Sahti is een eeuwenoud Fins bier waar je enorm van naar de klote gaat

Het is duidelijk dat de wereldwijde speciaalbiertrend nu ook in Scandinavië en de Baltische staten is aangekomen. In landen als Estland schieten brouwerijen als paddenstoelen uit de grond. Maar net als in andere landen wordt het bierlandschap overspoeld met saaie IPA's.

Begrijp me niet verkeerd: ik kan ook genieten van een goede India Pale Ale, maar we bereiken het punt dat het bijna onmogelijk is om nog een origineel biertje te vinden.

Tijdens mijn jeugd in Finland hoorde ik verhalen over een oud Fins bier: sahti. In die tijd werd het door de meeste mensen niet eens als bier beschouwd. Sommige mensen vonden het zelfs geen drank. Sahti zat in een eigen categorie – een huisgemaakt brouwsel waar je helemaal van naar de tyfus gaat.

Sinds die tijd heeft sahti wat welverdiende aandacht gekregen van bierliefhebbers. En nu er een zogenaamde bierrevolutie gaande is, is er geen beter tijdstip voor sahti om de wereld over te nemen. Toch blijft het drankje even mysterieus en onbekend als altijd.

Mijn eerste stop is Finlandia Sahti, een van de weinige commerciële sahtibrouwerijen. Ik spreek er met eigenaar en sahtibrouwer Petteri Lähdeniemi, die me meeneemt naar de oude schuur waar hij zijn sahti maakt.

"Dit was vroeger een varkensstal," zegt Petteri terwijl hij me een glas sahti aanbiedt. "Ik zat vroeger in het leger en was op zoek naar iets anders. Toen las ik een verhaal over ondernemers die met pensioen gingen en niemand hadden om hun bedrijf over te nemen. Zo kwam ik bij Finlandia Sahti terecht. Ik had al wat ervaring met thuis bier maken en besloot na een gesprek met mijn vrouw mijn baan bij defensie op te geven en sahtibrouwer te worden."

Petteri beschrijft sahti als "een drankje voor feesten en speciale gelegenheden." Maar net als veel anderen vindt hij het moeilijk om te definiëren wat het precies is.

"Als je door Finland reist, kom je allerlei verschillende soorten sahti tegen. Veel mensen zeggen dat sahti veel subcategorieën heeft en noemen het gewoon 'oerbier' in plaats van sahti, omdat er zoveel verschillende soorten zijn," zegt Petteri.

Het gebruik van rogge, gerst, graan en haver verschilt per regio.

Traditioneel werd er jeneverbes gebruikt in het brouwproces, en veel mensen doen dat nog steeds. Maar er is geen duidelijke mening over of het essentieel is of niet. Dat geldt trouwens ook voor de hop.

De geschiedenis van sahti is net zo kleurrijk als het drankje zelf.

Mensen in Finland brouwen al eeuwen sahti. Het is een occult drankje met heidense invloeden. In de gebieden waar sahti werd gemaakt werd het gezien als een nobel drankje. Er ging geen bruiloft voorbij zonder het spul, en ook op begrafenissen werd het geserveerd.

Ik verlaat Finlandia Sahti licht aangeschoten en nog meer in de war dan eerst.

Ik spreek met Pekka Kääriäinen, de voorzitter van de Finnish Sahti Association en eigenaar van Lammin Sahti. Hij vertelt me dat "er vrijwel nooit koolzuur in sahti zit, wat een vreemde gewaarwording is voor mensen die het voor het eerst drinken."

Hij voegt toe: "veel mensen die maar een keer sahti gedronken hebben, hebben slechte herinneringen aan het drankje. Omdat ze sahti dronken die niet meer goed was, of die slecht gemaakt was, waardoor ze ziek werden. Of ze dronken er gewoon teveel van. Mensen moeten de tijd nemen om sahti te leren kennen, en net als bij alle andere goede dranken, smaakt het het beste bij eten."

De hoofdbrouwer van Pyynikin Craft Brewery, Tuomas Pere, zegt dat "Finnen meer moeite moeten doen om sahti weer populair te maken, omdat het een van de meest unieke bieren ter wereld is."

Pyynikin Craft Brewery maakt een zeer hoppige katajasahti. "Sommige mensen vinden de manier waarop wij hop gebruiken in onze sahti niet lekker," vertelt Tuomas. Voor een leek als ik zorgt de hop juist voor wat frisheid, waardoor het makkelijker te drinken is. Tuomas, die eruitziet als een bierdrinkende rock 'n' roll-kerstman, is positief over de export van sahti naar de VS.

"Het probleem is dat sahti niet lang houdbaar is. Dat is de grootste reden dat het de wereld nog niet overgenomen heeft," zegt hij.

De traditie om thuis sahti te brouwen is zo sterk, dat de allerbesten jaarlijks tegen elkaar strijden om de beste sahti. Ik ga naar het Finse sahti-kampioenschap in Sastamala, vlakbij Finlandia Sahti, waar ik mijn reis begon.

Dit jaar is het kampioenschap 25 jaar oud. 55 brouwers uit heel Finland doen met de wedstrijd mee. Iedere brouwer neemt een jurylid mee naar de wedstrijd, alle bieren worden blind geproefd.

De winnaar krijgt het recht om over zijn drankje op te scheppen en een toffe rieten pet.

Hoewel de wedstrijd binnen plaatsvindt, is de echte actie te vinden op de parkeerplaats. Ik kon mijn ogen niet geloven: het is een soort sahti-vlooienmarkt. Tientallen auto's, busjes en vrachtwagens bieden sahti aan vanuit de kofferbak – allemaal gratis. Elk voertuig heeft een kartonnen bord met daarop een stad of district, zodat je weet waar het bier dat je proeft vandaan komt.

Op weg naar mijn auto zie ik een man met een rieten pet tussen twee busjes zitten. De man is Kauko Kuusikko, de winnaar van 2007. Dit jaar was zijn sahti niet goed genoeg. Zijn 26-jarige dochter Maria, die vorig jaar derde werd, wacht nog op de uitslag van haar drankje.

Maria leerde het brouwen van sahti van haar vader en doet het als sinds haar zestiende. In 2008 deed ze voor het eerst mee aan de wedstrijd.

"Onze familie maakt al zo'n honderd jaar sahti. Mijn vader en ik hebben het er weleens over om een brouwerij te beginnen, maar ik wil eerst mijn school afmaken," vertelt Maria.

Dit jaar gaat de rieten pet naar Seppo Koskinen uit Hartola.

Het is het vreemdste bierevenement waar ik ooit geweest ben, maar zeker ook een van de meest memorabele. Ik heb respect voor de passie en het enthousiasme dat mensen hier voor sahti hebben en voor de moeite die iedereen neemt om de oude traditie in leven te houden.

Ook al heb ik nog steeds moeite met het wegkrijgen van een glas sahti, mijn waardering voor het drankje is enorm gestegen.