Onderzoek wijst uit dat bier creativiteit kan verhogen

Herman Brood, Jimi Hendrix, Ernest Hemingway, F. Scott Fitzgerald, Janis Joplin, Amy Winehouse: hoe komt het dat zoveel van de meest creatieve geesten die ooit geleefd hebben ook overmatige drinkers waren? Er is anekdotisch bewijs in overvloed: veel grote schrijvers sloegen graag sterke drank achterover, en veel van de belangrijkste kunstwerken die ooit gemaakt zijn waren het product van creatieve geesten die niet zelden onder invloed waren.

Dit raadsel was voor onderzoekers van de afdeling psychologie van de Universiteit van Graz in Oostenrijk reden om onderzoek te doen naar de volgende vraag: kan het drinken van alcohol creativiteit verhogen?

Hun antwoord? Ja – maar met mate.

In een paper dat vorige maand werd gepubliceerd in het tijdschrift Consciousness and Cognition legt een groep Oostenrijkse onderzoekers uit dat het drinken van een kleine hoeveelheid van alcohol het creatieve denkproces en oplossingsgerichte vaardigheden verbetert.

In het Oostenrijkse onderzoek werden 70 deelnemers in 2 groepen verdeeld. De helft van hen kreeg bier met een alcoholpercentage van 5,2. De andere helft kreeg alcoholvrij bier, en geen van de groepen waren zich bewust van wat ze dronken. Het uitvoerend functioneren en creatief denken van de deelnemers werd voor en na consumptie van het bier getest. Conclusie: "De consumptie van een lage hoeveelheid alcohol benadeelde het uitvoerend vermogen, maar bevorderde het creatieve denkproces."

De onderzoekers kwamen tot deze conclusie door deelnemers te onderwerpen aan de Remote Associates Test (verre associatietest). Bij de RAT-test krijgen onderzoekspersonen drie ongerelateerde woorden voorgelegd (bijvoorbeeld "kast", "legger" en "worm"). Vervolgens werd men gevraagd een woord te noemen dat deze drie woorden verbindt. Het antwoord is in dit geval "boeken" ("boekenkast", "boekenlegger", "boekenwurm"). De test onderzoekt "het inzichtelijk oplossen van problemen," wat gezien wordt als een essentieel onderdeel van creatief denken. De deelnemers die onder invloed waren van bier behaalden betere resultaten dan hun nuchtere tegenhangers.

Maar er zit een addertje onder het gras: het onderzoek wees uit dat de positieve impact op creativiteit alleen aanwijsbaar was wanneer de deelnemers slechts een heel bescheiden hoeveel alcohol genuttigd hadden. De onderzoekers benadrukten daarbij dat de bevindingen niet "overgegeneraliseerd" moeten worden: in andere woorden, "des te meer, des te beter" gaat hier niet op. De participanten die het hoogst scoorden op de test hadden een promillage van 0,3. Dat staat gelijk aan een klein glas wijn voor vrouwen, of iets meer dan een halve liter bier voor mannen. Ook moet benoemd worden dat er een relatief kleine onderzoeksgroep gebruikt werd, en dat vervolgonderzoek nodig is om het verband te verduidelijken.

Dus waarom zijn overmatige drinkers – zoals F. Scott Fitzgerald, die op zijn 44e stierf na jarenlang ernstig alcoholmisbruik – zo verdomd creatief?

Waarschijnlijk omdat het genieën zijn. Wij zullen het moeten doen met een glaasje wijn of een biertje (of iets minder) als we onze creativiteit volledig willen benutten. Ik sluit me dit weekend in ieder geval op met wat bier en mijn typemachine.