Dit bier was één dag beschikbaar, en is nu voor altijd verdwenen

Het is zaterdag, negen uur 's ochtends. Voor de deur van

Spuyten Duyvil

, een bar in Williamsburg, bivakkeren een stuk of zestig mensen. De bar opent pas om elf uur, maar toch zie ik mensen, zittend op hun klapstoeltjes en koelboxen vol met bier. Ze wachten in de rij om straks een biertje te proeven dat ze vervolgens nooit meer kunnen krijgen.

Sinds 2008 brouwt de Belgische Brasserie Cantillon kleine partijen bier met de naam Zwanze. Het is, vertelt hoofdbrouwer Jean van Roy, Vlaams voor 'onnozel'. Het recept verandert elk jaar. In het eerste jaar werd het gebrouwen met rabarber, later met vlierbessen, rode wijndruiven en kersen. Het biertje van dit jaar, 'the Wild Brussels Stout' is een Belgische variant op Engelse donker bier. "Het is droog, zoals een donker bier dat kan zijn, maar met het zuurtje van een lambiek," legt Van Roy uit.

Wat is er zo speciaal? Zwanze is maar één dag verkrijgbaar. Dit jaar ontvangen 56 locaties over de hele wereld elk een vaatje, die ze allemaal op hetzelfde moment tappen, om negen uur 's avonds, Belgische tijd. Naast een paar flesjes die Van Roy bewaart om te proeven, zit de Zwanze nu in buiken van bierliefhebbers over de hele wereld. Als je dit leest, ben je al te laat.

Brouwerij Cantillon werd in 1900 opgericht en brouwt bijna alleen maar lambiek, een bier dat met wilde gist en bacteriën wordt gemaakt, door een proces dat spontane fermentatie heet. Het bier is verfrissend zuur en bevat geen toegevoegde suikers zoals je die vindt in andere merken.

In de eerste jaren behandelde Van Roy de Zwanze net als elk ander biertje dat geproduceerd werd door Cantillon. Bij de brouwerij werd een klein aantal flessen gemaakt en verkocht voor een kleine prijs. Maar in 2010 zag hij dat de flessen online werden doorverkocht voor tachtig euro per fles. Hij besloot toen om het anders aan te pakken. In 2011 werd de allereerste officiële Zwanzedag gehouden, waarbij het bier in vaatjes naar locaties over de wereld werd verzonden.

"Het idee was eerst om alleen met vrienden te werken die ook eigenaar waren van een bar. Mensen die ik ken, vrienden van de brouwerij," vertelt Van Roy. De bar Spuyten Duyvil bijvoorbeeld heeft een hechte relatie met Cantillon. De brouwerij vernoemde in 2005 zelfs een biertje naar de bar.

Sindsdien is de Zwanzedag flink uitgebreid, Van Roy vertelt dat het in 2011 eerst om twintig of dertig locaties ging, nu hebben ze bijna niet genoeg bier om aan de vraag te voldoen. Hoewel Cantillon onlangs de brouwerij heeft uitgebreid, is het volgens Van Roy onmogelijk om nieuwe locaties toe te voegen aan de Zwanzedag.

Is dit speciale biertje het lange reizen naar een van de bars die de Zwanzedag hosten het eigenlijk wel waard, of kom je er alleen maar vervelende mensen met baarden tegen?

"Ik vind het niet te drinken," zegt mijn vriend als hij voor het eerst het bier proeft. "Ik dacht dat je zei dat het een donker biertje was."

Inderdaad, ondanks dat Van Roy veel meer smaken identificeert in het 'Wild Brussels Stout', zoals koffie, chocolade en madeira, zal de doorsnee drinker waarschijnlijk alleen het zuur proeven. Er zit wel dergelijk een hint van bittere koffie in de nasmaak, maar het smaakt vooral zuur.

Als het vaatje Zwanze bij Spuyten Duyvil om drie uur wordt geopend, verandert er weinig aan de sfeer. Er is geen feestelijkheid, geen speciaal moment waarop iedereen het biertje tegelijkertijd proeft. Mensen nippen beleefd aan hun biertje en gaan door met wat ze aan het doen waren, of dit nou een pizza eten is of een potje Magic: The Gathering, ze drinken allemaal Zwanze en dat is voor van Roy het belangrijkste.

"Het is en blijft een emotioneel moment, omdat ik weet dat een heleboel vrienden van overal ter wereld, allemaal hetzelfde biertje drinken," vertelt Van Roy. "Ik had dit nooit verwacht, maar ik ben blij dat we dit kunnen doen met onze vrienden."