Vijf ontspannen deelnemers op het Nederlands Kampioenschap Palingroken

Paling eten is niet iets wat veel mensen van mijn generatie doen. Omdat ze het niet lekker vinden, of omdat ze denken dat het niet duurzaam is. Toch is paling eten sterk verankerd in de Nederlandse eetcultuur, en wordt het roken van de vis uit de Zuiderzee (die later het IJsselmeer werd) al heel lang gedaan om hem te conserveren. Om de palingrookcultuur in leven te houden, wordt er in Kortenhoef, een dorp in de buurt van Hilversum, al 23 jaar het NK Palingroken georganiseerd.

Op dit festival eet je gerookte vis, maar uit de 105 deelnemers worden ook vier winnaars gekozen: een eerste, tweede en derde plaats, en een 'presentatieprijs'. Op het kampioenschap roken amateurrokers en professionele rokers paling, en dat doen ze voor door de wol geverfde palingeters en nieuwsgierige toeschouwers die willen zien hoe roken eraan toe gaat. Verder is de wedstrijd een verzameling van bonte figuren die op een bepaalde manier iets hebben met dit traditionele gebeuren.

Ik vroeg vijf deelnemers naar hun klederdracht, waarom ze meededen en of ze het ook zonder in de prijzen te vallen (op de presentatieprijs na) een beetje naar hun zin hadden.

Floris (25) uit Spakenburg

Waarom ben jij hier? Je bent zo jong vergeleken met de rest. Ja, eigenlijk is dit een uit de hand gelopen grap. Samen met mijn vriendin Amanda (23) stond ik op een festival te roken. Je moet weten: we komen beiden uit een echte rokersfamilie. Het ging slecht daar, dus we besloten het helemaal anders te doen. Toen zijn we Hangjongeren begonnen. Een rookoven heet een hang op Spakenburg, vandaar. Jonge mensen hebben geen behoefte aan oude mensen in klederdracht achter de kraam, dus wij doen het anders. We doen dit naast onze studie.

Ben je het al zat dat mensen de hele tijd grappen over hangjongeren maken? Valt wel mee. [Er loopt een man langs die grapt: "staan jullie hier nou nog steeds?"]

Hoe vroeg begon je vanochtend? Ook dat viel wel mee, rond kwart over 6 gingen we de vis halen. Om half 8 stonden we hier.

Is dit eigenlijk niet één grote palinggenocide? Nee hoor, wij kiezen voor Ierse lijnaal: paling die in Ierland wordt gevangen, en die is daar helemaal niet bedreigd. De organisatie heeft ook opgelet: zij kiezen voor kweekpaling, die natuurlijk niet bedreigd is.

Hebben jullie al prijzen gewonnen met palingroken? Ja, vorig jaar vielen we in de prijzen op het EK. Dat klinkt groter dan het is, het is gewoon het Eemdijker Kampioenschap. En vorig jaar wonnen we de presentatieprijs, omdat onze kraam er het leukste uit zag.

Ferry (40) uit Enkhuizen

Jij draagt klederdracht? Waarom vind je dat een goed idee? Dat vinden de mensen leuk, joh. Typerend! De klederdracht die ik draag is alleen helemaal geen Enkhuizer kledingdracht. Dit is een pak uit Urk; mijn dochtertje hier draagt Volendammer dracht.

Wat vind je van het NK? Ja, dit is gewoon een feestje.

Maar waarom niet in wat modernere kleding roken? Dit is toch helemaal niet handig? Laat andere mensen lekker futuristisch gaan. Hoewel, als iedereen als een Urker verkleed zou gaan, zouden wij niet meer zo gaan hoor.

Wel eens een prijs gewonnen? Ja, vorig jaar was ik 3e op het EK!

Ook niet het Europees Kampioenschap zeker? Nee, inderdaad. Dat was op het Enkhuizer Kampioenschap.

[Ferry won in zijn Urker neppak de presentatieprijs.]

Richard (45) uit Swifterbant

Op jullie kraam staat: "Hier nog wel echte IJsselmeerpaling". Waarom dat? Ja, dat is gewoon veel lekkerder. En het rookt mooier. Kweekpaling heeft een hartstikke dikke huid, ik kan dat helemaal niet lekker roken. En Ierse lijnaal is lang niet zo lekker als IJsselmeerpaling.

Maar dan doe je dus niet mee voor de prijzen? Nee joh, ik zou hier nooit een prijs winnen. Maar ik zit hier best. Lekker roken en paling verkopen. Het is gewoon gezellig.

IJsselmeerpaling dus. Dat is toch helemaal niet duurzaam? Valt wel mee hoor! Het gaat steeds beter. Er worden allerlei maatregelen genomen, zoals glasaal over de dijk zetten, en een bypass bij de sluis.

[Ondertussen komt er een man bij de kraam staan. Richard: "Als je aan het koppie trekt gaat zo het velletje eraf. Makkelijk hoor, deze paling. En het allerlekkerste!" Man: "Oh, is dat zo? Dan moet ik deze hebben. Doe maar een pond".]

Henk/Kaakie (50) uit Katwijk

Henk, wat is dit nou voor een grap? Rook 'n Roll? Ja, we zijn een vriendengroep. Het begon als geintje, maar het is steeds groter geworden. Toen heeft een van ons een kar gebouwd, met een geluidsinstallatie erin.

En jullie drinken allemaal Radler 0,0? Ja, we moeten nog rijden. Ook de bijrijders drinken niet. Wel zo veilig hè!

Wel goor! Maar goed, jullie gerookte paling, is die goed? Jawel hoor. Maar we winnen geen prijzen. Wel de presentatieprijs misschien. We doen het ook allemaal pro deo. De winst gaat naar een gehandicaptencarnaval wat we elk jaar organiseren.

Waarom heet je eigenlijk Kaakie? Ja, dat komt door mijn achternaam. Ik heet namelijk Kaak van achteren.

Dolf (51), komt van Urk (want dat was ooit een eiland, zodoende "van")

Jij ziet eruit alsof je klederdracht wél serieus neemt! Ja, ik kom van Urk. Dat is toch je trots en traditie. Deze kleding. Het is trouwens geen klederdracht, maar een werkpak.

Is dit een originele? Ja, zeker! Je betaalt er makkelijk duizend piek voor. Ik heb niet het hele pak aan hoor. Er hoort ook een gebreide trui bij, maar ik ben niet gek. Mij te warm. Deze broek was eerst zwart. Door het wassen en koken is-ie nu helemaal grijs.

Heb je dat pak vaak aan dan? Valt wel mee hoor. Sowieso niet de hele week, af en toe een keer op zondag of een feestdag, maar verder niet. Ik werk in de bouw, als ik daar in dit pak aan zou komen kom ik niet eens het terrein op.

Is het NK erg veranderd? Jawel, vroeger was het iets drukker. Ik doe al 22 jaar mee, en vroeger waren er echt vechtpartijen voor mijn kraam, ik heb dan ook een hoop prijzen gewonnen.

Ja? Ik zie anders geen prijzen op je kraam staan! Nee joh, daar hoef ik toch niet mee op te scheppen. Ik heb gewoon supergoede gerookte paling.

Wat is eigenlijk de beste paling om te roken? Die kan je helaas niet meer krijgen. Vroeger vingen we die met een schietfuik, maar dat is te arbeidsintensief. Niemand doet dat meer, helaas. Maar daar ving je echt de mooiste paling mee.