Ik ging eten in het Brusselse restaurant dat volgens de EU vol spionnen zit

Bang dat je onze beste verhalen mist? Schrijf je in voor onze wekelijkse newsletter en volg ons op Instagram.

Echte spionnen gaan niet joyriden in hun gepersonaliseerde Aston Martin. Echte spionnen praten geen zeven femmes fatales hun vijfsterrenbed in. Echte spionnen pokeren niet met Jeff Bezos-karikaturen om een paar miljoen. Nee, echte spionnen gaan ‘s middags een biefstukje eten in de Stevinstraat in Brussel. Hoe we dit weten? Omdat ik het met mijn eigen ogen heb gezien. Denk ik.

In 1997 vond ik mezelf te oud om naar jaarlijkse traditie nogmaals naar de Samson en Gert Kerstshow te gaan. Daarom stelde ik toen als alternatieve familie-uitstap de Bond-film Tomorrow Never Dies in de Kinepolis voor. Een levensveranderende ervaring. Sindsdien word ik sentimenteler van krantenartikels over spionnen dan van geboortekaartjes of huwelijksuitnodigingen, behalve misschien als 007 met Jason Bourne gaat trouwen.

Zo las ik begin vorige maand bij het haardvuur met een goed glas cognac in mijn Duits lijfblad Die Welt dat Brussel volgens een nieuw rapport van de European External Action Service zo’n 200 Russische en 250 Chinese spionnen telt. Een beetje kenner van de sector verschiet daar niet van. In 2003 al werd er afluisterapparatuur gevonden in gebouwen van de EU. Het was pas toen ik het volgende las dat ik me verslikte in mijn Grand Rayon (€17,99 in de Aldi): “Die Diplomaten wurden nach eigenen Angaben auch vor dem Betreten bestimmter Lokale im EU-Viertel gewarnt, darunter ein beliebtes Steakhouse in unmittelbarer Fußnähe zum Hauptgebäude der Europäischen Kommission (Berlaymont).” Ik vertaal even voor zij die de taal van Goethe niet machtig zijn (Oostenrijkers bijvoorbeeld): er zitten spionnen in een steakhouse naast de Europese Commissie.

Dat steakrestaurant op wandelafstand van het Berlaymont - door insiders het Barlaymonster genoemd - was snel gevonden. Ten eerste omdat er niet zo belachelijk veel steakrestaurants zijn, ten tweede omdat bureaucraten niet graag ver wandelen. Het gaat om een etablissement so nice they named it twice: de Meet Meat, in mijn fantasie uitgebaat door eigenaars die ook de Fly Fry, de Was Er Water? en de Waarom? Durum! openhouden. In werkelijkheid is de dagelijkse leiding in handen van gerant Philippe Weiner, die toen hij het nieuws vernam parachutemoord-gewijs uit de lucht kwam vallen. In plaats van een doffe smak was er ter hoogte van het Schumanplein enkel een luide ‘Huh, wat?’ hoorbaar toen een pientere journalist van Het Nieuwsblad Weiner informeerde over de vermeende geheime agenten.

Hoewel ik vegetariër ben, kan mijn nieuwsgierigheid naar spionnen mijn afkeer van vlees makkelijk overwinnen. En zo sta ik op een mooie winterdag om vijf voor twaalf (de in onbruik geraakte letterlijke variant) voor de deur van het ondertussen beruchte steakhouse in de Rue Stevin. Binnen is de zaak nog leeg. De enige die verdacht lijkt is Philippe Weiner - verdacht hard op Jeff Daniels in Dumb and Dumber. Hij vertelt me dat hij hier nog geen spionnen heeft opgemerkt. Met al mijn vakkennis informeer ik hem dat dit typisch voor spionnen is.

Philippe zegt dat hij best verschoot van het bericht. “Ik vind het surrealistisch dat die dienst aan diplomaten en ambtenaren zegt dat ze niet naar een bepaalde plek mogen gaan. In plaats van hen gewoon aan te raden een oplettende houding aan te nemen.” Nog surrealistischer is dat die dienst om te beginnen al rapporten schrijft over spionnen in Brussel. Zo vertelde professor internationale politiek David Criekemans van de Universiteit Antwerpen me toen ik hem die ochtend opbelde. “Officieel heeft de EU geen inlichtingendienst die zich bijvoorbeeld bezighoudt met spionage. De European External Action Service dient om Federica Mogherini, de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, te ondersteunen.” Deze zaak moet tot de bodem worden uitgezocht. De bodem van de frietpot.

Zo moeilijk je spionnen herkent, zo gemakkelijk herken je Europese ambtenaren. Ze zien er stuk voor stuk vaal grijs, 41 en overwerkt uit. In groepjes van twee tot zes druppelen ze de Meet Meat binnen. Ze dragen officiële pasjes, kantoorkleren uit stockfoto’s en opgeklopte verantwoordelijkheden. In tegenstelling tot het cliché betalen de Europese bezoekers hun etentjes gewoon zelf. “Ik stuur maar een keer of drie per jaar een factuur naar de Commissie”, zegt Philippe. “En bovendien mag een maaltijd daarvoor maar 30 euro kosten. Aan dat bedrag zit je hier best snel.”

Op basis van het gesprek aan het tafeltje naast me wil ik opmaken of deze mannen geheime agenten kunnen zijn. Na vijf minuten is het echter zo druk in de zaak dat ik hen niet meer versta. Gebuisd voor les 1 van spionage: afluisteren. Les 2 dan maar, afkijken. Daarvoor haal ik mijn krant met onopvallend kleine kijkgaatjes boven. Ik zie weinig. Niemand leest hier op een laptop of smartphone gevoelige dossiers. Volgens Philippe wordt er tijdens de lunch enkel over werk gepraat, nooit gewerkt. Hij vertelt me ook dat alle ambtenaren vanwege veiligheidsmaatregelen op een desktopcomputer werken. Dan merk ik door mijn krant een sober geklede man op die voortdurend zenuwachtig mijn richting uitkijkt. Vervolgens komt hij op me afgestapt. Mijn handen worden klam. Ik leg betrapt mijn spionnenkrant weg. “Excuseer”, zegt de man. Het blijkt de ober.

Als ik nog iets sappigs uit mijn bezoek wil halen, dan zal het een Argentijnse ribeye moeten zijn. Aangezien ik echter al twee keer heb meegelopen met een klimaatmars zou het hypocriet zijn een dikke biefstuk te bestellen, iets waar de EU-bureaucraten bij gebrek aan Europese ambities niet voor moeten vrezen. Wanneer ik de ober meedeel dat ik geen vlees eet, zie ik hem achter zijn professionele gelaat afvragen wat ik hier dan doe, in dit steakrestaurant. “Spionnen zoeken”, zou ik willen antwoorden, maar dat klinkt ook weer zo lullig. Bovendien moet ik discreet blijven, je weet nooit wie er probeert mee te luisteren. De ober stelt me als alternatief een pasta voor, waar ik - geÏnspireerd door Jean-Claude Juncker - een glas rode wijn bij bestel. Nochtans, vertelt Philippe me, drinken ambtenaren veel minder dan vroeger.

Ik vraag Philippe of zijn hooggeplaatst cliënteel sinds de geruchten over spionnen wegblijft. “Het verschilt hier heel erg van week tot week, maar de voorbije dagen kwamen er minder ambassadeurs. Anderzijds zat hier gisteren wel een eerste minister van een Scandinavisch land. Zonder bodyguards.”

Nu ik een proper hemd aan heb, schoenen die ik normaal enkel voor trouwfeesten draag en lekker aan het lunchen ben, begin ik me meer en meer een gearriveerde EU-ambtenaar te voelen. Met wat inlevingsvermogen wordt die Brusselse bubbel heel erg tastbaar. Maar hoeveel fantasie ik ook gebruik, spionnen kan ik me hier niet voorstellen. Misschien heb ik te veel James Bond gezien en te weinig kurkdroge standaardwerken van de hand van academici als professor Criekemans. “Ik heb eens gelezen”, vertelt Philippe me, “dat spionnen vaak journalisten, lobbyisten of diplomaten zijn die door onschuldige ontmoetingen en gesprekken informatie willen verzamelen. Wel, in dat geval heb ik hier al erg veel spionnen gezien. Maar eerlijk gezegd denk ik dat het in de Exki gemakkelijker is om iemand te volgen en ernaast te gaan zitten dan bij ons.”