FYI.

This story is over 5 years old.

Eten

Zijn insecten wel een goeie oplossing voor het wereldvoedselprobleem?

In de film BUGS zien we hoe het Deense Nordic Food overal ter wereld op zoek gaat naar antwoorden op de vraag of het een goed idee is om insecten te eten.
Foto door Andreas Johnsen

Twee spoilers, waarna je de film BUGS nog steeds wil zien: larven, krekels of maden zijn waarschijnlijk niet het antwoord op het hongerprobleem, en de wereld van entomofagie (wat gewoon 'insecten eten' betekent) is gelukkig groter dan vieze proteïnerepen van gemalen krekels of slechte burgers van wormen.

Je hebt bijvoorbeeld ook krioelende mierenlarven die worden opgegraven onder de wortels van de agaveplant, waarna ze zachtjes worden gegaard in boter en geserveerd in een verse tortilla. In Mexico worden deze escamoles al sinds de Azteken gegeten als delicatesse. Koken met insecten is in veel landen onderdeel van de culinaire cultuur, en niet te vergelijken met wat we in Nederland doen: kant-en-klare vleesvervangers van buffalokevers, of een chocoladebrownie versierd met een gevriesdroogde worm. Eetbare insecten zijn hier niet meer dan een grapje op een festival, waar je een sprinkhaan op een satéprikker krijgt voorgeschoteld.

Advertentie

Überhaupt is in heel Europa en Noord-Amerika bijna geen lekkere insectenschotel te krijgen. Hoe erg is dat, en zal dat ooit anders zijn? Dat vroegen koks en onderzoekers van het Deense Nordic Food Lab zich in 2013 af. Het lab – verbonden aan restaurant Noma – begon een onderzoek naar de rol van insecten in verschillende eetculturen, en over dat project werd de documentaire BUGS gemaakt, die deze week uitkomt in Nederland.

04_BUGS_TermiteQueenWithMango_photoAndreasJohnsen

Gegrilde termietenkoningin met mango.

Ons wordt aangeleerd dat insecten gore plaagdieren zijn of dienen als visaas, daarom voelt het eten ervan tegennatuurlijk. Maar in de jaren negentig vonden de meeste mensen het idee van rauwe vis ook nog afgrijselijk, terwijl sushirestaurants nu vaak helemaal vol zitten; dat voorbeeld gebruikt chef-kok Ben Reade, een van de onderzoekers uit de film, om aan te tonen dat het vooral een geval van 'wat de boer niet kent' is. Er is volgens hem een lijst met tweeduizend eetbare insecten: beestjes als bijenlarven, maden en termieten zijn in veel landen net zo normaal als een broodje pindakaas.

In Kenia, Oeganda, Peru en Australië maken ze hele lekkere dingen met insecten: ze eten termietenkoninginnen alsof het worstjes zijn, stoppen larven tussen taco's, of eten de honing van bijen ("honing is ook maar gewoon bijenkots") die niet steken, rechtstreeks uit de klei. Ben Reade en Josh Evans gingen voor het insectenproject naar deze vier landen om te proeven, om te zien hoe er op de insecten wordt 'gejaagd', en om te onderzoeken wat de waarde van insecten is in een lokale gemeenschap. En ook om monsters van larven, wormen en mieren mee terug te nemen naar Denemarken.

Advertentie

BUGS official trailer 2016 from Rosforth on Vimeo.

Het horrorscenario dat je overal tegenkomt: 2050 is het jaar waarin de wereldbevolking is gegroeid tot 9 miljard mensen, en volgens de Verenigde Naties is er dan niet genoeg eten voor iedereen. Het produceren van nog meer vlees verwoest de aarde, dus moeten we op zoek naar alternatieve eiwitbronnen. Insecten worden niet alleen opgehemeld om hun kleine ecologische voetafdruk, ze zouden ook supervoedzaam zijn. Toch willen Ben en Josh niet klakkeloos aannemen dat insecten de oplossing zijn voor alles. Volgens een andere tak van de VN, het World Food Programme, is er op aarde wel voldoende eten, maar zijn er allerlei problemen met de verdeling daarvan.

Eetbare insecten op grote schaal produceren betekent voor sommige mensen vooral een goedgespekte bankrekening. In het Gelderse dorp Ermelo heb je bijvoorbeeld Kreca, een enorme insectenkwekerij die elke week tonnen krekels en meelwormen verpakt in doosjes de wereld over stuurt. Ook daar brachten Ben en Josh een bezoekje, en zien we in een ongemakkelijke scène hoe de bio-industrie op insectenschaal werkt.

Insecten gaan waarschijnlijk niet de wereld redden, maar insecten kunnen de wereld wel een stuk leuker maken – als je ze op de juiste manier klaarmaakt. Wie nog een goed recept zoekt, op Bugsfeed, het platform van de film, vind je naast wetenswaardigheden ook een hoop recepten, zoals paella met 'landgarnalen', ijs van de Italiaanse madenkaas casa marzu, en krekelpizza.

MUNCHIES mag 5 x 2 kaarten weggeven voor een speciale screening van BUGS op zondagavond 22 mei om 19.00 uur in Lab 111 in Amsterdam. Roberto Flore – hoofd-chef van Nordic Food Lab in Kopenhagen – wordt na afloop van de film geïnterviewd door de hoofdredacteur van MUNCHIES, en Flore heeft beloofd een paar smakelijke gerechten van insecten mee te nemen om te kunnen proeven.

Schrijf je hieronder als de wiedeweerga in voor de nieuwsbrief van VICE om de vrijkaarten te pakken te krijgen. Winnaars krijgen vrijdagmiddag 20 mei bericht.

BUGS is vanaf 26 mei te zien in de filmtheaters en op Filmthuis, de online zaal van de filmtheaters.