Zo eet je als een anarchist in Kopenhagen

Vrijstad Christiania in Kopenhagen is een dynamisch hippiebolwerk, een doorn in het oog van politici en een unieke plek op aarde. In 1971 werd de oude militaire basis door krakers uitgeroepen tot vrijstaat midden in het oude stadsdeel Christianshavn. Sindsdien is de plek een toeristenpleister vanwege de zelf geknutselde huizen, bakfietsen, wietstalletjes, politie invallen en de voortdurende poging om de plek te normaliseren. Minder bekend is Christiania -geheel ten onrechte - vanwege het goede eten. Want als je ergens in Kopenhagen goed vegetarisch kunt eten is het daar. En ook voor 'droomcake', smörrebröd en falafel om 3 uur 's nachts moet je in Christiania zijn.

Sunshine Bakery "Deens gebak was nieuw voor me,'' vertelt Bijaya. "Ik kende eigenlijk alleen bruine rijst toen ik hier kwam.'' Hij verhuisde twintig jaar geleden van Nepal naar Kopenhagen en kwam bij Sunshine Bakery te werken. De bakkerij is sinds het begin van de jaren '70 zo'n beetje 24/7 open en bevindt zich midden op Pusher Street, de straat waar je struikelt over drugsdealers en kraampjes met wiet en hash. Bijaya runt de bakkerij dan wel met zijn vrienden uit Nepal, de baksels zijn overwegend oldskool Deens. Zo vind je er snegl, een soort koffiebroodje met een zoete kaneellaag en suiker en boter in het midden. Ook hebben ze er romkugler, waarbij overgebleven baksels worden gemixt met jam, rum en cacao, en drømmekage (droomcake), een cake met karamel bovenop die zo sponzig is dat hij terugkaatst als je je vinger erin duwt.

We spoelen de zoete dingen weg met Sun Cola. Een drankje dat smaakt als een blikje Cola dat een week open in het keukenkastje heeft gestaan en warme Cocio chocolademelk. De locals komen hier voornamelijk voor de goedkope koffie (5 kronen: ongeveer 60 cent) maar toeristen hebben hogere ambities. "Er komen hier vaak mensen, soms wel 100 per dag, vragen naar magische koekjes of spacecake,'' vertelt Bijaya. ''Dat hebben wij dus niet. Ik zeg dan altijd dat ze hashkoekjes moeten gaan eten en daarna hier moeten terugkomen voor echte koekjes.''

Morgenstedet

Het peace-teken op de lichtblauwe verf is behoorlijk vervaagd maar Morgenstedet – dat opengaat rond lunchtijd – is nog steeds een van de beste vegetarische restaurants in Kopenhagen. Het stoofpotje met pompoen en pinda is door de cayennepeper lekker pittig en wordt geserveerd met bruine rijst en een salade van romanesco (groene bloemkool), wortel en sesamzaadjes. Daarbij krijg je een romige hummus en salade van kokosnoot, appel en rode kool. Het eten, dat voor 95 procent biologisch is, wordt bereid op een antiek fornuis en haal je af bij de toonbank en na afloop ruim je zelf je bord op.

Het personeel omschrijft Morgensted als een vegetarische eetclub die meer inhoudt dan een restaurant alleen. ''Onze focus ligt niet op geld verdienen,'' vertelt Philip, die ons bedient. ''Het gaat ons ook om het verspreiden van het vegetarische gedachtengoed. Dus de mensen die hier werken zijn echt gepassioneerd over vegetarisch koken.'' De bankjes is de achtertuin zijn ideaal voor als het mooi weer is. Maar binnen bij de boekenkast met tijdschriften over gezondheid, het milieu en politiek is het anders ook goed toeven. Sommige bewoners klagen over de hoge prijzen voor een hoofdgerecht (100 kronen, toch al gauw 13 euro), maar als je het vergelijkt met prijzen buiten de muren krijg je goed waar voor je geld.

Geopend van dinsdag t/m zondag vanaf de middag tot 21.00 uur.

Grønsagen Toen ze 40 jaar geleden openden, verkochten ze petroleum, gezouten haring en soepen bij Grønsagen, maar vandaag de dag is het de groenteboer van Christiania. Ook kun je er lunchen tussen de goedgevulde planken met biologische producten van kleine boeren uit de omgeving. Het menu is minder groen dan de naam doet vermoeden: lasagne, gehaktballen en stoofgerechten. Op deze koude winterochtend hebben ze skipperlabskovs, een hartversterkende Noord-Europese vissermans-stoof met kalfsvlees, ui, aardappels en een naam die klinkt als een dronken gedicht.

Die stoofpot en de perfect gekruide gehaktballen doen denken aan authentieke Deense gerechten uit Grootmoeders tijd. ''Zout, peper en fijngehakte uit zijn de belangrijkste ingredienten voor de gehaktbal, '' vertelt Kenn, die eigenlijk kunstenaar en brouwer is maar ook kookt bij Grønsagen. "En je moet ze in veel boter bakken.''

Je betaalt per gewicht (4 euro per 200 gram) en op maandag kun je aanschuiven voor het avondeten voor een tientje (75 kronen). Op vrijdag is er vaak een flamenco of Japanse thema-avond. Het tentje ligt op steenworp afstand van Pusher Street en het publiek bestaat uit toeristen en locals. Zelfs op rustige dagen geniet Kenn van de menselijke ruis. ''Zelfs als er maar een paar mensen aan het eten zijn, luister ik graag naar hun gesmak en goedkeurende eetgeluiden. Dat is het grootste compliment dat je als chef kunt krijgen.''

Woodstock Wie rond lunchtijd de voormalige militaire loods inloopt, wordt verwelkomd door een dikke laag rook. Marvin Gaye klinkt door de speakers en de bezoekers zien er niet uit alsof ze van plan zijn zich ooit nog in de buitenwereld te gaan begeven. Woodstock is Christiania's allereerste bruine kroeg. Een plek waar Tarantino alleen maar van kan dromen. Omdat dronkelappen en benevelden vaak hongerig zijn, is er vanaf 9.00 uur 's ochtends ontbijt te krijgen en rond lunchtijd smakelijke boterhammen. Een gast met een zwarte hoed en gouden kettingen probeert weg te komen met een stuk roggebrood en varkenspek maar wordt door de barman op heterdaad betrapt.

We betalen 15 kronen (2 euro) en nemen plaats op een bankje. Het is krap maar onze buren schuiven een stukje op. De keuze voor smørrebrød was veilig. Boterig roggebrood met stukjes varkensbuik, rauwe ui en een plak bouillonterrine. Je zou wel gek zijn om naar de herkomst van het varken te vragen, of de versheid van het slablaadje dat knock out ligt op de boter, want dit broodje is vettig, knapperig en zalig tegelijk. Christiania heeft haar eigen bier maar wij nemen een Super Nova (20 kronen), een IPA-achtig bier dat is gebrouwen door onze vriend Kenn van Grønsagen. De hoppige intensiteit en frisheid wordt op het label omschreven als 'cosmisch'.

Elke dag open van 9.00 tot 17.00 uur.

Falafel Na onze vorige keer hier, claimden we dat Falafel de beste, inderdaad, falafel van Kopenhagen maakt. Dat leidde tot verhitte discussies. En dat is het leuke aan falafel – uitkomen voor je favoriet is net zoiets als inloggen op het forum van ouders.nl en roepen dat alle kinderen dikke gedrochten zijn. Over smaak valt niet te twisten maar wij zijn in elk geval heel erg gecharmeerd van deze tent, die al 32 jaar bestaat en waar de falafel in een ouderwetse frituurketel wordt gemaakt. De Palestijnse familie die de kraam bemant is al die tijd trouw aan het zelfde recept gebleven: kikkererwten, uien, knoflook, peterselie en een aantal geheime kruiden die ze niet willen prijsgeven. Het broodje, de saus en de sla zijn niet bijzonder maar zelfs als de knapperige ballen op droog roggebrood geserveerd zouden worden, zou het nog steeds heerlijk zijn.

Spiseloppen Wie heeft er nog achtergrondmuziek nodig als de metal legendes van Trouble een verdieping lager aan het soundchecken zijn? Tijdens ons bezoek aan het sjiekste restaurant van Christiania, Spiseloppen, dat ook model Helena Christenen tot haar klantenkring mag rekenen, kregen we als amuse gierende gitaren voorgeschoteld. Het was heerlijk. Het restaurant zit recht boven concertzaal Lobben in een gebouw waar eerder een rommelmarkt was en waar in de militaire tijd de munitie lag opgeslagen. De ruime opslagruimte met strakke houten balken in de kleuren oranje en bruin lijken zo weggelopen uit de jaren zeventig en de tafels zijn versierd met bloemen en kaarsen.

De meeste locals blijven aan de linkerkant van de ruimte, waar de tafels zijn beschilderd met gele stippen, het handelsmerk van Christiania. Het menu in Spiseloppen verandert dagelijks en met een Franse, Indiase en Deense kok in de keuken krijgen we die avond een diplomatieke compromis. Een papadum staat rechtop in een klodder guacamole. Best grappig maar ook een beetje gek naast de perfect gegaarde ossenhaas met een saus van wilde paddenstoelen (250 kronen/ 33 euro). Maar misschien is het freestylen wel het hele punt. Als je conformistisch wil eten, dan moet je de poorten die je welkom heten in Christiania ook niet betreden. Dan moet je lekker buiten de poort, die je terug in de Europese Unie verwelkomt, blijven.

Open dinsdag tot zaterdag 17.00 tot 22.00 uur en op zondag van 17.00 tot 21.00 uur.