Je kunt nu rijk worden door te investeren in oud bier

Heb je ooit het probleem gehad dat je zoveel bier in huis had, dat je niet meer wist waar je het moest laten? En dat je daarom af en toe flesjes tegenkwam die al een jaartje of wat lagen te rijpen? En dat je toen een slokje nam en dacht: dat is godverdomme een lekker biertje geworden? Nee? Fiona de Lange wel.

Fiona volgde bieropleidingen in Hasselt en Chicago en schreef de boeken Ontdek de Smaak van Bier en Bier en Spijs. Ze is meester biersommelier en zytholoog – dat is voor bier wat een oenoloog is voor wijn. Simpel gezegd: Fiona houdt van bier. Zoveel dat ze een voorraad had die ze met geen mogelijkheid weggedronken kon krijgen.

Hierdoor merkte ze dat sommige bieren zich heel mooi ontwikkelen als je ze laat rijpen en dat anderen juist een stuk minder lekker worden.

"Thuis had ik allesbehalve de juiste omstandigheden om bier te bewaren," vertelt Fiona me. "Het is veel te licht bij mij thuis, de temperatuur schommelt te veel en ligt over het algemeen een stuk te hoog." Toch wilde ze iets gaan doen met bieren die zo heerlijk van smaak veranderen naarmate ze ergens blijven liggen.

Ze ging op zoek naar een kelder waarin ze haar bier massaal kon opslaan, maar die was moeilijk te vinden. Als alternatief vond ze een plek met dezelfde eigenschappen als een kelder: dikke muren, een consistente, koele temperatuur en weinig licht. Ze vond namelijk een fort.

Fiona vond zelfs meerdere forten, maar niet ieder fort is geschikt voor de belangrijke taak van het beschermen van bier. "De ruimte moet droog zijn," legt ze uit, "omdat de afsluiting van vocht poreus wordt in het geval van kurk, en gaat oxideren in het geval van een metalen afsluiting. Daarnaast laat het etiket los als het te vochtig is in een ruimte, en dat is zonde."

Acht maanden lang verrichte ze klimatologisch onderzoek in een aantal forten om er uiteindelijk een paar te vinden die perfect waren voor de opslag van haar biertjes. Zo'n perfect fort heeft stabiele temperaturen tussen de tien en de vijftien graden, en is donker en droog.

"Het slaat natuurlijk nergens op om in mijn eentje mijn eigen biertjes te verschansen in een enorm fort, en ik vond het idee van bier opslaan in een fort zo gaaf dat ik het voor een breder publiek mogelijk wilde maken," vertelt Fiona me. "Dus ik maakte de stap om samen met twaalf brouwerijen – zes uit België en zes uit Nederland – bier te laten rijpen in de forten. Zo ontstond de Nationale Bierbank."

Samen met de brouwers begon ze in Fort bij Spijkerboor, daarna kwam Fort aan de Middenweg erbij en als laatste het fort waar ik haar bezoek, Fort Everdingen. Dat laatste fort is onderdeel van bierbrouwerij Duits en Lauret, die zich in een oude, monumentale houten hut buiten het fort bevindt. In diezelfde hut is ook een proeflokaal waar je de bieren van de brouwerij kunt drinken.

Er is ruimte voor ongeveer 25 duizend flessen en naast een overwinterplek voor een grote familie beschermde vleermuizen, doet het fort ook dienst als de natuurlijke waterbron waar Duits en Lauret bier van brouwt. Onder het fort bevindt zich namelijk een groot waterreservoir waar regenwater in wordt opgevangen dat in drie maanden tijd door de grond boven het fort wordt gefilterd.

Fiona begon met drieduizend flessen bier, in totaal dertien verschillende soorten, om zelf mee te experimenteren. De deelnemende brouwers vonden haar idee zo tof, dat ze steeds meer dozen bier naar haar toestuurden, zodat ze kon uitvissen wat er met de smaak gebeurt als ze gerijpt worden.

"De bieren die ik inkoop voor rijping zijn bieren waarvan ik zeker weet dat de smaakontwikkeling optimaal is," zegt Fiona. "Je investeert veel moeite en tijd in het product, dus het moet wel de moeite waard zijn. Zo zijn blonde bieren vrijwel nooit goed te bewaren."

Pils, tripel, sterke blonde, saison. Het wordt er allemaal niet lekkerder op met de tijd. Dat komt omdat voor lichte bieren bleke mout gebruikt wordt. In donkere mout zit een soort bescherming voor het bier; licht gaat er minder makkelijk doorheen. Precies doordat het licht erdoor schijnt, wordt blond bier na verloop van tijd erg zuur. Blonde bieren hebben ook meer hop. De smaak daarvan is het best te proeven wanneer het vers is en vervliegt naarmate het biertje langer staat. Een IPA zal je in de forten dus nooit aantreffen.

Donkere bieren zoals stouts, gerstewijnen, dubbels en bockbieren hebben koffie- en karamelsmaken die zich na rijping ontwikkelen tot port-, sherry- en cognacsmaken. Veel aantrekkelijker om te laten rijpen dus.

Fiona kwam tot meer bevindingen. Zo komen bieren met een hoog alcoholpercentage volgens haar beter in aanmerking om te laten rijpen dan bieren die laag zijn in alcohol, en zijn zure bieren zoals een lambic en een geuze het langst houdbaar. Onder de juiste omstandigheden kan je ze met gemak tientallen jaren laten staan. Toch laat Fiona bieren liever niet langer dan vijf jaar liggen. Dat kan wel, maar dan verdwijnt het koolzuur en verliest het bier haar mooie schuimkraag en bubbeltje.

Deze plek heeft natuurlijk niet de naam Nationale Bierbank gekregen omdat enkel Fiona er bier te rijpen legt. Ook particulieren kunnen er hun flesjes kwijt. "Een particulier heeft hier wel 650 flesjes liggen, 70 tot 80 verschillende soorten bier. Hij had thuis een enorme collectie maar niet de juiste omstandigheden om het te laten rijpen," vertelt Fiona. "De bieren stonden in kratten in zijn woonkamer." Er zijn nu vijf tot zes particulieren die hier grote verzamelingen bier hebben liggen rijpen, en nog een heleboel mensen met een paar flesjes.

Behalve dat je je bieren kunt opsparen bij de Bierbank, kan er ook in bier belegd worden. Zo kopen sommige mensen honderden flessen bier tegelijk, jonge bieren die ze een aantal jaren laten liggen, waarna ze meer geld waard zijn. "Na vijf jaar gaat een fles voor ongeveer zeven keer de originele prijs de deur uit," vertelt Fiona. Best een lekkere investering. Het opslaan van bier kost je een euro per fles per jaar, en de hele inboedel wordt beveiligd en verzekerd. Het gerijpte bier mag je zonder vergunning doorverkopen aan horeca en particulieren. Verkopen aan minderjarigen mag uiteraard niet.

"Investeren in wijn en whisky is al heel normaal," zegt Fiona. "Ik verwacht dat dat met bieren hetzelfde wordt."

Na een rondleiding door het bierfort, mag ik proeven wat Vadertje Tijd voor bier kan betekenen.

Ik krijg een twee en een half jaar gerijpte Westmalle Dubbel voor mijn neus. De trappist is donker van kleur en smaakt fruitig en kruidig als je hem zo uit de winkel haalt, maar nu smaakt ie veel bloemiger. De geur en smaak van bloesem maken het een heel fijn bier, een stuk lekkerder dan de jonge variant, al zeg ik het zelf.

Als afsluiter krijg ik een flesje Hertog Jan Grand Prestige dat net zou oud is als ik zelf ben. Het etiket is nogal verfomfaaid, maar Fiona verzekert me dat het bier nog goed te drinken is. Het is ontzettend donker, de kleur van cola, heeft nog maar amper koolzuur, ruikt ontzettend naar cognac en de smaak doet denken aan koffie. Het smaakt lekker, maar een flesje bier 25 jaar lang in een kelder bewaren gaat mijn studentenhoofd toch net een klein beetje te ver. Al weet ik niet hoe ik daar over een paar jaar over zal denken, als ik wel genoeg geld heb om te beleggen in bier.