Wat je kunt zeggen als mensen het gek vinden dat je je familie amper spreekt

Of je nu totaal vervreemd bent van je familie of gewoon niet zoveel met ze omgaat — andere mensen die wél close zijn met hun familie hebben er vaak een mening over. Al die vrienden, partners, andere familieleden, collega’s en vage kennissen kunnen het nog zo goed bedoelen, maar geven je ondertussen wel het gevoel dat het allemaal jouw schuld is – dat de verantwoordelijkheid om contact te zoeken volledig op jouw schouders rust, en dat er iets mis met je is omdat je geen ‘normaal’ functionerende familie hebt.

Ook al is er een goede reden dat je je familie niet of minder vaak spreekt, kun je nog ongevraagd, slecht en pijnlijk advies krijgen van mensen die zelf nooit zoiets hebben meegemaakt. Zeker nu de feestdagen eraan komen krijg je misschien veel vragen als: “Waarom geef je ze niet gewoon een belletje?”, “Er is toch niks belangrijkers dan je familie?” of “Is het zo moeilijk om dat even los te laten?”

“Het lijkt me onterecht om dat op te hangen aan het idee dat deze generatie gewoon heel gevoelig en kwetsbaar is,” zegt Lucy Blake, een Britse onderzoeker die zich onder andere richt op hoe familieleden van elkaar vervreemd raken. “Bij de mensen die ik hierover heb gesproken is de band met je familie verbreken niet zomaar een beslissing die je even makkelijk neemt.”

Mensen hoeven je beslissing niet te begrijpen of het ermee eens te zijn, maar ze moeten je wel met rust laten als je dat wilt. Gelukkig zijn er dingen die je kunt doen om december door te komen zonder je al te veel druk te hoeven maken om het commentaar van anderen. Hier zijn wat tips die je in je achterhoofd kunt houden.

“We zijn geneigd om te denken dat ouders over het algemeen vaak een hechte band met hun kinderen hebben als die volwassen zijn, maar uit studies blijkt eigenlijk iets anders,” zegt Blake. Uit een vragenlijst onder studenten bleek dat 17 procent geen contact meer had met een direct familielid, en bij een survey onder oudere volwassenen was 12 procent vervreemd geraakt van hun kinderen.

Toch kan het nog vrij lastig zijn om in de instagramstory van een vriend te zien wat voor ontzettend goede band hij met zijn vader heeft, terwijl jij die van jou al jaren niet hebt gesproken. Daarom kan het ook een goed idee zijn om buiten je eigen kring een soort gemeenschapsgevoel te zoeken, zegt Andrea Bonior, therapeut en schrijver van Detox Your Thoughts, tegen VICE. “Ga bij een online groep of probeer in contact te komen met andere mensen die door zo’n situatie heen zijn gegaan. Het kan namelijk nog een stuk erger zijn als je het gevoel hebt dat niemand anders dit ooit meemaakt,” zegt ze. Subreddits als r/EstrangedAdultChild of andere fora, of goede boeken over dit onderwerp kunnen je op weg helpen, en je misschien ook wel wat minder eenzaam laten voelen.

Vervreemd raken is iets heel ingewikkelds, en niet iedereen heeft het emotionele vermogen of de ervaring om daar met empathie op te reageren. “Denk bewust na over wie je hierover vertelt en wie niet, want niet al je vrienden zullen in staat zijn om ernaar te luisteren en je te helpen,” zegt Bonior. Vertel het gerust aan goede vrienden die erom bekendstaan dat ze altijd een luisterend oor bieden. Maar sla mensen over die niet zo goed weten hoe ze erop moeten reageren, of geneigd zijn om het aan allemaal andere mensen door te vertellen.

Het feit dat je je familie niet zoveel spreekt is natuurlijk lastiger te verbergen wanneer de feestdagen eraan komen. Daarom beveelt Bonior ook aan om voor minder hechte vrienden of collega’s een vast antwoord klaar te hebben, dat “de deur op een respectvolle manier gesloten houdt”. Bijvoorbeeld dat je het simpelweg moeilijk vindt om daarover te praten. Als dat toch nog te gesloten voelt, kun je ook gebruikmaken van het feit dat er een pandemie gaande is, en je familie bezoeken dit jaar niet even vanzelfsprekend is als normaal. Het enige wat je hoeft te zeggen, is dat je je er gewoon niet zo prettig bij voelt om naar je ouders’ huis te gaan.

Zelfs je meest empathische vrienden kunnen af en toe in een modus schieten waarbij ze je om de haverklap advies geven of met informatie overladen. Hoewel ze dat alleen maar goed bedoelen, moet je er natuurlijk ook maar net zin in hebben.

Volgens Bonior zijn dit soort momenten heel geschikt om je af te vragen wat je precies van je vrienden en geliefden verwacht. Misschien wil je alleen maar de mogelijkheid hebben om erover te ventileren, maar dan zonder daar verder advies bij te krijgen. Of misschien wil je juist over totaal andere dingen praten, of gewoon even wat gezelschap omdat je je nu extra alleen voelt. Voor andere mensen kan het lastig zijn om in te schatten wat je precies nodig hebt, vooral aangezien je behoeftes ook weer kunnen veranderen. Maar door eerlijk te zijn naar mensen die dicht bij je staan, geef je ze ook de kans om er echt voor je te zijn.

Er zullen vast ook momenten zijn waarop mensen met wie je wat minder close bent, zoals een tante of een nieuwsgierige collega, hun ongevraagde mening geven of door blijven vragen – ondanks dat je beleefd hebt geprobeerd om van onderwerp te veranderen. In dat geval moet je even wat duidelijker en directer zijn, zegt Bonior.

“Probeer je grenzen te bepalen, en duidelijk te maken dat je op een gegeven moment geen behoefte meer hebt aan hun advies en dat dit zelfs pijnlijk kan zijn,” zegt ze. “Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat je je gefrustreerd voelt omdat het wat ingewikkeld is, en het een lang verhaal is om te vertellen hoe dat zit. Of dat je zelf al een goede manier hebt gevonden om ermee om te gaan.” Je kunt uitleggen dat het jouw conflict is, dat langduriger en complexer is dan zij zouden kunnen begrijpen, en dat je niet meer met ze wilt praten als ze er maar over blijven beginnen. En blijf daar dan ook bij.

Ook als je wel een hechte band met je familie hebt, is het tijdens deze pandemie belangrijker dan ooit om goed voor jezelf te blijven zorgen.

Wat zou kunnen helpen is om er juist voor anderen te zijn, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen. “Ik weet dat het cliché is, maar door andere mensen te helpen voel je je ook zelf vaak beter, zeker tijdens de feestdagen,” zegt Bonior. “Het is een gelegenheid om iets voor anderen te doen, waar je ook nog een boost van krijgt.” Je zou bijvoorbeeld kwetsbare of eenzame mensen kunnen bellen of schrijven, boodschappen voor anderen doen of koken, of aan een hulpfonds doneren.

Los daarvan is het vooral zaak om zoveel mogelijk balans te vinden. “Zorg ervoor dat je goed slaapt, genoeg beweegt, buiten komt, genoeg pauzeert en nog een beetje blijft genieten. Al die kleine dingen doen er net nog even meer toe wanneer je gestresst bent tijdens de feestdagen,” voegt Bonior toe. Goed voor jezelf zorgen kan ook betekenen dat je anticipeert op eventuele eenzaamheid, en leuke vakantieplannen maakt met vrienden.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram