Worden medewerkers in Amerikaanse kippenfabrieken gedwongen om luiers te dragen?

De wereld is dol op kip, en de vraag naar (voornamelijk) kipfilet blijft stijgen. Om al die miljarden kippen uit kipfabrieken te laten komen zijn mensen nodig. In Nederland is alles nog best wel goed geregeld voor mens en dier, in veel andere landen, bijvoorbeeld de Verenigde Staten, krijgen medewerkers hongerloontjes, hebben ze vaak blessures en vrijwel geen inspraak op de werkplek. Dit meldt Oxfam America in een nieuw rapport. De meest schokkende uitkomst van dit onderzoek is dat mensen soms worden gedwongen luiers te dragen omdat ze geen plaspauzes krijgen. Anderen poepen en plassen gewoon tijdens het lopendebandwerk.

Oxfam zegt drie jaar bezig te zijn geweest met het onderzoek naar de omstandigheden in de Amerikaanse pluimveehouderij. Ze hebben door de hele Verenigde Staten interviews gehouden met arbeiders, artsen, advocaten en analisten – allemaal om erachter te komen wat er achter de schermen gebeurt.

En dit is waar ze achter kwamen: de Amerikaanse biologische scharrelkip heeft een beter leven gehad dan de persoon die hem in een fabriek heeft klaargemaakt.

Oliver Gottfried van Oxfam vertelde MUNCHIES: "Of je nu een kiloknaller of biologische kip koopt, alle kip wordt in dezelfde fabriek verwerkt, onder dezelfde omstandigheden."

Hoewel Oxfam niet naar de kleinere lokale kipverwerkers heeft gekeken, zei Gottfried: "Een aantal van de kleinere bedrijfjes heeft verschillende methoden voor normale en biologische kip, maar de meest populaire merken zijn in handen van vier grote spelers. En zij verwerken hun kip op de manier de wij omschreven."

Het probleem komt neer op dat er heel weinig pauzes worden ingelast, om de medewerkers maar op hun post te laten. Leidinggevende voelen druk om het productieproces gaande te houden en de machines te laten draaien. Arbeiders zeggen dat ze hun werk niet mogen onderbreken, en zelfs gestraft worden als ze dat wel doen. Oxfam ondervroeg 266 mensen in Alabama en 80 procent daarvan zei dat ze niet naar het toilet mochten wanneer het nodig was; in Minnesota zei 86 procent van de ondervraagden hetzelfde. Naar de wc gaan als je nodig moet, kan genoeg zijn voor straf, aldus de arbeiders.

"Wat op de meeste werkplekken uit den boze zou zijn, gebeurt in pluimveefabrieken regelmatig: werknemers die hun behoefte doen tijdens het werk," staat in het onderzoek. Een vrouw die in het rapport Dolores wordt genoemd, zegt het volgende: "Ik moest een luier aan en veel van mijn collega's moesten ook luiers aan." Ze zegt dat ze "geen waarde had, niet het recht had om vragen te stellen en om haar mening te geven."

Het onderzoek vraagt de vier grootste pluimveebedrijven in Amerika, Tyson, Pilgrim's, Perdue en Sanderson Farms, die samen 60 procent van de markt in handen hebben en samen meer dan honderdduizend mensen in dienst hebben, om de werkomstandigheden te verbeteren. In een reactie zei Pilgrom's Pride tegen MUNCHIES dat "toiletpauzes nooit als probleem zijn aangekaart tijdens interne tevredenheidsenquêtes, en ook niet in onderzoeken van een derde partij. Alle verwijten van Oxfam zijn sterk in strijd met de regels binnen ons bedrijf, en als ze worden bewezen zullen maatregelen volgen."

Tyson zei iets vergelijkbaars in een verklaring: "We tolereren het weigeren van een toiletpauze niet. De werkomstandigheden bij onze fabrieken worden door een onafhankelijk bedrijf gecontroleerd. We luisteren naar onze teamleden op verschillende kanalen zodat optimale tevredenheid behaald kan worden." Ze gaven wel aan dat ze met Oxfam in gesprek willen gaan om te zien hoe dingen beter kunnen.

Oxfams onderzoek suggereert dat als bedrijven al regel hebben omtrent toiletpauzes, ze in de fabriek in elk geval niet worden gehandhaafd. Volgens Gottfried van Oxfam kan de Amerikaanse consument wel helpen met het maken van een verschil: "Pluimveebedrijven geven veel om wat de consument van ze vindt. Toen consumenten zich uitspraken over de veiligheid van hun eten en het welzijn van de kippen, reageerden de bedrijven door te minderen met antibiotica en beter met de dieren om te gaan."

Oxfam wil vooral dat Amerikaanse eters meer te weten komen over de werkomstandigheden in de vleesindustrie, en met dit onderzoek is de aandacht daarvoor in elk geval geslaagd.