gelijk goed zuur. Er is overigens wel een manier om ambachtelijke yoghurt te maken met je geslachtsdeel.

"Een effectievere manier om soep te verzuren door middel van menselijk vocht is door erin te spugen," vertelt professor Hartemink. "Spuug bevat ook melkzuurbacteriën en kan in veel grotere hoeveelheden tegelijk geproduceerd worden. Bovendien is bloed steriel, dus menstruatiebloed an sich kan geen kwaad. Het gaat om de vaginale bacteriën die 'meestromen.'"

Volgens professor Hartemink is het rottingsproces van vlees kant-en-klare onzin. "Bij het inmaken van vlees (bijvoorbeeld salami) worden juist melkzuurbacteriën gebruikt. Naast melkzuurbacteriën zijn er een heleboel andere stoffen in je vagina waardoor je vlees wél zou kunnen rotten. Maar ook hier zou je een immense hoeveelheid bloed voor nodig hebben." Ik vroeg professor Hartemink of cake kan exploderen als 'ie gemaakt wordt door een menstruerende vrouw en hij moest heel hard lachen.

Hoe kan het dan dat in de 21e eeuw nog zoveel Nederlanders geloven in een mythe die op geen enkele manier wetenschappelijk onderbouwd kan worden? Professor Hartemink weet het ook niet. "Zelfs in de middeleeuwen had de menstruatiecyclus van een vrouw geen invloed op het rottingsproces van eten. Mensen waren toen zo enorm onhygiënisch dat bacteriën overal vandaan kwamen."

Ik belde hoogleraar sensoriek en eetgedrag Kees de Graaf nog even om te vragen wat er waar is van de Japanse opvatting over de verandering in smaakbeleving tijdens de menstruatie, maar volgens hem zijn de verschillen miniem. "Hormonen kunnen de manier waarop je proeft beïnvloeden, maar dat zegt weinig over de manier waarop je kookt. Ik heb heel lang met drie vrouwen in een huis gewoond en ik heb er nog nooit iets van gemerkt."

Als je anno 2015 nog steeds dezelfde hygiënenormen hebt als een boerin uit de middeleeuwen en er de lol van inziet om gebruikte tampons in de soeppan te gooien, heb je inderdaad kans op zure soep. Maar laten we hopen dat niemand zo ver heen is.