Als je dit servies op tafel zet lopen al je gasten waarschijnlijk weg

Ronit Baranga houdt er niet van om een belerende wijsvinger op te steken, maar trekt zich daar in haar werk weinig van aan. De Israëlische keramist maakt kunstwerken die er op het eerste gezicht uitzien als servies, maar die bedoeld zijn om ons te laten nadenken over bepaalde voorwerpen. Ook maakt het servies een beetje ongemakkelijk.

Als een film van Jan Švankmajer die tot leven is gekomen, groeien er vingers, monden, tanden, tongen en zelfs de kaken van een baby aan Baranga's servies – alsof een dronken geneticus per ongeluk menselijk DNA over een Wedgewood porselein gemorst heeft. De borden en kopjes zetten een gebruikelijke maaltijdbeleving compleet op zijn kop.

De theepotten zien eruit alsof ze in paniek wegrennen uit een truttig cafe en de theekopjes met uitpuilende monden lijken te verdrinken in de vloeistof die ze normaal horen te bevatten. De borden met half open monden vragen erom gevoed te worden – en waarschijnlijk niet alleen met eten.

Mijn hemel. Is het porselein seks aan het hebben met zichzelf?

Omdat ik meer wilde weten over deze wonderlijke creaties zocht ik contact met Baranga. Ik vroeg haar om alles uit te leggen wat haar keramische monden niet kunnen.

MUNCHIES: Hi, Ronit. Vertel eens, waarom heeft je servies lichaamsdelen? Ronit Baranga: De vingers en de mond zijn de meest sensuele onderdelen van het menselijk lichaam, en daarom vind ik ze heel krachtig. De 'naadloze' versmelting van deze lichaamsdelen met borden of kopjes creëert naar mijn mening nieuwe objecten die hun omgeving 'voelen' en daar op reageren. Verder is de mond natuurlijk ook letterlijk de ingang van een diepere, inwendige ruimte.

Hoe is het werk tot stand gekomen? Toen ik nog op de kunstacademie zat. Werken met klei op de keramiekafdeling werd niet gezien als een hoge vorm van kunst in de ogen van de docenten. Het werd meer als handwerk gezien dan als kunst. Zelfs op de afdeling keramiek mochten we geen borden en koppen maken. Mijn idee was juist om kunst met klei te maken. En dus heb ik ervoor gekozen om precies te doen wat eigenlijk niet mocht: kunst maken van iets nuttigs als servies.

Je schrijft dat je werk "zelf beslist hoe het zich gedraagt in een bepaalde situatie". Wat bedoel je daarmee? Het werk biedt een nieuw perspectief op de dingen die we voor lief nemen. Het keramische servies is slechts een metafoor. Ik denk dat een metafoor van een zichzelf voedend, schreeuwend en weglopend servies heel krachtig is. Door het nuttige, vanzelfsprekende tafelgerei op een andere manier neer te zetten, geeft het stof tot nadenken. Het stoot in elk geval af of aan, het doét iets.

Maakt de uitpuilende monden en vingers aan de borden en kopjes ze niet minder handig om te gebruiken? Ja natuurlijk, dat is precies de bedoeling. Nu hebben ze een eigen, nieuw doel.

Heb je weleens eten geserveerd op dit servies? Slechts één keer, tijdens een groot familiediner op een feestdag. Ik had de kommen met vingerpoten in het midden van de tafel gezet en gevuld met verschillende soorten eten als onderdeel van de traditionele religieuze ceremonie voor Pesach. De 'installatie' moest de spanning tussen de deelnemers van deze grote, betekenisvolle familiemaaltijd uitdrukken. De kommen stonden op tafel alsof ze in stilte uit een aan het vallen waren in hun poging om te ontsnappen aan de sociale verplichting van het feestmaal.

Desondanks verliep de avond heel goed. Iedereen had het naar zijn zin en niemand – behalve de kommen – wilde van tafel weglopen.

Bedankt voor dit gesprek, Ronit.